Marmara Bölgesinin Fiziksel Özellikleri

marmara bölgesinin maddesel yapısı
marmara bölgesinin fiziki özellikleri
marmara bölgesinin coğrafi özellikleri

Coğrafİ Konumu
Marmara Bölgesi ülkemizin kuzeybatı köşesinde yer alır Ülke yüz ölçümünün %8,5'i ile altıncı büyük bölgemizdir hemen hemen 66000 km² alan kaplar Karadeniz, Marmara ve Ege olmak üzere üç denize komşudur İstanbul ve Çanakkale boğazları bu bölgede yer alır Ayrıca Asya, ayrıca de Avrupa kıtasında yer alır

Yeryüzü Şekİllerİ
Türkiye'nin sıradan yükseltisi en düşük olan bölgesidir Marmara Bölgesi'nin en manâlı yükseltisini, güneyde Samanlı Dağları, Trakya kesiminde Karadeniz baştan başa uzanan Yıldız Dağları ve güneydeki Uludağ oluşturur Bu dağlar orta yükseltidedir Bölgenin en yüksek dağı ise 2543 metre ile Uludağ'dır Bölgenin en manâlı düzlükleri ise Trakya'daki Ergene Havzası, Anadolu yakasındaki Sakarya ve Bursa ovaları ile güneydeki geniş plato alanlarıdır
Yer şekillerinin sade olması sebebiyle ulaşım kolaydır Güney Marmara kıyıları girintili çıkıntılıdır Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit körfezleri önemli girintilerdir Kapıdağ Yarımadası tombolo özelliği gösterir Kuzey kıyıları dik yalıyarlardan (falezler) meydana geldiği için bu kıyılarda fazla girinti – çıkıntı yoktur Boğazlar, eski dere yataklarının daha sonra sular aşağı kalması ile oluşmuş ria tipi kıyı özelliği gösterir

TOPRAK
Trakya ’nın kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası ’nda, Güney Marmara ’nın doğusu ve güneyinde, asitli, koyu renkli ve organik madde bakımından varlıklı topraklar bulunur Ergene çayı havzası ile Güney Marmara Bölümü ’ndeki ovalarda vertisol topraklar, Trakya ’nın batısı Gelibolu ve Biga Yarımadası çevresinde ise rendzina adı bahşedilen kireçli topraklar yer alır

Akarsu ve Göllerİ
Sakarya'nın aşağıda kesimi, Meriç nehri, Susurluk ırmağı, akarsuları oluştururlar Bölgenin yükseltisinin eksik olması, akarsuların sızıntı hızını azaltır böylece alan akarsularının enerji potansiyeli azdır Hem akarsuların yatak derinliklerinin azlığı ve yüzey şekillerinin kullanışlı olmaması, baraj yapımını zorlaştırır böylece Marmara Bölgesi'nin, hidroelektrik üretimindeki payı azdır
Marmara Bölgesi'nin Anadolu yakasında bulunan akarsuları kıyıda delta oluşturamaz ÇünküDöküldükleri yerlerde kıyı akıntıları fazladır
Yatak eğimlerinin eksik olmasına bağlı olarak taşıdıkları alüvyonların büyük bir bölümünü alçak kıyı ovalarında bırakmışlardır
Bölgedeki Manyas, Ulubat , İznik ve Sapanca gölleri tektonik kökenlidir Büyük ve Ufak Çekmece ve Durusu (Terkos) gölleri ise kıyı set gölüne örnektir

İklİm ve bitkiler
Marmara Bölgesi ikliminin en kayda değer özelliği bir geçiş iklimi karakteri göstermesidir Bölgeye sıradan 600 700 mm yağış düşmektedir
Takvim sıradan sıcaklığı ise 1516 °C dir
Trakya'da karasal iklim özellikleri görülür Yıldız Dağları Karadeniz'in nemli havasının iç kısımlara girmesini engeller Balkanlar üzerinden gelen nemli hava kütlesi, nemini Balkan Dağları'nda bıraktığından, Trakya'ya nemden mahrum ve kuru olarak eserler
Balkanlar'dan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden geçerken nem alır Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır Dolayısıyla Güney Marmara'nın denizel iklime sahip olmasını sağlar
Yıldız Dağları'nın Karadeniz kıyılarına bakan bölümü hariç Trakya'nın natürel ur bozkırdır
Kocaeli platosunda bozulmuş Karadeniz iklimi görülür Yazlar Karadeniz iklimine kadar daha sıcak, kışlar daha soğuktur Yazlar yağışlı olmakla beraber, en fazla yağış kışın düşer Bölgede Karadeniz kıyıları baştan başa ormanlar görülür
Güney Marmara'da kışların ılık geçmesi zeytin yetiştirilen alanların yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını kolaylaştırmıştır
Bol yağış bölge yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı yerlerde stepler görülür Kuzey Marmara'da ormanlar, Trakya'da stepler, Güney Marmara'da ise maki ot gibi yaşama yaygındır
Marmara Bölgesi Türkiye ormanlarının % 13'üne sahiptir Bölgeler arasında orman oranı bakımından 4 sırada yer alır

Nüfus ve Yerleşme
Alan ufak olmasına karşın nüfusu en fazla olan bölgemizdir Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir
Şehir nüfusu azami olan bölgemizdir Nüfusun bilhassa aşırılık kazandığı yer Çatalca Kocaeli Bölümü'dür Sanayi sektöründe çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir Diğer bölgelerden maksimum göç alan bölgemizdir
Bursa, tarım, sanayi ve turizmin geliştiği ülkemizin beşinci büyük kenti konumundadır Adapazarı, gelişmiş sanayisi ve verimli tarım alanlarıyla yoğun nüfusludur Balıkesir, Çanakkale, Edirne ve Tekirdağ orta nüfuslu kentlerdir Bölgede en seyrek nüfuslu birim Yıldız dağları bölümüdür Sebebi; yer şekillerinin engebeli olmasıdır

Tarım
Türkiye'de bölge yüzölçümüne göre, ekili dikili alanın azami olduğu alan Marmara Bölgesi'dir Buna yol açan etken, arazinin artı zorlu olmaması, düzlüklerin geniş yer kaplaması ve makineli tarımın yaygın olmasıdır Bölgede tarımın gelişmesinde ulaşım kolaylığı, sulamanın yaygınlığı, tüketici nüfusun artı olması rol oynar
Bölgede benzer anda, üç değişik iklim tipinin görülmesi, tarım ürün çeşidini artırmıştır
Marmara Bölgesi'nde ekili dikili alanların oranının fazla olmasına karşın, bölgenin nüfusunun artı olması diğer bölgelerden de tarım ürünü almasına niçin olur

Bölgede yetİştİrİlen tarım ürünlerİ
Zeytin : Bölgenin bilhassa Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney kıyılarında yetiştirilir Bilhassa Gemlik zeytinleri ülkemizin en nitelikli sofralık zeytinlerini oluşturur
Pamuk : Bölgede yaz yağışlarının azaldığı güney kesimde bilhassa Balıkesir yöresinde yetiştirilir
Tütün : Bölgenin farklı alanlara yönlendirilmiş yörelerinde üretimi yapılmakla beraber, kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir
Günebakan : Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir Bilhassa Trakya'nın iç kısımlarında Ergene Havzası 'nda yetiştirilmektedir
Şeker pancarı : Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir
Buğday : Bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir Değişik endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilirBölgeye düşen sıradan yağışın yeterli olmasından dolayı sulanamayan, topraklarda da ekimi yapılmaktadır
Pirinç : Ülkemiz pirincinin yarıdan fazlası bu bölgeden elde edilir Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir
Darı: Bilhassa Doğu Marmara ve Trakya'da yetiştirilmektedir
Bölgede değişik tarım ürünleri yetiştirilmesine hatta bazı ürünlerde önde olmasına karşın, diğer bölgelerden ürün alır Çünkü göçlerle nüfusu hızla artmakta, imal yetersiz kalmaktadır
Meyvecilik: Bölgede meyvecilik çok gelişmiştir Özellikle Bursa çevresinde çilek, elma , armut, kiraz, şeftali ve kestane üretimi epeyce fazladır

Hayvancılık
Bölgede hayvancılık büyük ölçüde besicilik ve ağıl hayvancılığı şeklindedir Ağıl hayvancılığının gelişmesinde, tüketici nüfusun fazlalığı ve pazarlama sorununun açılmış olması gösterilebilir bununla birlikte bölgede yer şekillerinin ve iklim şartlarının elverişliliği de etkilidir Bölgede makineli tarımın yaygın olması otlak ve otlakların daralmasına yol açmıştır
Bölgede ağıl hayvancılığının yanına çayır hayvancılığı da yaygındır Yıldız Dağları çevresi ile Tekirdağ, Balıkesir ve Çanakkale dolayında mera hayvancılığı yaygındır
İstanbul ve çevresinde kümes hayvancılığı, Bursa , Gemlik, Bilecik çevresinde ipekböcekçiliği yapılmaktadır Hem bilhassa boğazlarda balıkçılık yoğun olarak yapılmaktadır Balıklar mevsime tarafından sıcak denizlerden soğuk denizlere, soğuk denizlerden sıcak denizlere göçerler Bu göçlerin yapıldığı boğazlar balıkçılığa elverişli alanları oluşturur

Sanayİ
Hesaplı yönden en gelişmiş bölgemizdir Sanayi kesiminde çalışan işçilerin yarıya yakını, sanayi ürünlerinin üçte birinden fazlası bu bölgeden elde edilir Sanayinin en fazla geliştiği bölgedir
Bölgede Sanayinin Gelişmesinde;
• Hammadde temininin kolay olması,
• Hinterlandının geniş olması,
• Ulaşım kolaylığı,
• İşgücünün artı olması,
• Pazarlama kolaylıkları,
• Tüketici nüfusun pozitif olması, etkin olan faktörlerdir
Türkiye'de üretilen enerjinin 13'ü Marmara Bölgesi'nde tüketilir Ülkemizin en büyük sanayi kuşağı bu bölgede İstanbul Adapazarı arasında bulunmaktadır Bu hat üzerinde fazla dağıtılmış iş kolları yer alır Türkiye'nin en gelişmiş ve işlek limanı, İstanbul limanıdır
Bölge Türkiye ekonomisine ticaret, ulaşım, turizm ve sanayi faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerle büyük katkı maddesi sağlar maksimum vergi veren bölgemizdir

Yeraltı Kaynakları
Bilye :Marmara Adası ve Bilecik'te nitelikli mermer yatakları vardır
Volfram :Uludağ'da
Bor mineralleri:Balıkesir (Bigadiç, Susurluk) Bursa aralarında çıkarılmaktadır
Linyit Çanakkale ve çevresinde çıkarılır
Doğalgaz: Kırklareli (Hamitabat) çevresinde gaz çıkarılır

Turİzm
Doğal güzellikleri ve tarihsel değerleri ile İstanbul, Bursa, Marmara kıyıları kayda değer turistik merkezlerdirBilhassa Güney Marmara kıyılarında yaz turizmi gelişmiştir Uludağ, yalnızca bölgenin yok, ülkemizin de en kayda değer kış turizmi alanıdır Marmara Bölgesi, turizmden en fazla gelir elde eden bölgedir (%48)

Bölümlerİ
Yıldız Dağları Bölümü
Bölüm Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız Dağları'nı ve çevresini içine alır Ortalama yükseltisi 800 m civarındadır Karadeniz ikliminin etkisiyle bölümde daha fazla yayvan yapraklı ormanlar yaygındır
Birim, Marmara'nın öteki bölümlerine tarafından işlek ulaşım yollarından uzakta yer alır Bundan nedeniyle bölgenin en aralıklı nüfuslu bölümüdürBölümde ormancılık faaliyeti yapılır bunun dışında küçükbaş hayvancılık görülür Dağ eteklerinde ahır hayvancılığı ve tarım yapılmaktadır Oysa, tarım yapılan yerler sınırlıdır Tarım, Yıldız Dağları'nın güney eteklerindeki plâtoluk alanlarda yapılmaktadır
Ikâmetgâh merkezleri İstanbul'a dürüst uzanan yolların üzerine kurulmuştur
Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır

Ergene Bölümü
Bu bölümde bilhassa kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerinin etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve verimsiz olan karasal iklim şartları yaşanır Bundan nedeniyle natürel ot gibi yaşama bozkırdır
Ekili dikili alanların azami olduğu bölümlerden biridir Verimli topraklara sahip olması sebebiyle bir fazla tarım ürünü bu bölümde yetiştirilir Bunların başında gündöndü, pirinç, şekerpancarı ve buğday kazanç Bilhassa ayçiçeğinin azami üretildiği bölümdür
Ahır hayvancılığı gelişmiştir
Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan Edirne'den Avrupa'ya açılır

Güney Marmara Bölümü
Bölgenin en yüksek yeri olan Uludağ bu bölümde yer alır
Bölümde, özellikle kıyı şeridinde Akdeniz iklimi görülür Buna ast olarak karakteristik bitki örtüsü makidir
Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği yaygındır İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, günebakan, pamuk gibi tarım ürünleri yetiştirilir
İpekböcekçiliğinin en fazla geliştiği bölümümüzdür
Bölümde nüfus, Bursa çevresi gibi bereketli ovalarda toplanırken, bölümün batı kesiminin dağlık ve zorlu olmasından nedeniyle nüfus yoğunluğu azalmıştır
Bölümün en büyük şehri Bursa'dır Bursa, sanayi şehri olmakla birlikte bununla beraber tarım ve turizm şehridir Yünlü, pamuklu ve ipekli dokumacılık gelişmiştir Oto kurulum ve konservecilik büyüyen diğer sanayi kollarıdır
Bölümde ayrıca seramik (Çanakkale), suni ipek (Gemlik), yapay gübre (Bandırma) fabrikaları yer alır

Çatalca Kocaelİ Bölümü
Birim, Anadolu'yu Trakya'ya bağlayan yolların üzerinde iki yarımadadan oluşur Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana gelmiştir
Akdeniz ikliminin etkisi hakimdir Tabii bitki örtüsü maki ve ormanlardır
Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür Sanayileşmeye ast olarak
İstanbul ve İzmit birbirine bağlanmış durumdadır
Bölümde, tarım daha çok Altında Sakarya Ovası'nda yapılır Bu bölümde ayçiçeği, mısır, tütün, şekerpancarı gibi endüstri bitkilerinin tarımı yapılır
Hesaplı faaliyetlerin başında sanayi, ticaret, ulaşım ve bankacılık kazanç
Bölümün (Aynı Zamanda bölgenin ve Türkiye'nin) en büyük şehri İstanbul'dur Her türlü sanayi kolunun bulunduğu iç ve dış ticaretin yapıldığı, tüm ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve ticaret merkezidir
Bölümün öteki bir sanayi şehri olan İzmit'te kâğıt, boru, lastik, petrokimya ve otomotiv gibi fazla dağıtılmış sanayi kolları gelişmiştir *