MANHATTEN PROJESİ (Bilmin Utancı)

EINSTEIN VE ATOM BOMBASI

Çok az buluşun insanlık üzerindeki etkisi, Einstein'in özel izafiyet teorisindeki kadar büyük olmuşturBu teoriyle barışçıl nükleer enerjinin kapıları açıldığı gibi, atom ve hidrojen bombalarının yapımında gerçekleşmiştirBu teorinin bir çok yönü vardır, fakat bizi burada ilgilendiren, maddenin; güneşin çekirdeğinde bulunabilecek kadar yüksek ısılarda ısı enerjisine dönüşebileceğini gösteren ünlü E MC2 denklemidir Bu denklemde geçen C, saniyede 300000 km gibi inanılmaz bir hız olan ışık hızını göstermektedirDolayışıyla,çok küçük miktarda bir maddenin dev miktarda bir enerji açıga çıkaracağı görülecekti1905'te Einstein'in kendisi bile bunu patlatabileceğine hiç inanmıyorduİnsanın atomdan,dizgin altına alamayacağı bir güç üretebilecegi konusundaki kuşkuları uzun sürmedi1920'ler ile1930'larda Atomla ilgili buluşlarda muazzam bir gelişme olduMaddenin içine hapsolmuş enerjinin açığa çıkması için çok büyük sıcaklıklara gerek olmadığı hemen keşfedildiBu,Atomları başka Atomlarla bombardıman ederek de yapılabilirdi Lord Rutherford, Atomların merkezindeki aşırı bir nüvenin yani çekirdeğin etrafını kuşatan elektronlardan oluşan gevşek bir yapısının olduğunu ortaya koyarak, Atom kuramlarının temellerini atmıştı1919'da hidrojen Atomonu ayırmayı başarıp insan ürünü ilk nükleer tepkimeyi elde eden kişi oldu1932'de Sir James Chadwick Atomları nötron parçacıklarıyla bombardıman ederek bu gelişmeyi daha da ileri götürdü1938'e gelene dek Otto Hahn ile Lise Meitner nükleer parçalanmanın bütün ilkelerini bulmuştuFakat ilk sürekli parçalanma tepkimesini 1942'de Chicago'da italyan bilim adami Enrico Fermi gerçekleştirdiFakat bütün bu gelişmeler olurken Hitler'in gücü de giderek artan bir tehdit oluşturmaya başlamıştı

ABD BAŞKANINA YAZILAN MEKTUP

Atom bombası yapmanın olanaklı olduğunu bilen (birçoğu Nazi Almanyası'ndan kaçmış) atom fizigi uzmanları, Almanların bu bombayı herkesten önce yapıp büyük bir olasılıkla da kullanmalarından korkmaya başladılarSavaş başladığı sırada, artık bir Amarikan yurttaşı olan Einstain gazetecilerden kaçmak için Dr Moore takma adıyla yarı emeklilik yaşamını sürdürmekteydiMeslektaşları, özgür ulusların Almanlardan önce bombayı yapması gerektigini ve Amerikan yönetimini bu konuda ikna edebilecek tek kişinin Einstein olduğunu da biliyorlardıİşe önce Einstein'in kendisini ikna etmeyle başlanacaktıBu iki iki Macar mülteci fizikçi Eugene Wigher ile Leo Slizard üstlendi Bu iki fizikçi izini kaybettiren Einstein'i 1939'un bir Temmuz günü II Dünya Savaşı'nın başlangıçından iki ay önce bulup onu Başkan Roosevelt'e, Nazilerin Atom bombası yapma yolunda attıkları olası adımları yakalamak için hemen harekete geçilmesi gerektiğine dikkat çeken bir mektup yazması konusunda ikna ettilerBu mektubun Roosevelt'e ulaşmasıManhattan Projesiadı verilecek iki milyar dolarlık atom bombası yapma projesinin başlangıcı olduProje1943' te kararlı bir biçimde başlatıldıJ Robert Oppenheimer'in denetiminde çalışan düzinelerce Atom fizikçisi,16 Temmuz 1954'te New Mexico, Alamagordo'da şafaktan hemen önce patlatılacak bombayı yapmak için çalışmaya başladı

BÖYLE BOMBA GÖRÜLMEMİŞTİ

Lancing Lamont The Day of Trinity adlı kitabında dünyayı ebediyyen değiştiren patlamayı şöyle anlatırAlev alev yanan bir jetin içinde yukarı doğru fırlayan igne başı büyüklüyünde parlak bir ışık karanlığı deldi, ardından korkunç beyaz bir ışık çölü parlattıSaatler 05:24:45'i gösteriyorduO çan biçimli alevin bir saniyeden daha az bir süre boyunca verdiği ışığın şiddeti yeryüzünde o ana kadar elde edilmiş herhangi bir ışığın şiddetinden daha büyüktüBaşka gezegenlerden de görülmüş olabilirdiMerkezindeki sıcaklık güneşin çevresindeki sıcaklığın dört katı, yüzeyindeki sıcaklığın ise yaklaşık on katından fazlaydı Altındaki toprağı çökerten basınç 100 milyon atmosferin üzerindeydi Yaydığı radyasyon dünyadaki bütün radyumun verdiği radyasyonun bir milyon katına eşitti Bu azgın fırının içinde kalan bütün canlılar öldüTaban kısmında yassılaşan ve kaynayıp dört bir yönde kabaran erimiş kara tozdan bir etek halini alan ateş topu bir milisaniye içinde yere çarptıYirmi beş milisaniyede yerden Washington Anıtını örtecek bir yükseklige çıktıTopun kıpkızıl kubbesi saniyenin onda sekizi süresinde Empire State Binasını geçebilirdiŞok dalgası son hızla çölü aştıİnsanlar sonra, yaklaşık 0,8 kilometrelik bir genişlige ulaşan ateş topuna bakmak için döndülerGenişlemesinin durup durmayacağının merakı içindeydiler Birçoğu, heyecanlanıp kara gözlüklerini attı ama hemen yıllardır görmek için bekledikleri şeyi gözden kaybettilerAna üste sessiz bir tokalaşma ve heyecanlı mırıltılar vardıHeyecan dolu sesler sagır edici bir gürültüye dönüştüHavayı yırtan bir sevinç çığlığını, gözlemcilerden birine tarih öncesi vahşilerin dinsel törenleri izlenimi veren çılgın bir hoplama zıplama izlediAna üs ile diğer siperlerdeki bilim adamları gögü kutlama çığlıklarıyla doldururken telefonlar çalışmaya başladıKimileri yılan dansına koyuldu ve mutluluk hattı kıvrıla kıvrıla kontrol odasını dolandıBir gece önceki bira partisinden döndükten sonra boş bir barakada uyuya kalan bir askerin ise patlama onu kendine getirene dek hiç bir şeyden haberi olmadı Gözlerini kuzeye açıp baktı ve acıyla bağırdıEnrico Fermi, şok dalgasının çölü bir gök gürlemesi gibi dolduran saklamasının farkına varamadıBütün dikkatini kağıt kırıntılarının cebinden akıp gidişine vermiştiOnların yavaş yavaş düşüşlerini, sonra şok dalgaları onlara çarptığında da birden ortadan yok oluşlarını seyrettiBir kaç saniye içinde, uçup giden kırıntıların uzaklığını hesaplayıp patlamanın gücünün 20000 ton TNT'ye eşit olduğunu bulduŞok dalgası onun bulunduğu sipere ulaştığında güvenlik şefi General Groves'un ilk tepkisi sunu söylemek olacakti:''Bütün bunları örtbas etmeliyiz''Yardımcısı Binbaşı Stephens ise üzerine uzanıp buna''Sanırım,gürültü beş eyalette de duyuldu, efendim'' diye karşılık verecekti

ATOM BOMBASININ DOGUSU

Sayın başkan,size çok acele bir projeden bahsetmek lüzumunu duyuyorum Bu çok önemli bir proje, yani Manhattan ProjesiHalen gerçekleşme safhasındadırBunun esası,şimdiye kadar görülmemiş derecede güçlü bir patlayıcı maddedirBu sözler 12 Nisan 1945'te başkanlık görevine başlayalı henüz bir kaç dakika olmuş ABD başkanı Truman'a söylenmekteydiFranklin Roosevelt saat 16 sıralarında beyin kanaması geçirerek ölmüştüTrumanı Manhattan Projesindenhaberdar eden kişi ise Roosevelt'in savaş bakanı Henri Stimson'du Başkanı ile sadece iki defa görüşme imkanı bulan başkan yardımcısı Truman projeyi sadece Roosevelt öldüğü zaman öğrendi Atomla ilgili araştırmalar yüzyılın başından bu yana Röntgen, Backerol ve Curienin çalışmaları ve bilhassa Einstein'in izafiyet nazariyesiniortaya atmasıyla iyiden iyiye gelişmişti Yarış ikinci dünya savaşının patlak vermesiyle daha da kızıştı1938'de Berlin'deki Kaiser Wilhelm Enstitüsü, ilk defa olarak,uranyum atomunun çekirdeginin parçalamayı başardıAynı yıl ingilizler (Uranyum35)'i (Uranyum238)'den ayırdılar ve Amerikalılar,ingilizlerin işbirligiyle (Atom Bombasını) gerçekleştirmeyi başardılarHenri Truman'ın Laboratuarlarından üç atom bombası çıktı Bunlardan ilk deneme gayesiyle Alamogerde'da deneme alanında patlatıldı İkincisi Hiroşima'ya üçünçüsü ise Nagazaki'ye atıldı Nagazakiye atılan bomba ile Alamogordo'da denenen bomba birbirlerinin aynıydı Hiroşima'ya atılan ise hiçbir yerde denenmemiş daha dogrusu ilk denemesinin Hiroşimali çocukların üzerinde yapılması uygun görülmüştü

PARLAYAN 10000 ÖLÜM GÜNEŞİ

16 Tenmuz 1945'te 425 ilim adamı ve teknisyen,Yeni Meksika gölündeki Alamogordo'da bir araya geldilerVazifeleri Atom bombasının ilk Atom bombasının ilk denemesinde hazır bulunmaktı Denemenin yapılacağı yere Jordano do la muerto(Ölüm bahçesi) adı verilmiştiSabaha karşı 0200'de yapılması gereken deneme teknik bir arıza sebebiyle tehir edildi Arıza, bombanın içindeki plutonyumun genişlemesinden ileri geliyordu Çok özel bir maden olan Plutonyum 2530 derecenin üzerinde genişliyor ve bombayı hareket geçirecek mekanizmayı sıkıştırarak patlamayı engelliyorduSaat 0525'e kadar beklemek gerekti Bu süre içinde çölde ısının düşmesiyle plütenyum yeniden daraldı ve mekanizmayı serbest bıraktı İzleyiciler, patlama noktasından 30 kilometre uzaktaki barınaklara çekilmişlerdi Herkes suratını ve ellerini güneş yağını andıran bir karışımla yıkamıştıSaat 0525'te hazır bulunanlar,ayakları bombaya dönük olarak, yüzü koyun yere yatırıldılarSaat 0529'da son kontroller yapıldı ve geriye sayım başladıArtık patlamaya 45 saniye vardı Atom bombasının babası olarak bilinen Cppenheimer yardımıylarıyla birlikte beton bir binadaydıGözetleme istasyonundaki dört hoperlörden bir ses yankılandıOn saniye ve gökyüzünü şimdiye kadar hiç kimsenin görmediği muazzam bir kızıllık kapladı ardından koskocaman mantarı andıran büyük bir duman kütlesi ve alev dalgası Bir aydınlatma fişeği havaya fırlatıldıEtrafı garip bir yeşil ışık aydınlattı Saat 0529 dakika 40 saniye geçen ikinci bir fişek daha karanlığı yırttı Ancak 3 saniye sonra çöl yine gecenin sessizliğine gömüldü 052944 052945 herşey aynı anda ve öyle çabuk oldu ki gözlemciler olayı tahlil edemediler bile Aslında hiç bir insan gözü,saniyenin milyonda biri kadar kısa sürede olan bir olayı gözleyemezdi, hatta insan beyni bu kadar kısa zaman suresini kavrayamazdı Şu halde denilebilirki birinci nükleer denemeyi hiç kimse göremediGörünen, patlamanın çevredeki tepelerde yankılanan gözleri kör edici yansımasından başka bir şey degildiNew York Timesmuhabiri olayı şöyle anlatıyorduBaşka dünya'dan gelen bir ışık, dünyanın şimdiye kadar görmediği bir güneşin doguşu Şimdiye kadar görülmemiş bu güneş, saniyenin bir kaçta biri kadar zamanda 2500 metreye yükseldi Gögü ve yeri gözleri kör eden bir ışıkla tutuşturdu 2 kilometre çapındaki ateş tüpü nerdeyse bizi yutacak diye korkup yere daha sağlam yapıştık

ÖYKÜNÜN BAŞLANGICI

2 Aralık 1942,öğleden sonra saat 4'te Chicago Üniversitesi Fizik bölümü Başkanı Arthur H Campton Harvard Üniversitesi başkanı James BConant'a telefonla, şifreli bir mesaj ulaştırdıThe İtalian Navigator has landed in the New World(İtalyan Gemicisi ,Yeni Dünya'da karaya çıktı) Bu mesaj, bir bakıma yeni bir çağı müjdeliyorduYaniAtom bombasının doğuşu'nu Atom bombasının babası olarak adlandırılan Enrico Fermi 1901 yılında İtalya'da doğdu1938 yılında Uranyumdan daha ayrı olan maddeler üzerinde yaptığı çalışmasıyla Nobel ödülü kazandıÖdülünü almak üzere ailesiyle birlikte İsveç'e gittiTören sırasında fasişt üniforması giymediği ve fasişt selamı vermediği için o zamanki fasişt italyan hükümeti ve başkanı tarafından kınandıBu yüzden Fermi ve ailesi bir daha Italya'ya dönemediÖnce İngiltereye ve daha sonra Amerika'ya giderek yerleşen Fermi, New York'daki Columbia Üniversitesi'nde, fizik profesörü olarak çalışmaya başladı

ALMANLARIN ÇALIŞMASI ABD'YI KORKUTTU

Bu sırada 1938 yılında, Otto Hahn ve Fritz Strassman adlı iki Alman bilim adamı,Berlin'deki Kaiser Wilhelm Enstitüsü'nde Atom Bombası üzerine çalışıyorduOnların Bariumadlı maddeyi buluşları, Alman bilim dergisi Journal Die Naturwissenchaftenyayımlanmadan önce,iki bilimadamı bu buluşlarını Lise Meitner adlı bir Nazi bilimkadınına anlattılarAdolf Hitler'in Nazi Partisi'nin üyesi olan bayan Niels Bohr ile birlikte Danimarka'da çalışmaktaydıLise Meither konuyla çok yakından ilgilendiVe buluşun matematiksel analizinin yapılmasını istedi Bilimadamı Bohr, bu teoriyi konuşmak ve görüşlerini almak üzere ABD'nin Princeton Üniversitesi'nde bulunan dahi Albert Einstein ile görüşmek için Amerika'ya geldiOnun gelişi ile birlikte ağızdan agızaAlmanlar Atom bombası yapacaklardiye birtakım haberler yayılmaya başlandıBunu duyanlar arasında ABD'nin Columbia üniversitesi'nde bulunan fizikçi Enrico Fermi de vardı

Bunun üzerine Fermi ve arkadaşları da nükleer enerji konusunda süratle çalışmaya başladılarBir süre sonra Fermi, çalışmasını tamamlamadan Columbia üniversitesi'nden ayrıldı ve Washington DC'ye gelerek konferanslar vermeye başladıVe bu arada Niels Bohr ile bu proje konusunda bilgi alışverisi yapıyordu 27 şubat 1939'da Columbia Üniversitesi'nde çalışan Kanada doğumlu Fizikçi Walter HZinn ile Macaristan dogumlu Leo Szilard'da nükleer enerji konusunda kendi çalışmalarına başladılarDaha sonra bu bilimadamları topluca Princeton Üniversitesi'nde bulunan Albert Einstein'e giderek, Almanların çalışmalarından bahsettiler Bilimadamları, Nazilerin elindeki bir Atom bombasının dünyaya felaket getirecegini söyleyerek, bu konudaki korkularını dile getirecegini söyleyerek, bu konudaki korkularını dile getirdilerVe Einstein'dan: o zamanki ABD başkanı Franklin DRoosevelt'e bir mektup yazıp olayın ciddiyetini anlatmasını istedilerEinstein'da bilimadamlarının bu istediği üzerine bir mektupla durumu başkan Roosvelt'e bildirdi Bu olaydaki orjinal fikir Einstein'in mektupta belirttigi gibiyeni bir silahyapımıydıBaşkan da 1942 yılının parasıyla,bu projeye başlaması için 2 milyon dolar gönderdiO güne kadarnükleerkonusunda ayrı ayrı gruplar halinde çalışan Columbia ve Princeteon üniversitelerindeki bilimadamlarının bir çatı altında toplanmasına karar verildiVe bu iş için, Chicago Üniversitesi seçildiBu projenin başına da :Chicago Üniversitesi fizik bölümü başkanı Arhur Holly Camton getirildiCampton da araştırmanın başkanı olarak fizikçi Enrico Fermi'yi seçti

YOK ETME PROJESI

Chicago Üniversitesi'nde Metallurgical Laboratory (Metalürji Laboratuari) adı altında kurulan Laboratuarda aslında başka bir çalışma yapılıyorduBu laboratuar 1946 yılında Chicago'da şimdi ABD'nin en önemli bilim merkezlerinden bir olanArgonne National LaboratoryolduDünya tarihine Manhattan projesiolarak geçen çalışmanın asıl amacıNükleer enerjiyibulmaktıManhattan Projesi'ne,biri bayan olmak üzere ABD'nin çesitli yerlerinden çoğunun yaşları 2123 olan,43 bilim adamı katıldıChicago Üniversitesi'nin Stagg Fieldadlı binasındaki bu laboratuar,çok sıkı bir koruma ve denetim altındaydıAyrıca bilimadamlarını yalnızca kendi aralarında sohbet etmelerine izin vardıChicago Üniversitesi'nin diger bölümlerinde çalışan öteki bilim adamlarıyla arkadaşlık kurmaları bile yasaktıDaha sonraki yıllarda bu projeye katılan bilimadamlarının bazılarının söylediklerine göre, projede çalışan 43 kişiden 45 kişi hariç hiç kimse ne için çalıştıklarını, neyi bulmaya uğraştıklarının farkında bile değildi Aylar süren çalışmanın sonunda 2 Aralık 1942 tarihine gelindiEkip yine sabahın erken saatlerinden itibaren çalışmaya başlamıştı Fermi'nin isteğiyle yapılan birkaç denemenin ardından, yine Fermi'nin sesi duyuldu

Tamam buraya kadar, başardık

Saatler 15,25' gösteriyordu

TEK YAZILI BELGE

Bu komutun bitiminde, bilim adamlarından Eugene Wigner bir süreden beri sakladığı şifreyi çıkararak Enrico Fermi'ye uzattıBu chiantimarka kırmızı bir şaraptıŞaraptan birer yudum alarak, başarılarını kutladılar Daha sonra projeye katılan herkes, boş şarap şişesinin üzerindeki etiketi imzaladı Ve bu boş şişeyi de bilim adamlarindan Albert Wattenberg aldıTarihe Manhattan Projesi olarak geçen çalışmanın tek yazılı belgesi ise bu şişedir

BOMBAYI YAPAN ÜÇ ADAM

Robert Oppenheimer ABD'ye göçmüs Yahudi bir ailenin oğlu olarak 1904'te New York'da dünyaya geldi1925'te Harward Üniversitesi'nden mezun olunca İngilitereye gitti1926'da Göttingen Üniversitesi'ne davet edildiDoktarasını tamamlayıp ülkesine döndü ve California Üniversitesi ile California Teknoloji Enstitüsü'nde ders vermeye başladıNazizme karşı çıkmasıyla etrafında tanındı İspanya iç savasında Cumhuriyetcilerden yana tavır aldı Amerikan komünistleriyle iyi ilişkiler kurdu 1941'in sonunda Manhattan Projesi'nin başına getirildiABD dünyanın ilk atom bombasono Hiroşimaya attıktan yaklaşık iki ay sonra projedeki görevinden ayrıldı 21 Aralık 1953'te komünistlerle ilişki kurmuş olarak Sovyet ajanlarının adlarını bildirmekte suçlandı Vatana ihanet suçundan aklandı ama Atom enerjisi komisyonun'ndaki görevine son verildi1963 yılında Atom Enerjisi Komisyonu'nun Enrico Fermi Ödülübizzat başkanı Lindon Oppenheimer'a verildiğinde itibari da resmen iade edilmiş oldu

ENRICO FERMI

1901'de Roma'da dogan Enrico Fermi, orta halli bir İtalyan ailenin son çoçuguyduÇalışkan ve üstün yetenekleriyle dikkat çekenharika çoçukdaha lise yılarında fizikçi olmayı kafaya koymuştu17 yaşında girdiği Pizza Üniversitesi'nde 21 yaşında X ışınları üzerine doktorasını tamamlayarak çıktı1938'in sonuna dogru,Nötron bombardımanıyoluyla yeni radyoaktif elementler üzerine yaptığı çalışmalarla fizik ödülü kazandı Mussoloni yönetimi Fermi'nin ödülü almak için işveç'e gitmesine izin verdiMossuloni yönetimine karşı olan Fermi geri dönmeyerek ABD'ye sığındıÜnlü fizikçi Albert Einstein'ı ABD başkanı Rosvelte mektup yollamaya ikna eden'de Fermi idi Manhattan Projesi hazırlandığında en önemli görevlerden biri Fermiye verildiÇalışmalarını Chicago Üniversitesi'nde sürdüren Fermi, Atom pili adını verdiği ve nükleer reaktörlerin öncüsü sayılan aygıtla 1942'nin sonunda ilk deneyini başarıyla gerçekleştirdi Artık bombaya giden ilk engel aşılmıştı

LEO SZILARD

Macar asıllı Leo Szilard 1898'de Budapeşte'te doğdu Egitimini tamamlayıp Berlin Üniversitesi'ne çalışmaya başladığında 26 yaşındaydı1933'te Hitler iktidara gelince çareyi Almanya'dan kaçmakta buldu1937'de ABD'ye gittiEinstein'ı Roosevelt'e Atom bombasının derhal yapılması gerektigini savunan ünlü mektubu yazmaya ikna edenlerin başında Szilard'da geliyordu 1942'ye dek Colombiya Üniversitesi'ndeki nükler çalışmaları yönettiHiroşima'dan sonra nükleer enerjinin yalnızca barısçı amaçlarla kullanılması ve nükler silahlarin denetlenmesi için açılan kampanyanın öncülerinden olduHidrojen bombasının yapımına karşı çıktı

PROJE BAŞLIYOR

ABD başkanı Rosvelt Atom bombasının derhal yapılmasını emrettikten sonra işler hızlandırıldı Bütçeden yeni ek ödemeler senatoya sorulmadan çıkarılmaya başlanmıştıManhattan projesinden çalışan tüm bilimadamları bu çalışmaları en yakınlarından bile saklamışlardıDaha doğrusu ABD hükümeti tarafından böyle istenmiştiOlay ortaya çıktıktan sonra Enrico Fermi'nin eşi Lauru Fermi bu günlerdeki izlenimlerini söyle aktarmıştıTüm gizlilik,Chicago'ya taşındığımızda başlamıştıEnrico her sabah işine gidiyordu Ama nedense fizik binasina degil Metallugical Laboratory(Metalorji Laboratory)'na gidiyorduBana hiçbir şey söylemiyorduYalnızca bildigim gizlilik,orada Metaloriji ile ilgili çalışmaların yapılmadığıydı, 1942 yılı Aralık ayının başında bizim evde bir parti verdim Enrico ile çalışanları ve eşlerini davet ettimO gece bizim eve ilk gelen Walter Zinn ve eşi jean idi Kapıyı Enrico açtı Ben birkaç adım gerideydim Wayter elini uzatti ve Enrico'ya Congratulations(Kutlarım) dediBenNe oldu, niçin kutluyorsun?dedimAma ne o ne de kocam bu soruma cevap vermedi İlk gelen misafirleri salona davet ettikTam oturmuştuk ki kapının zili tekrar çaldıEnrico tekrar kapıya gittiYeni gelen misafirden de aynı kelimeyi duydumKutlarımBu olay tüm misafirler gelinceye kadar sürdüHerkes Enricoya kutluyordu Ama neden? Kime sorduysam Kocana sor Özel bir şey degilEşiniz çok zeki bir insan onun için Heyecanlanma, zamanı gelince ögrenirsinDiye geçistirdiler Aradan 25 yıl geçti ABD Japonya savaşının sona ermesinden çok kısa bir süre sonra, bir aksam Enrico eve balmumuna sarılmış birtakim kağıtlar getirdi ve bana o kutlamaların ne oldugunu şimdiye dek neler yaptıklarını işte o zaman söylediChicago Üniversitesindeki Manhattan Projesitamamlandıktan birkaç yıl sonra, bu proje ABD'nin New Mexico eyaletinini Los Alamos bölgesine taşındı16 Tenmuz 1945'de burada ilk deneme yapıldıVe Alamogordo hava üssündeki ilk Atom bombası patlatıldıO güne kadar yalnızca amirlerinin dedigini yapan ve niçin çalıştıklarını bilmeyen bir çok genç bilim adamı da bu denemeden sonra gerçegi ögrenmis oldular Ve bu proje katılan tüm bilimadamları imzaladiklari bildiriyle Yapmyş oldukları bu Atom bombasının insanlığa karşı kullanılmasını istediler Ancak bu projenin patronu olan o zamanki ABD başkanı Harry Truman bu bildiriyi hiçe sayarak bildiriyi önemsemedi bileJaponlar 7 Aralık 1941 yılında Amerika'nın Hawai adasındaki Pearl Harbor'a saldırdylar İşte bu olay ABD'yi 2 Dünya savaşına sürükledi

ABD DONANMASI YANIYOR

Pearl Harbor Baskını Japonların, Oahu Adasındaki (Hawaii) Pearl Harbor'da bulunan ABD deniz üssüne düzenledigi ani hava saldırısı (7 Aralik 1941) Baskin ABD ile militarist ve yayılmacı bir çizgi izleyen Japonya arasında 10 yıldır giderek artan gerginligin doruk noktasını oluşturmuş ve ABD'nin 2 Dünya savaşına girmesine yol açmıştırJaponya'nın 1937'de Çin'i işgal etmesi ve 1940'ta Mihver Devletleriyle (Almanya ve Italya) ittifak kurmasi üzerine , ABD ülkesindeki Japon varlıklarını dondurdu,ayrıca Japonya'ya petrol ve başka önemli savaş malzemesinin gönderilmesini durdurdu Temmuz 1941'de de Japonya ile bütün ticari ve mali ilişkilerini kesti Toco Hideki başkanlığındaki Japon hükümeti baskın gününe degin ABD ile diplomatik görüşmelerini sürdürdü, ama bir yandan da saldırı hazırlıkları yürüttüJapon Birleşik Donanması'nın komutani Amiral Yamamoto Isoroku ABD'nin Pasifik Donanmasina darbe vurmayı amaçlayan saldırıyı büyük bir dikkatle planlamıştı Pasifik donanmasının hareket yeteneginin kırılmasından sonra ,Japonya Güneydogu Asyayı Endonezya Takımadalarını ve güney pasifigi kolayca ele geçirebilecekti 23 kasım günü komutan yardımcısı Nagumo Çuiçi'nin yönetimimde 6 uçak gemisi 2 savas gemisi 3 kruvazör ve 11 destroyerden olusan bir filo Hawaii'nin yaklaşık 440 km kuzeyindeki bir noktaya dogru hareket etti Saldırı bu noktadan 360 uçakla gerçekleştirildiYerel saatle 755 te Pearl Harbor'a ulasan ilk Japon uçagini torpido,bombardiman ve avcı uçaklarından oluşan yaklaşık 200 uçaklık bir dalga izledi Japon torpido uçaklari özellikle ABD savas gemilerine agir darbe vurdu 'Arizona' ,'California' ve 'West Virginia' adli gemiler battı, 'Oklahoma' ise alabora olduyaklaşık 45 dak sonra Pearl Harbor üzerine gelen ikinci bir uçak dalgasi 'Maryland', 'Nevada', 'Tennessee' ve kuru havuzdaki 'Pennsyvania' gemilerine agır hasar verdi Bunların dışında 10 ABD gemisi daha battı ya da agır hasar gördü ve 140'tan fazla uçak yok oldu Askeri kayıpların toplamı ,2300'ü ölü olmak üzere 3400'ün üzerindeydi japonlar ise yalnızca 29 uçak ile 5 küçük denizalti yitirdiPearl Harbor Baskını ABD'nin Büyük okyanustaki donanma ve hava gücüne büyük bir darbe indirdi Ama o sırada Pearl Harbor'da bulunmayan,pasifik donanmasına baglı üç uçak gemisi baskından kurtulmustu 'Arizona' ve 'Oklahoma' dışındaki savas gemileri daha sonra tamir edilerek yeniden hizmete sokuldu Ayrıca Japonlar adadaki önemli petrol depolarini yok etmeyi basaramamıştı Baskın ABD kamoyundaki tarafsızlık yanlısı görüşlerin hızla gerilemesine yol açtı ve Kongre 8 aralıkta Japonyaya savaş ilan etmeyi kararlaştirdı Oylamada tek red oyunu ,ABD'nin1 Dünya savaşına girmesine de karşı çıkan ,Cumhuriyetçilerin Montana temsilcisi Jeannette Rankin kullanmıştı

VE ENOLA GAY

5 Agustos 1945'te Albay Paul Tibbets, annesine olan sevgisini garip bir sekilde dile getirdi Ve annesinin adını komuta ettigi (B29) tipi bombardıman uçagına ismini verdiOnela Gayadi verilen bu bombardiman uçagi, aldığı özel görevle öteki bombardıman uçaklarından ayrılıyorduBu görev, bütün hava savaşları tarihindekinden çok farkli bir görevdi Albay Tibbets, annesinin adını 5 Agustostaki dini merasimden sonra uçagının gövdesine yazarken acaba harekatının sonuçlarını düsünmüs müydü Ne yazik ki bu annenin adı hem de kendi oglu tarafindan, insanlik tarihinin en barbar ve en utanılacak hadisesiyle anılmaya başlanacaktı509'cü paraşüt birliği 1945'in yazında her biri tek bir Atom bombasını taşıyacak şekilde dizayn edilmiş 15 tane özel bombardıman ucağıyla Japonyaya uzaklığı 1,5 km kadar olan Tinyan adlı küçük düz bir pasifik adasına vardı ABD tarafından Japonyaya hava saldırıları için kullanılan bu küçük ada Atom bombasının ikinci ve son misafirhanesi idi Uçaklarla birlikte Los Alamostan gelen küçük bir grup bilim adamı da geldi Ve Atom bombasını taşıyacak uçak personeli ABD pasifikte en kuvvetli çarpışmaları yaptığı dönemdi ABD uçakları japon kentlerine 300 binden fazla bomba bırakarak adeta yok etmişti Bu dönemde binlerce bomba ile 100 bine yakın insan ölmüştü 1945 yılında Japonyanın nerdeyse bombalanmamış 3 şehri kalmıştı Kukura, Nigata, Hiroşima ve Nagazaki Manhatten projesini yöneten General Grows yaptıkları bu bombanın gerçek gücünü ölçmek için şimdiye kadar bombalanmamış Bakirhedefler istiyordu İlk atom bombasının Los Alamosta denenmesinden üç hafta geçmişti

ABD SAVAŞA GİRİYOR

Baskan Truman japonlarin bu hareketi yüzünden insanligin o güne kadar bilmedigi bir canavar olan ,Atom bombasinin 6 agostus 1945 yılında Hiroşima ve 3 gün sonra da Nagasaki'ye attırdı Uzmanların söylediklerine göre O zaman Japonyanın başına atılan Nükleer güçşu andaki dünya elektriginin yüzde 20 sine ait bir güçtü Bugün bile Amerika dahil dünyanın her yerinde insanligin kara sayfasi olarak anilmaya devam ediyor atom bombası Bombaların patlamasının ardından projede çalışan bir çok bilim adami kandırıldıklarını anlayarak cinayet planına suç ortagi olduklarini anlayarak psikolojik bunalıma düştüler İçlerinden çogu meslegini birakarar fizik ilmiyle hiç alakasi olmayan islere atıldılar Onlar gerçekten bilim adina toplanarak hizmet etmek isteyen onlarca genç bilim adayi idilerAmaçlari hizmet etmek ve fizikle insanliga hizmet etmek iken onları toplayıp bir araya getiren güç bombanın parçalarını birleştirerek bir katliama girişmişti

BiLiM ADAMININ AGZINDAN

Dünyada ilk atom bombasının başlangıçı sayılan Manhattan projesi'ne katılan bilim adamlarından biri de Çekoslovak asıllı fizikçi DrHerbert EKubitschek idi Bundan 53 yil önce bilmedigi bir proje üzerine çalışan bilimadamı o günleri bakın nasıl anlatıyor? Manhattan projesine başladığımızda ben üniversiteyi yeni bitirmis,22 yaşında genç bir fizikçiydimBenim bu projedeki görevim 100 galonluk bir su tankının içinde, hidrojenin çapraz bölümlerinin analizini yapmak ve hidrojendeki yavas hareket eden nötronları ayırmaktı Ben nasıl bir proje üzerine çalıştıgımızı bilmiyordumSonradan ögrendigim kadariyla , bu projeye katilan 43 bilimadamindan yalnizca 56 tanesi asil amaci biliyorlarmis Daha sonra ne yaptigimizi ve bunun nelere mal oldugunu ,Hirosima ve Nagasaki olayindan sonra anladikBu projeye katilan birçok bilim adami gibi bende o zamana kadar çalıştığım fizik dalini bırakarak biyolojiye geçtim (Dr Kubitschek bu sözleri söylerken ,adeta günah çıkartır gibiydi Yani korkunç bir silah yaparak binlerce kişinin ölümüne sebep olan bu bilimadamı, daha sonra biyoloji bölümüne geçerek bu kez de buldugu ilaçlara insanligin yarasını sormak istiyordu)DrKubitschek bulduklari nükleer enerjinin yalnızca insanlari yok etmedigini, onlari iyileştirdigini de söylüyor ve Nükleer enerji, bugün insanligin hizmetinde de kullaniliyorÖrnegin;kansere çare olarak nükleer enerjiden faydalaniyorBaşka planetlere gitme ve ısı enerjisinden de yine nükleer enerji kullanıyor diyorAtom bombası projesinin yürütücülerinden olan Oppenheimer'ın Hiroşimaya atılan bombanın yaptığı tahribatı gösteren resimler önüne gelince Alllahım biz ne yaptık demesi son derece anlamlıydıTarih 6 Agostos 1945 Japonya semalarında bir Amerikan bombardıman uçağı insanlığın hiçbir zaman unutamayacağı korkunç bir olayı gerçekleştirmek için uçuyor Saatler sabahın 815'ini gösterirken dev bomba Hiroşima üzerine bırakıldı 43 saniye sonra şehrin ortasından yükselen dev mantar biçimli ateş dalgası yükseldi4000 dereceye ulaşan korkunç sıcaklık, şehirde bulunan canlıları bir anda buharlaştırarak yok etti Bombanın etkisiyle bir yüzbinlerce insan öldü Bomba sonrasında ortaya korkunç bir gerçek daha ortaya çıktı Onbinlerce insan nükleer bombadan bonra yayılan radyasyon sonrasında öldü Amerikalılar radyasyonunun sonuçlarını tam araştırmadan böyle bir işe girmişlerdi Bu yüzden Hiroşima'da halen bir radyasyon hastanesi bulunuyor Bombanın etkisi ile bölgedeki insanların genlerinde ve vucütlarında meydana gelen bozukluklar tedavi edilmeye çalışılıyor Kuşaklıklara taşınan bu gen bozukluğu binlerce insanın sakat kalmasına sebep olduABD'nin kızılderilerin yaşadığı bölge olan Nevada çölünde yaptığı Atom bombası denemelerinin aynısını Rusya Türklerin yoğun olarak yaşadığı Kazakistan'da yıllarca devam etti

VEGA PROJESİ

ABD'nin ilk Atom bombasını patlatmasının ardından Ruslarda Ülkenin güneyindeki Astrahan'ın dışındaki Seytovka köyünde dört yıl boyunca 15 kez atom bombası deneyi yaptılar Aslında Sovyet doğalgaz şirketi Gazprom'un yoğunlaştırma tesisi çini gereken büyük miktarlardaki ham maddenin depolanacağı yeraltı mağaraları açmayı öngüren Vega Projesi ordunun isteği üzerine Atom Bombasıda eklenerek bölgede deneyle yapılmıştı 29 Ağustos'ta Semipalatinsk'deki ilk başarılı nükleer denemenin üzerinden 51 yıl geçti ama Ruslar; Sovyet döneminde efşanelesen bu denemelerin korkunç sonuçlarıyla hala yüzleşemediMühendisler Semipalatinsk, Astrahan, Novaya Zemlya7da yüzlerce Nükleer bombayı patlatıp gittiler Bölgede bebeklerde doğum bozuklarının oranı ise her yıl arttı Bu oran 1988'de 100 bin doğumda 81'ken, 1996'da 104'tü Kan kanseri ve diğer kanser türlerinin oranı ise ülke ortalamasının iki katı Kazakistan'ın doğusundan 333 bin kişinin doğrudan radyasyona maruz kaldığı belirlendi Ve onların çocukları kendilerine geçen bu mirasla yaşıyor Daha küçük bir test bölgesi olan astrahan'daki mağaralar ise su doldu Bu su Hazar Denizi'ne dek ulaşırken, radyoaktif kirlenmenin çapı bugün bile bilinmiyor

MANHATTEN BAŞLANĞIÇ OLDU

Manhatten projesinden sonra Dünyadaki ülkeler sıkı bir pazırlığa girerek Atom bombası deneyleri yarışına girdiKimde ne kada var ? Rusya: Bağımsız Devletler topluluğu ile birlikte şu anda 10 bin 100 adet Nükleer bombaya sahip Ancak Kazakistan, ukrayna gibi devletlerde Atom bombalarını Rusya'ya devretmeyi düşünüyorABD: Dünyanın süper gücü olan bu ülke bu ülke 8 bin 500 nükleer bombaya sahip

Fransa:482 atom bombası bulunuyor

Çin: 284 Atom bıombası bulunuyor Deneme testlerinide Doğu Türkistan bölgesinde yapıyor

İngiltere:234 atom bombası buluuyor

İsrail: 50 ile 100 arasında Atom bombası bulunuyor

Hindistan: 80 atom bombası bulunuyor

Pakistan: Geçen sene Atom bombasını yaptı 25 tane daha yapabilecek bir kapasiteye sahip

Güney Afrika : Elinde 5 yakın atom bombası bulunuyor

Nükleer silahların kalıntıları 250 bin yıl daha dünya yüzeyinde öldürücü özellikte bulunacak

YAPILAN NÜKLEER DENEMELER

Kamçatka yarımadasında 1971

Kuzey Pasifik'de 1958

Johnstan Adaları 1962

Bikini adaları 1958

Eniwetok 1958

Noel adası 1962

Nevada 1992

Colorada 1973

New Mexico 1967

Mississipi 1967

Güney Atlantik 1958

Sahara 1966

Ural 1984

Novaja Semlja 1990

Semipalatinsk 1989

Lop Nor 1995

Hindistan 1974

Pakistan 1999

Montebolle 1958

Marilanga 1957

Woomera 1953

NÜKLEER YALAN

Hiroşima üzerine atılan ilk anda 70000 5 yıl içindede 200000 kişinin ölümüne neden olan bomba salt Sovyetler dokuz gün sonra savaşa girmeden Japonya teslim bayrağını çeksin ve de Stalin rejimine bir gözdağı olsun diye atılmıştı çünkü japonların çok kısa bir süre içinde teslim olacakları zaten istihbahrat raporlarında biliniyordu Bombayı yapan bili adamları bombanın kullanılmaması konusunda ilgilileri uyarmışlardı Einstein'ında bulunduğu bir grup bilim adamı , yıldırma ve caydırma işlevinini yerine getirilebilmesi için bile, bombanının insanların bulunmadığı bölgede bütün gözlemciler önünde patlatılmasının yeter olduğunu başkana bildirmişlerdi ama Truman, bütün bu savları bir yana iterek, ne pahasına olursa olsun bombayı kullanmak istemiştirAslında nükleer bombanın doğuşu, hiç değilse 2 dünya savaşı sonunda ortaya çıkışı bile bir yanılğının ürünüdür Çünkü 1939'da ABD'ye sığınan Albert Einstein, italyan Enrico Fermi ve Macar Szilard ile Edward Teller kadeşler, Nazi Almanyası'nın Atom bombasını hazırlamak üzere çalıştığına içtenlikle inanıyorlardı Bu sığınmadan bir ay sonra savaş patlak verince Einstein, Başkan Roosevelt'e bir mektup yazarak , bu inancını bildirdi ve Atom bombasını çalışmaları için izin ve olanak istedi İşte macera böyle başlamıştı Sonradan Einstein bu başvurusundan ya bombanın kullanılabilir hale gelmesinin truman dönemine rastlamasından çok rahatsız olmuştur ve Eğer truman'ın yerinde Roosevelt bulunsaydı Hiroşima ve Nagazaki olmazdı2 demiştir İşin en acı yönü Almanların böyle bir projeyi çok pahalı ve gerekisz buldukları için hiç bir zaman ciddi olarak düşünmediklerinin sonradan ortaya çıkmış olmasıdırJaponlar nagazakiye atılan bomba sonrasında ölümden kurtulup radyasyon etkisiyle yaşayan kendi vatandaşlarına yıllar boyu aldırmaz bir tutumda bulunmuşlardı Bombanın patlamasının hemen ardından ilk yardım için gelen ekipler yalnız askerlik yaşındakileri tedavi etmişler, kadınlar çocuklar ve yaşlılara bakmamışlardır dahası bu kişiler uzun yıllar doğru dürüst bir tedavi göremedikleri gibi ne bir tazminat almışlar ne de bakımları pahalıya malolduğu gibi sosyal sigortalarıda yapılmamıştırRadyasyon etkisinde kalanlara iyi randıman veremedikleri gerekcesiyle bekçilik dışında iş verilmemiştir