Mardinin Yöresel Kıyafetleri

Mardinin Bölgesel Giysileri
Mardinin Bölgesel Kıyafetleri Özellikleri
Mardinin Bölgesel Giyim Kültürü


Bayan Giysileri:



• Fistan: Tüm köylerde kadınların karakteristik giyim tarzının önemli bir parçasıdır Renk olarak beyaz ya da krem renklidir Model olarak: Dairesel yaka, 20 cm'lik bir yırtmaç ve ayak bileklerine dek uzanan düz kesimden oluşur Üzerinde, gümüş altın ince telleri ya da renkli nakış iplikleriyle dağıtılmış desenler işlenebilir

Zıbun: İç gömleğin üzerine giyilen elbisedir Helezonik bazı şekillerle altın gümüş ve inci ile işlenebilir Düz ve yırtmaçlı edinmek üzere ikiye ayrılır el yapımı tekstil tekniğiyle yapılan kumaşlar: Hame bürümcek, ipek, sırmalı ipek, ipekli kadife, keten kadife türündedir

Düz elbise: Yuvarlak yaka, 20 cm'lik bir yırtmaç ve but bilek*lerine kadar uzanan düz kesimden oluşur

Yırtmaçlı elbise( Üç etek): Düz elbiseden ön tarafı yakadan itibaren aşağıya dek açık, alt tarafların belden aşağıya değin yırtmaçlı oluşu özelliğiyle ayrılır

• Çorap: İşlemeli ve işlemesiz elde etmek üzere ikiye ayrılır Diz altına dek el emeğiyle yünden örülür

• Çarık: Deriden yapılan ucu sivri ve yine deriden bağcıkları olan bir çeşitlilik ayakkabıdır



• Ayakkabı: Deriden yapılan düz bağcıksız Genelde 3 cm yükseklikte bir topuğa sahip muhtelif renkleri olan bir çeşitlilik ayakkabıdır Gençler genel olarak kırmızı ve beyaz renklisini seçim ederken, yaşlılar kahverengi veya siyah renklisini kullanırlar

• Kıpkap (Takunya):Tahtadan yapılan üzeri gümüş telkari işlemeli, sade ya da altıninci işlemeli türleri bulunan rahat bir pabuç modelidir Çoğunlukla yeni evli kadınların hamamda giydikleri bir ayakkabıdır

•Kalas Kundura: Kadınların özel günlerde giydikleri bir ayakkabı türüdür

• Para kesesi: Kadife kumaştan, hame ya da kıttenden yapılan para muhafaza kesesidir

•Marhame(Kaba Şaka): Uçları iğne oyalı ve üstü nakışlı, kemere takılan büyük mendildir Nikah ve bayramlarda; simli, altın, gümüş tel işlemeli mendiller kullanılır Şamata çoğunlukla ipek, şifon veya keton (ince keten) kumaşından yapılır

•Sıdriye ( önlük): Kadınların iş yaparken belden aşağıda taktıkları, elbiselerini koruyan bir çeşitlilik önlüktür Sık dokunur, işlemeleri olanları da vardır ( işlemeli olanlar gelinler içindir)

• Fota: Hamam örtüsü: Kadınların hamama giderken göğüs hizasından itibaren vücutlarına sardıkları kumaştır Hame ve ipekten yapılır ( Ipek olanını gelinler kullanır)

•Don: Bol paçalı but bileklerinde büzgü olan, tek düğmeli bir iç giyimdir Elbette görülmez

• Kuşak: Buna uçkur da denir Lastik vazifesi yapar Donun beline geçirilir İki ucunda işlemeler vardır


Kadın Ziynet Eşyaları


Mardin halkı ziynet eşyalarının giyimi tamamlayıcı aksesuar olarak gördüklerinden her giysiyi tamamlayacak ziynet takısı kullanılır Genelde set olayı fazla yaygındır Set denildiği süre kolye bilezik, yüzük, halhal ve hızma anlamındadır

Altın:

Beşi birlik: Beş altının birleşmiş bir figür oluşumu

Güneş, Kalp Haç Kur'anı Kerim Marcırcis modelli kolyeler yöreye ait altın kordonla birleştirilerek boyna takılır

Bilezik: (Sannare), Hasır bilezik

Mercimek,kişniş modelli kolye, yakut, firuzan, zümrüt ve incili taşlarla yapılan kolyeler

Göğüs iğneleri (Broş), taç, düğme, hızma halhal

Kordon: 13 m boyunda zincir işi olan yöremizin esas takısıdır

Hal hal, manşet düğmesi, kuyu zincirli modelli bilezik, kemer, tarak


Erkek Kıyafet Türleri:



•Erkek Başlıkları: Kofi, poşu, fes poşu, fes ve poşu elde etmek üzere olmak üzere dört türlüdür

Poşunun sarıldığı başlık kumaştan üretilmiş fes ya da devetüyü, tiftikten üretilmiş külah olabilir Ara Sıra de camadanı denilen egal başlarına takılır Poşu, beyaz renkli olup uçları gergefle işlenmiş kare biçiminde bir örtüdür

Fes: Koyu kırmızı renkte olup, arkadan püsküllüdür Etrafı biyelidir Püskülsüz olan türü de vardır

•DergiKıras: Erkeklerin alttan ve üstten giydikleri giysi, beyaz renkte dokudukları kıtandan yapılır

Dergi şalvarın aynısıdır Kıras: Dizlerden 3–4 parmak değin sarkan aynı kıtandan yapılan entaridir Buna Zubun'da denir Kol uçlarında purçikleri vardır Sıfır yaka ve tek düğmelidir Üstüne siyah işlemeli yelek giyilir Kışın ise Haşo denilen pamuktan yapılmış dikişleri baklava dilimi modelli olan bir nesil ceket giyilir Halen kıyafet olarak kullanılmaktadır

• Şalvar yelek: Önceden yöre insanının tezgâhlarda ürettikleri yünden ve keçi kıllından yaptıkları giysilerdir Günümüzde ise fabrikalarda üretilen gabardin kumaştan yapılan şalvar bacak bileğinden diz kapağına değin kuytu ve fermuarlı üstteki kısmı geniş ve üstü çebken yelek ve

içinde hamiden üretilmiş astarlı bez veya düz beyaz pamuklu keten kumaş, egemen yakalı gömlek giyilir Üzeri defalarca birkaç defa sarılmış kuşakla tutturulur Kuşağın arasına kabuklu olan meşin taşıyıcıları sıkıştırılır Kuşağın sol tarafına şamata yer*leştirilir

• EntariAbaMintan: Gri ya da haki renkte kıtandan yapılan entari, önü açık ayakuçlarına gelecek boydadır Gömlekler hame veya kıttan kumaştandır Renk olarak beyaz, mor renk veya kaplı modelde seçilir Başat yakalı, kollar düğmesizdir Manşetli olanı da vardır Aba ayaklara kadar uzundur Yarım aba (ceket boyu) ke*çeden yapılır Mintan, cekete aynı

• Uçkur: Patiskadan ya da yapağından dokunarak şalvara takılarak lastik görevini yapar

• Kuşak: ibrişimden dokunarak yapılır 23 m uzunluğun*dadır Bele dolanır 30–40 cm genişliğindedir Beyaz ya da kır*mızı renktedir

• Palto: Gocuk adı da verilir İçi genel olarak tüylüdür Renk olarak haki ve gri seçim edilir

• Para kesesi: Meşinden veya ketenden yapılır Ağzından bir kınnap ip geçirilerek büzülür Meşinden olanlar ağzına çıt pıt dikilir

• Çaput: Dört köşesi telle yoksa kılabdanla işlenir Beyaz renklidir, ekoseli olanların da vardır

• Çorap: İşlemeli ve işlemesiz olarak ikiye ayrılır Diz altına kadar el emeğiyle yünden veya yapağından örülür

• Çarık: Deriden yapılan ucu sivri ve tekrar deriden bağcıkları olan bir çeşit ayakkabıdır

• Mes: Tek kat deriden yapılan ve kışın düz model lastik ayakkabının içine giyilir Siyah renk seçilir

• Ayakkabı: Deriden yapılmış düz bağcıksız çoğunlukla 2 cm yükseklikte bir topuğa sahip muhtelif renkleri olan bir çeşitlilik ayakkabıdır


Erkek Ziynet Eşyaları:

Saat, köstek ilk kez kazanç Köstek genel olarak gümüş olup, yaklaşık olarak 50 cm boyunda 56 kat zincirden oluşur Saatler kapaklı ve anahtarlıdır Saat anahtarı kösteğe yan olarak yelek cebinin yanına sallanır Saatin ipek kumaştan yapılmış ve üzeri motifli dahası kabı bulunur Saat kabının ağzında bono olmaz Saat kabına benzer para keseleri de vardır Bunun ağzı bağlıdır İçerisine madeni para konur ve kuşak arasında saklanır Bunlardan diğer kama ve hançerler de kuşak arasında taşınır Kamalar daha narin ve küçüktür Hançerler ise daha büyük olup iki kısma ayrılır:

1Kuşak hançeri

2Koltuk altı hançeri *