Marifetname

İbrahim Hakkı marifetname
Erzurumlu İbrahi hakkı marifetname kitabı



Marifetname, Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın ikinci başlıca eseridir

Ansiklopedi türündedir; 1757'de yazılmıştır 1836 ve 1864'te Mısır'da 1868, 1889 ve 1914'te İstanbul'da basılmıştır Sıradan 600 büyük sayfadır El yazmaları 2 deri olup, halen Tillo'da torunlarından Sadettin TOPRAK tarafından muhafaza edilmektedir

Eser bir önsöz, üç büyük birim ve bir sonsöz ihtiva eder Her birim daha alt bölümlere ayrılmıştır Önsöz adamakıllı dinidir

Birinci bölüm Fenni Evvel'dir Allah'ın varlığını, birliğini anlattıktan sonradan yalın ve bileşik cisimleri, madenleri, bitkileri ve nihayet insanı anlatır Sonra geometri, astronomi ve takvim konuları yer alır Coğrafyaya ait bölümünde 100'den artı ilin hangi enlem ve boylamda olduğunu göstermiştir Keza, Hiçbir çağda yerin döndüğüne inananlar yetkisiz olmamıştırdemiştir

İkinci bölümde fenni Sani, anatomik yapı, fizyoloji gibi bilimler yer alır İnsan vücudunu estetik bakımdan da incelemiş, araya beyitler sıkıştırmıştır vücut yapısı ile huy arasındaki ilişkiye inanmış ve bunu şiirle anlatmıştır Bu bölümün sonunda ruha, sağlığa ve ölüme ait geniş data vardır

Üçüncü bölüm olan fenni Salis, dini, ilahi ve felsefi içeriklidir

Kırk sayfa tutan son bölüm törebilimdir denilebilir Öğretimin yol ve yöntemini, öğrencinin üstadına takınacağı tutumu, başlıca ve babaya aleyhinde saygı ve sevgi, evlenme ve evlenmede aranacak nitelikler, karıkocanın birbiriyle ilişkileri töresi, çocuklara karşı görevleri, akraba, hizmetçi, komşu, dost, halk müziği ve bilginlerle görüşüp hitabe yolu ve töreleri yer alır

Marifetname, Arapça ve Farsça'ya da çevrilmiştir *