Matrix Gibi Bir Simülasyonun İçinde Yaşıyor Olabilir miyiz?

Matrix üzere çok gerçekçi bir simülasyonun içinde olup olmadığımızı anlamak mümkün mü? Bir küme fizikçi bu soruyu cevaplamanın mümkün olduğunu düşünüyor ve deneylerine finansman sağlamak için bir Kickstarter kampanyası başlattılar. Bu soruyu test etmenin nitekim mümkün olup olmadığı ve yanıtı bulmanın sonuçları ise incelenmesi gereken öteki sorular.

En temel formu ile Simülasyon Teorisine nazaran, şayet beşerler (veya diğer bir tür) yüzlerce, binlerce ve hatta milyonlarca yıl boyunca gelişmeye devam eden bir ırksa, muhtemelen epeyce yüksek bir bilişim gücüne sahip olacaktır. Galaksiye (veya ötesine) yayılmamız durumunda yıldızların ve hatta kara deliklerin gücünü kullanabilir hale gelmemiz kelam konusu. Çok ilerideki jenerasyonların bütün bu sürece gücünün küçük bir kısmını kullanarak "cet silmülasyonları" yürütmeleri mümkün.

İsveçli filozof ve Oxford Üniversitesi profesörü Profesör Nick Bostrom'un 2003 yılında yayınladığı makalede tanımlanan cet simülasyonlarının ardındaki fikir, gelecek kuşakların büyük sürece gücünü kullanarak büyük simülasyonlar yürütebilecekleri ve bu simülasyonlara bir tıp yapay şuur yükleyebileceklerini belirtiyor. Ayrıyeten Bostrom'un makalesinde üç mümkün senaryo öneriliyor. Bu senaryoların birincisinde, bu simülasyonları yürütebilecek düzeye ulaşabilen insan düzeyi uygarlıkların oranının sıfıra yakın olduğu belirtiliyor. Yani, muhtemelen bu düzeye ulaşmadan ortadan kayboluyorlar.

İkinci seçenekte ise cet simülasyonları ile ilgilenen insan-ötesi uygarlık oranının sıfıra yakın olduğu söyleniyor. Öbür bir deyişle, bu sürece gücüne ulaştığımız sırada ırkımız o kadar değişmiş oluyor ki, ya bu simülasyonları yürütmeyle artık ilgilenmiyor ya da ilgilenen şahısların bu simülasyonu yaratacak güce erişimi sonlu yahut bu simülasyonlar yasaklanmış durumda.

Üçüncü ve son seçenek ise, bizim tıbbımızda tecrübeye sahip insanların bir simülasyon içerisinde yaşıyor olma oranının teğe çok yakın olması. Yani, öteki iki seçenek yanlışsa bu üçüncü seçenekte bir cins bu simülasyonlar için gereken teknolojiye ve güce sahip ve vakit içerisinde çok sayıda cet simülasyonu başlatıyor. Bunun manası da Dünya'daki "insanlığın"  çok büyük bir kısmının bir simülasyon içerisinde olması lakin bunun farkında olmaması.

Şu ana kadar bu teori felsefi olarak aklıyor. Lakin potansiyel simülasyonların limitleri hakkında kimi varsayımlar yapılırsa, bu sorunun yanıtını test etmek mümkün olabilir.

2017 yılında bir küme fizikçi, "Simülasyon Teorisini Test Etmek Hakkında" isimli makalelerinde çeşitli karmaşıklık düzeylerine sahip birkaç farklı metot önerdi. Teklifleri, öncelikle simülasyonun hudutlu kaynağa sahip olduğu varsayımına dayanıyor, yani kainattaki her şey birebir anda "simüle etmediğini" varsayıyor. Böylece bu simülasyon, oyunlarda olduğu üzere, "oyuncunun" gözlemlemediği şeyleri "çizmeyerek" süreç gücünden tasarruf sağlıyor.

Bu sayede bir simülasyon kozmosu içerisinde mi yoksa gerçek bir kozmosta mi olduğumuzu belirlemenin kilit noktası, bilginin biz gözlemcilere ne vakit ulaştığını belirlemek oluyor. Müelliflerin makalede yazdığına nazaran sistem, iş tasarrufu sağlamak için gerçekliği yalnızca gözlemlendiği vakit hesaplıyor ve bu da çözülemeyen VR göstergelerine ve süreklilik bozulmalarına (dalga/parçacık ikilemi gibi) sebep oluyor. Şayet yalnızca bir gözlemci tarafından (bir araç değil) gözlemlendiğinde bu hesaplamayı yapıyorsa, bir simülasyon içerisinde olduğumuz anlaşılacak.

Kampanyayı başlatan grup, bunu test etmenin gözüktüğü kadar güç olmadığını söylese de, yeniden de epey güç bir süreç ve çift yarık deneyini içeriyor. Çift yarık deneyinde, üzerinde iki yarık olan bir perdeden, bir yüzeye hakikat fotonlar teker teker fırlatılıyor. Bu fırlatmanın sonrasında ortaya çıkan desen, fotonların bir dalga biçiminde hareket ettikleri durumda bekleyebileceğiniz desen. Buraya kadar sorun yok. Lakin fotonların hangi yarıktan geçtiğini belirleyecek bir usul kullanırsanız, bu desen, fotonlar parçacık formunda davranıyor üzere iki çizgiye dönüşüyor. Bu detektör kapatıldığında ise desen tekrar bir evvelki biçime dönüşüyor. Fotonun "hangi delikten" geçtiği bilgisine sahip olmamız, fotonların nasıl davrandığını belirliyor. Fotonlar hem bir dalga üzere, hem de parçacık üzere davranabiliyorlar lakin gözlemlendiklerinde bunların yalnızca birini gerçekleştiriyorlar.