Maslow ’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Nedir?

Abraham H Maslow; klinik gözlemlerinden yola çıkarak insan davranışlarına yön veren temel gereksinimlerin neler olduğunu, çalışmalarında ortaya koymaya çalışmıştır Onun ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramı, ola ki de motivasyon ve gereksinimlerle ilişkili olarak dünyada en yaygın şekilde bilinen motivasyon kuramıdır
Maslow ’un yapmış olduğu çalışmaya kadar, insanların doğuştan gelen bazı ihtiyaçları vardırBu ihtiyaçlar zamanla davranışlarına yansır Maslow, bu ihtiyaçları kayıtlı bir sıraya koymuştur Bu ihtiyaçlar en alttan üste kadar, açıklanmış bir hiyerarşiye göre sıralanmıştır İnsan en alttaki ihtiyacını giderdikçe, bir üstteki gereksinimine doğru otomatik olarak ilerler Daha içten bir ifade ile alt seviye ihtiyacını tatmin ettikçe, en üste doğru ilerler*Maslow bu hiyerarşiyi 5 esas kategoride incelemiştir Bunlar fizyolojik gereksinimler, güvenlik gereksinimi, sevgi ait olma gereksinimi, haysiyet gereksinimi, kendini gerçekleştirme gereksinimi ’dir
Bu ihtiyaçları açarsak;
1*Fizyolojik ihtiyaçlar: Nefes alma,yeme içme,uyuma,sevişme
2 Güvenlik ihtiyaçları:*Kendini ailesini ve sevdiklerini güven içinde hissetme
3*Ait olma ve Sevgi ihtiyacı:*Diğer ırk ile iletişim kurma,kabul edilme bir yere ait olma
4*Değer İhtiyaçları:*Başkalarınca benimsenip tanınmak,başarılı ve tatmin edici olmak
5*Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı:*Kişisel memnuniyet,kişinin potansiyelini ortaya çıkarması
biçiminde sıralanabilir
Maslowa göre birey, bir kategorideki ihtiyaçları tamamiyle gideremeden bir üstteki düzeydeki gereksinim kategorisine, dolayısıyla şahsiyet gelişme düzeyine geçemez Hatta Maslow bir sözünde şöyle demektedir:Karnı aç bir insan için 5 sınıf bir çorba, 1sınıf bir yağlı badana tablodan daha değerlidirBu sıralamada sözü edilen ihtiyaçlardan Fizyolojik ihtiyaçlar, insanın biyolojik olarak yaşamını sürdürebilmesi için gereken ihtiyaçlardır Mesela yemek yeme gibi,su içme gibi zorunlu ihtiyaçlar Halk açken veya susuzken bir sanat eseri ile ilgilenemezler yada en basitinden bir tiyatro ihtiyaçları olmazBu da şunu gösterir;bir insan basamağın bir aşağı hoşnutluk olmadan bir üstteki basamağa kolayca geçiş yapamaz*Fizyolojik ihtiyaçları karşılanan bir kişinin bir sonraki ihtiyacı emniyet olacaktırBurada sözü edilen güvenlik şimdiki ve gelecekteki güvenliktirYaşamını sürdürebilmesi geçimini sağlaması insan için epeyce tartma talep etmektedir*Ait olma ihtiyacına geldiğimizde insan kendini sosyal bir varlık olarak tanımlamaktadır ve kişi kendini diğer insanlarla bir arada dilediği gibi yaşarken görmek isterSevme ve sevilmenin olmadığı bir durum kişiyi rahatsız ederİnsan sürekli bir sevgi arayışı içerisinde olup kendine buna yerinde bir etraf hazırlamanın peşindedirBu bağlamda kişinin ait olma ve sevgi ihtiyacının karşılandığı en temel kurum ailedir

Takdir ve hürmet ihtiyacı dediğimiz şey ise iki yönlüdür;birincisi insan başarılı olduğu yada hizmet verdiği bir konuda öteki insanlardan takdir ve saygı bekler Diğer bir yön ise insanın kendine duyduğu saygıdırBaşarısı takdir görebilen insanın kendine güveni gelirBu açıdan düşünüldüğünde takdir ve sevgi ihtiyacı ihtiyaçlar hiyerarşisinin kayda değer bir basamağını oluşturur*Kendini gerçekleştirme insanın varmaya çalıştığı son nokta ve Maslowa tarafından, tamamen sonuçlanmayan en üstteki basamak Birey yukarıdaki ihtiyaçlarını giderse bile eğer hala yetenek, data, maharet itibariyle kendini bütün olarak ortaya koyamadığını düşünüyorsa içinde bir boşluk hissedecek ve bu eksikliği gidermeye çalışacaktır İşte buna kendini bitirme, kendini gerçekleştirme denilmektedirYani maksat bilge şahsiyet olabilme durumudur
Kendini gerçekleştiren insanın özelliklerin sıraladığımızda;
Gerçekliği bereketli bir şekilde algılarlar ve belirsizliğe dayanıklılık edebilirler
a*Kendilerini ve başkalarını oldukları gibi kabul ederler
b Zihin ve tutum içtendir
c*Kendi üzerinde yoğunlaşmaktan çok sorun üstünde yoğunlaşırlar
d*İyi bir espri anlayışları vardır
e Çok yaratıcıdırlar
f*Maksatlı olarak gelenek dışı olmamalarına karşın öz kültürlerinin içselleştirilmesine dirençlidirler
g*İnsanlığın refahı ile ilgilenirler
h*Yaşamın temel deneyimlerini değerlendirebilirler
ı*Fazla değil eksik insanla derin,yeterli kişiler arası ilişkiler kurarlar
i*Hayata tarafsız bir açıdan bakabilirler
Bu farzedilen ihtiyaçlar ile ilgili son olarak bir şey anlatmak istersek hiyerarşinin birincil iki basamağı temel ihtiyaçları oluşturur Son üç grup ise sosyo psikolojik ihtiyaçlardır ve ikincil ihtiyaçlar olarak nitelendirilir
Kaynakça:
Tezcan, M, (1993), Sosyolojiye Giris: Temel Kavramlar, Ankara
Eroğlu, F, (1996), Davranıs Bilimleri, Istanbul: Beta
Ergun, D, (1990), 100 Soruda Sosyoloji El Kitabı (5Bas), Istanbul: Gerçek Yay