Mantar marazları, mantar ismi verilen parazitler tarafından oluşturulur.Mantarların kimileri saprofit (yararlı mikroorganizmalar)olarak canlıların üzerinde yaşar,ancak birtakım koşullarda (patojen =hastalık yapıcı)hale geçerler.Bazıları her hengam hastalık yapıcıdırlar.
Mantar marazı etkenleri maya mantarları ve küf mantarları olarak kabaca iki kümeye ayrılır.Mantar illetlerinin oluşmasında konağın immunitesi,hazırlayıcı faktörler(kötü hijyen,ıslaklık,uzun periyodik antibiyotik tasarrufu,şeker marazı üzere illetler,immuno supressiv tedavi görme )büyük rol oynar.Mantar enfeksiyonları saçtan tırnağa kadar tüm deri nahiyelerini ve eklerini tutabilir.
SAÇ MANTARLARI (Tinea kapitis) ; birden fazla küf mantarları tarafından oluşturulurlar.Saçlı deri mantarları , çoklukla çocukluk çağında görülür.Aile içi enfeksiyon sık görülür.Bazıları ergenlik çağında zaten makbul.
Yüzeyel ve derin tipleri vardır.Yerleşim mahallerine nazaran farklı imajlar oluştururlar.Yüzeyel tiplerde , saçlarda bir kaç iri yuvarlak ortamda,kepeklenme, kırılma,matlaşma görülür.Çocukluk çağında görülür..Bu tip puberte de tabiatıyla geçebilir.
Favus (kuru kel) de ise mantarlar daha derin yerleşirler.Hasta nahiyede saçlar dökülmüştür,kalanlar da cılız ,grimsi -kül rengindedirler.Garip,kötü bir koku vardır.Kıl diplerinde sarımtırak,kabuksu yapılar vardır.Kıllar kolaylıkla çekilir.İz bırakarak düzgünleşir.Kalıcı kellikler oluşur.Mantar daha derine yerleşirse (Kerion Selsi)saçlı deride tek yahut birkaç tane nodül oluşur.Lezyon cerrahatli görünümde ve yumuşaktır.Bunlardan devir içinde irin akar,saçlar dökülmüştür ya da tereyağından kıl çeker üzere basitçe çekilir.Hastalıklı nahiyenin yakınındaki lenf bezleri şişmiştir.İz bırakarak düzgünleşir.Bu tipler de çoklukla çocuklarda görülür.
Derin yerleşen mantarlar,yetişkin erkeklerin sakallarını tutabilir.(Sycosis paraziteria)saçlı derideki belirtilerin gibisi tablo oluştururlar.
VÜCUT MANTARLARItinea korporis); birden fazla küf mantarları tarafından oluşturulur.Mantarlar gövdede,kollarda ,bacaklarda ve koltuk altında hastalık oluşturabilir.
En sık görülen ,gençlerde ve orta yaşlarda çok rastlanan mantar enfeksiyonu "Pitriazis versikolor"dur.Hastalığın boyun ,gövde,sırt,koltuk altı nahiyelerinde kahverengi yahut beyaz lekeler ve üzerinde gelişen kepeklenme ile seyreden tipik manzaraları vardır.Küçük plaklar bazen birleşerek deride haritaya misal bir görünüm oluştururlar.Hastanın hiç bir subjektif şikayeti yoktur,ancak görünüm sorunu vardır.Hastalık daha çok yaz aylarında sıcak ve nem nedeniyle artış gösterir.Hastalık immun yetmezliği olanlarda ,kronik enfeksiyonu olanlarda ,diabetiklerde ,gebelerde daha sık görülür.
Gövdeye yerleşen öteki bir forumda halk arasında "temriye"olarak bilinen "herpes sirsine "denen formdur.Gövdeye bazen yüze bile yerleşebilir.Ortası kızarık,kepekli etrafa gerçek küçük çıkıntılar formunda ilerleyen yamalar yapar.Kaşıntı,sulantı görülebilir.Bu form egzamalarla sıklıkla karıştırılır.Bu tip hayvancılıkla uğraşanlarda ,evinde kedi ,köpek besleyenlerde daha sık rastlanmaktadır.
EL-AYAK MANTARLARI (Tinea Pedis ve manum); küf mantarları sebep olur.Bu mantar illetleri el ve ayaklarda farklı imgeler oluşturabilir.Bazen tipik egzama manzarası verirler,bazen kızarık kepekli yamalar oluştururlar.Bazen de kuru kabuklar,yarıklar formunda imaj oluştururlar.Kaşıntı mutlaktır.Karışık imgeleri nedeniyle egzamalarlar,sedef marazıyla ve sair mikrobik marazlarla sıklıkla karıştırılabilirler.Lezyonlardan mantar etkeninin saptanması (native preperat)en kesin tanı sistemidir.
KASIK MANTARI (Tinea inguinalis); birden fazla küf mantarı tarafından oluşturulur.
En sık görülen mantar illetlerinden biridir.Hastalar birçok inguinal ortam muayenesinden utandıklarından uzun mühlet doktora gitmezler.Eczaneden yada komşudan aldıkları ilaçlarla yönetim etmeye çalışırlar.Bu da tabloyu ağırlaştırır.
Kasık mantarı ,çoğu simetrik olarak,her iki kasık ortamında net hudutlu,kırmızı-kahverenginde yamalar oluştur.Lezyonların kenarlarında anlaşılan müphem çıkıntılı kızarıklıklar mevcuttur.İç taraf daha pembemsi ve kepeklidir.Yer yan yoluntu izleri vardır.Kasık mantarı lezyonları bazen makat ortamına ,kalçalara yayılabilir.Kasık mantarı birtakım hastalarda mahsusen şişmanlarda, diabetiklerde,şiddetli kaşıntı,koku,sulantı ve çatlaklara neden olabilir.
TIRNAK MANTARI (Onnikomikoz); birden fazla küf mantarı tarafından oluşturulur.
Tüm tırnakları tutabilir.Ayak baş parmaklarında vesair tırnaklardan daha sık görülür.Hastalığa tutulan tırnaklarda renk değişikliği (sarı-siyah),kalınlaşma,kabalaşma görülür.İleri aşamalarda tırnakların ufalandığı ,güve yeniği imajı aldığı görülür.Kalınlaşan ,kabalaşan tırnak deri içine batarak ağrı ve şişliğe neden olabilir.Bazen de kesilemeyen tırnaklar boynuzsu bir hal alır.
MAYA MANTARLARI (Kandiazis) :
Umumide organizmada saprofit olarak bulunan kandidalar immun sistemdeki bozukluklara bağlı olarak patojen hale geçerler ve hastalık oluştururlar.İmmun yetmezlik marazları ,diabet ,kemoterapi,yüksek doz antibiyotik ve kortizon tedavisi ve deride maserayona bağlı çatlakların oluşumu kandidalara taban hazırlar.
Maya mantarları küçük bebeklerde ağızda "pamukçuk" ismi verilen ve çok sık görülen tabloyu oluştururlar.Gene berbat bezleme ve kundaklama sonucu "pişiklere "neden olurlar. (Kundak Dermatiti)
Maya mantarları direnci düşük erişkinlerde ve yaşlılarda ağız içinde ve lisanda ,dudak kenarlarında pamukçuk üzere beyazımsı plaklar,kızarıklık ve sıyrılmalar yapabilir.(Kandidal glossit,kandidal perleş)
Maya mantarları diabetik ,gebe ,kilolu ve uzun müddet antibiyotik kullanan bayanlarda kokulu,peynir kesiği görünümünde vajinal akıntıya neden olabilirler.Tablo ölçüsüz kaşıntılı ve rahatsız edicidir.(Kandidal vulvo-vajinit )
Maya mantarları tırnaklarda da mantar illeti oluşturabilirler.(Kandidal onnikomikoz)Tırnakların mahsusen dip kısımlarında,sarı-siyah renk oluşumu ve kalınlaşma kabalaşma görülür.
Mantar marazı etkenleri maya mantarları ve küf mantarları olarak kabaca iki kümeye ayrılır.Mantar illetlerinin oluşmasında konağın immunitesi,hazırlayıcı faktörler(kötü hijyen,ıslaklık,uzun periyodik antibiyotik tasarrufu,şeker marazı üzere illetler,immuno supressiv tedavi görme )büyük rol oynar.Mantar enfeksiyonları saçtan tırnağa kadar tüm deri nahiyelerini ve eklerini tutabilir.
SAÇ MANTARLARI (Tinea kapitis) ; birden fazla küf mantarları tarafından oluşturulurlar.Saçlı deri mantarları , çoklukla çocukluk çağında görülür.Aile içi enfeksiyon sık görülür.Bazıları ergenlik çağında zaten makbul.
Yüzeyel ve derin tipleri vardır.Yerleşim mahallerine nazaran farklı imajlar oluştururlar.Yüzeyel tiplerde , saçlarda bir kaç iri yuvarlak ortamda,kepeklenme, kırılma,matlaşma görülür.Çocukluk çağında görülür..Bu tip puberte de tabiatıyla geçebilir.
Favus (kuru kel) de ise mantarlar daha derin yerleşirler.Hasta nahiyede saçlar dökülmüştür,kalanlar da cılız ,grimsi -kül rengindedirler.Garip,kötü bir koku vardır.Kıl diplerinde sarımtırak,kabuksu yapılar vardır.Kıllar kolaylıkla çekilir.İz bırakarak düzgünleşir.Kalıcı kellikler oluşur.Mantar daha derine yerleşirse (Kerion Selsi)saçlı deride tek yahut birkaç tane nodül oluşur.Lezyon cerrahatli görünümde ve yumuşaktır.Bunlardan devir içinde irin akar,saçlar dökülmüştür ya da tereyağından kıl çeker üzere basitçe çekilir.Hastalıklı nahiyenin yakınındaki lenf bezleri şişmiştir.İz bırakarak düzgünleşir.Bu tipler de çoklukla çocuklarda görülür.
Derin yerleşen mantarlar,yetişkin erkeklerin sakallarını tutabilir.(Sycosis paraziteria)saçlı derideki belirtilerin gibisi tablo oluştururlar.
VÜCUT MANTARLARItinea korporis); birden fazla küf mantarları tarafından oluşturulur.Mantarlar gövdede,kollarda ,bacaklarda ve koltuk altında hastalık oluşturabilir.
En sık görülen ,gençlerde ve orta yaşlarda çok rastlanan mantar enfeksiyonu "Pitriazis versikolor"dur.Hastalığın boyun ,gövde,sırt,koltuk altı nahiyelerinde kahverengi yahut beyaz lekeler ve üzerinde gelişen kepeklenme ile seyreden tipik manzaraları vardır.Küçük plaklar bazen birleşerek deride haritaya misal bir görünüm oluştururlar.Hastanın hiç bir subjektif şikayeti yoktur,ancak görünüm sorunu vardır.Hastalık daha çok yaz aylarında sıcak ve nem nedeniyle artış gösterir.Hastalık immun yetmezliği olanlarda ,kronik enfeksiyonu olanlarda ,diabetiklerde ,gebelerde daha sık görülür.
Gövdeye yerleşen öteki bir forumda halk arasında "temriye"olarak bilinen "herpes sirsine "denen formdur.Gövdeye bazen yüze bile yerleşebilir.Ortası kızarık,kepekli etrafa gerçek küçük çıkıntılar formunda ilerleyen yamalar yapar.Kaşıntı,sulantı görülebilir.Bu form egzamalarla sıklıkla karıştırılır.Bu tip hayvancılıkla uğraşanlarda ,evinde kedi ,köpek besleyenlerde daha sık rastlanmaktadır.
EL-AYAK MANTARLARI (Tinea Pedis ve manum); küf mantarları sebep olur.Bu mantar illetleri el ve ayaklarda farklı imgeler oluşturabilir.Bazen tipik egzama manzarası verirler,bazen kızarık kepekli yamalar oluştururlar.Bazen de kuru kabuklar,yarıklar formunda imaj oluştururlar.Kaşıntı mutlaktır.Karışık imgeleri nedeniyle egzamalarlar,sedef marazıyla ve sair mikrobik marazlarla sıklıkla karıştırılabilirler.Lezyonlardan mantar etkeninin saptanması (native preperat)en kesin tanı sistemidir.
KASIK MANTARI (Tinea inguinalis); birden fazla küf mantarı tarafından oluşturulur.
En sık görülen mantar illetlerinden biridir.Hastalar birçok inguinal ortam muayenesinden utandıklarından uzun mühlet doktora gitmezler.Eczaneden yada komşudan aldıkları ilaçlarla yönetim etmeye çalışırlar.Bu da tabloyu ağırlaştırır.
Kasık mantarı ,çoğu simetrik olarak,her iki kasık ortamında net hudutlu,kırmızı-kahverenginde yamalar oluştur.Lezyonların kenarlarında anlaşılan müphem çıkıntılı kızarıklıklar mevcuttur.İç taraf daha pembemsi ve kepeklidir.Yer yan yoluntu izleri vardır.Kasık mantarı lezyonları bazen makat ortamına ,kalçalara yayılabilir.Kasık mantarı birtakım hastalarda mahsusen şişmanlarda, diabetiklerde,şiddetli kaşıntı,koku,sulantı ve çatlaklara neden olabilir.
TIRNAK MANTARI (Onnikomikoz); birden fazla küf mantarı tarafından oluşturulur.
Tüm tırnakları tutabilir.Ayak baş parmaklarında vesair tırnaklardan daha sık görülür.Hastalığa tutulan tırnaklarda renk değişikliği (sarı-siyah),kalınlaşma,kabalaşma görülür.İleri aşamalarda tırnakların ufalandığı ,güve yeniği imajı aldığı görülür.Kalınlaşan ,kabalaşan tırnak deri içine batarak ağrı ve şişliğe neden olabilir.Bazen de kesilemeyen tırnaklar boynuzsu bir hal alır.
MAYA MANTARLARI (Kandiazis) :
Umumide organizmada saprofit olarak bulunan kandidalar immun sistemdeki bozukluklara bağlı olarak patojen hale geçerler ve hastalık oluştururlar.İmmun yetmezlik marazları ,diabet ,kemoterapi,yüksek doz antibiyotik ve kortizon tedavisi ve deride maserayona bağlı çatlakların oluşumu kandidalara taban hazırlar.
Maya mantarları küçük bebeklerde ağızda "pamukçuk" ismi verilen ve çok sık görülen tabloyu oluştururlar.Gene berbat bezleme ve kundaklama sonucu "pişiklere "neden olurlar. (Kundak Dermatiti)
Maya mantarları direnci düşük erişkinlerde ve yaşlılarda ağız içinde ve lisanda ,dudak kenarlarında pamukçuk üzere beyazımsı plaklar,kızarıklık ve sıyrılmalar yapabilir.(Kandidal glossit,kandidal perleş)
Maya mantarları diabetik ,gebe ,kilolu ve uzun müddet antibiyotik kullanan bayanlarda kokulu,peynir kesiği görünümünde vajinal akıntıya neden olabilirler.Tablo ölçüsüz kaşıntılı ve rahatsız edicidir.(Kandidal vulvo-vajinit )
Maya mantarları tırnaklarda da mantar illeti oluşturabilirler.(Kandidal onnikomikoz)Tırnakların mahsusen dip kısımlarında,sarı-siyah renk oluşumu ve kalınlaşma kabalaşma görülür.