Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Mayalar
Orta Amerika'nın Kızılderili halkı Kelimenin tam anlamıyla maya, Yucatan yarımadası yerlilerine ve onların anadillerine bahşedilen addır bununla beraber, eski maya medeniyeti Mayaların kültür bölgesi ya da mayakişe dil gruplarını ayrıntıları ile belirtmek gibi çeşitli ve geniş anlamlar da taşır
Modern Yucatan MayalarıGünümüzde, Mayalar ırksa yönden, Yucatan yarımadasındaki nüfusun en büyük kısmını meydana getirirler Fizik olarak kısa boylu (irtifa ortalaması: erkeklerde, 1,55 m; kadınlarda, 1,42 m'dir), kaslı yapılı, son derece dairesel kafalı, derileri bakır renginde veya siyahla koyu kahverengi arası, düz, kalın saçlı insanlardır Birçoğunun gözlerinde epikantus vardır
Kültür yönünden, yerli yaşam seviyesi köklü değişimlere uğramıştır: bu değişim, ilkin İspanyol fetih ve sömürgeleştirmesiyle, sonradan da, batı sanayi medeniyetinin etkisiyle oldu Bu etkenler yarımadanın doğu kısmında (Quintana Roo) çok daha eksik duyuldu
Alan halkı sömürgeleştirme sırasında İspanyollara karşı ayaklandı ve büyük bir inatla geleneklerini korudu 1847'de, Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından daha sonra, Yucatan'ın, İspanyolların üç yüzyıldan beri sömürgeler kurdukları bölgelerde yaşayan yerliler, beyaz şeflerine karşısında ayaklandılar (Kastlar savaşı)
Isyan 1850'de bastırıldığı zaman bir kısım ırk Quintana Roo cengellerine kaçtılar ve burada 1901'e kadar silâhlı direnmeye devam ettiler Hattâ bu tarihten sonradan bile, Quintana Roo'nun iç kısımlarında yaşayan yerli topluluklar öbür yaşama siyasetini sürdürdüler ve Federal hükümetin herhangi bir müdahalesine aleyhinde koydular ve siyasi bakımdan geleneksel kabile teşkilâtına döndüler, lakin 1935'ten itibaren Meksika milletinin bir parçası olma eğilimini gösterdiler
Eski Mayalar
Alan, İspanyolöncesi maya medeniyetinin yayıldığı alan şu bölgeleri kapsar: bugünkü Guatemala ve İngiliz Hondurası'nın hepsi; Batı Honduras; El Salvador ve Meksika'da, Chiapas ve Tabasco'nun doğu kısımları; Campeche ve Yucatan devletleri ve Quintana Roo bölgesi Bu coğrafi bölge, Avrupalıların keşfi sırasında mayakişe dili konuşulan alanla neredeyse aynıdır Yalnız Huaxtec'ler (Huastec'ler) mayakişe dil grubuna ait bir dil konuşmakla birlikte, ispanyolöncesi maya sahasının açık havada kalırlar
Arkeologlar, Huaxtec'lerin dil yönünden akraba sayıldıkları Mayalardan, fazla eski bir tarihte (ola ki MÖ 1000 yılında ya da daha da önce) ayrıldıklarını ve huaxtec kültürünün öteki maya kültürlerinden geniş ölçüde bambaşka olduğunu ortaya koydular Buna karşılık fetih esnasında, Guatemala'nın pasifik kıyılarında ve Lempa ırmağının güneydoğusunda El Salvador'da oturan Pipil'leri de eski maya alanına sokmak gerekir Pipil'ler Orta Meksika'nın nahuatl dilinin öbür bir şekli olan nahuat dilini konuşurlardı
bununla beraber arkeologlar Pipil'lerin oturduğu bölgenin, Guatemala dağlık bölgelerinin ve Batı Honduras'ın tarihiyle yakından benzer olduğunu ispatladılar Keza coğrafya, ayrıca tarih açısından Maya'yı üç kısma dağıtmak mümkündür:
1 Kuzey Maya, 18 derece 30' kuzey enlemini geçen Yucatan yarımadasını kapsar
2 Merkezi Maya, bu çizginin güneyindeki ovalar ve dağ etekleriyle ChiapasGuatemala dağlık bölgelerinin kuzeyini kapsar
3 Güney Maya, Chiapas Guatemala dağlık bölgelerini, Guatemala'nın pasifik kıyılarının batısına düşen kısmını içine alır
Kültür yönünden Maya, etnologların MesoAmerika adını verdikleri geniş kültür alanının güney kısmını teşkil eder MesoAmerika, Merkezi ve Güney Meksika'yı, İngiliz Hondurası'nı, Guatemala'yı, Batı Honduras'ı ve El Salvador'u kapsar Bölgesel ayrılıklara karşın, İspanyolöncesi devirlerde Maya'da gelişen medeniyetler temel olarak yerleşik tarımın köklerini de kapsayan karşılıklı bir kültürü paylaşır Bu kültürün başlangıcı MÖ 1000 yılından öncesine dek çıkar *
Orta Amerika'nın Kızılderili halkı Kelimenin tam anlamıyla maya, Yucatan yarımadası yerlilerine ve onların anadillerine bahşedilen addır bununla beraber, eski maya medeniyeti Mayaların kültür bölgesi ya da mayakişe dil gruplarını ayrıntıları ile belirtmek gibi çeşitli ve geniş anlamlar da taşır
Modern Yucatan MayalarıGünümüzde, Mayalar ırksa yönden, Yucatan yarımadasındaki nüfusun en büyük kısmını meydana getirirler Fizik olarak kısa boylu (irtifa ortalaması: erkeklerde, 1,55 m; kadınlarda, 1,42 m'dir), kaslı yapılı, son derece dairesel kafalı, derileri bakır renginde veya siyahla koyu kahverengi arası, düz, kalın saçlı insanlardır Birçoğunun gözlerinde epikantus vardır
Kültür yönünden, yerli yaşam seviyesi köklü değişimlere uğramıştır: bu değişim, ilkin İspanyol fetih ve sömürgeleştirmesiyle, sonradan da, batı sanayi medeniyetinin etkisiyle oldu Bu etkenler yarımadanın doğu kısmında (Quintana Roo) çok daha eksik duyuldu
Alan halkı sömürgeleştirme sırasında İspanyollara karşı ayaklandı ve büyük bir inatla geleneklerini korudu 1847'de, Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından daha sonra, Yucatan'ın, İspanyolların üç yüzyıldan beri sömürgeler kurdukları bölgelerde yaşayan yerliler, beyaz şeflerine karşısında ayaklandılar (Kastlar savaşı)
Isyan 1850'de bastırıldığı zaman bir kısım ırk Quintana Roo cengellerine kaçtılar ve burada 1901'e kadar silâhlı direnmeye devam ettiler Hattâ bu tarihten sonradan bile, Quintana Roo'nun iç kısımlarında yaşayan yerli topluluklar öbür yaşama siyasetini sürdürdüler ve Federal hükümetin herhangi bir müdahalesine aleyhinde koydular ve siyasi bakımdan geleneksel kabile teşkilâtına döndüler, lakin 1935'ten itibaren Meksika milletinin bir parçası olma eğilimini gösterdiler
Eski Mayalar
Alan, İspanyolöncesi maya medeniyetinin yayıldığı alan şu bölgeleri kapsar: bugünkü Guatemala ve İngiliz Hondurası'nın hepsi; Batı Honduras; El Salvador ve Meksika'da, Chiapas ve Tabasco'nun doğu kısımları; Campeche ve Yucatan devletleri ve Quintana Roo bölgesi Bu coğrafi bölge, Avrupalıların keşfi sırasında mayakişe dili konuşulan alanla neredeyse aynıdır Yalnız Huaxtec'ler (Huastec'ler) mayakişe dil grubuna ait bir dil konuşmakla birlikte, ispanyolöncesi maya sahasının açık havada kalırlar
Arkeologlar, Huaxtec'lerin dil yönünden akraba sayıldıkları Mayalardan, fazla eski bir tarihte (ola ki MÖ 1000 yılında ya da daha da önce) ayrıldıklarını ve huaxtec kültürünün öteki maya kültürlerinden geniş ölçüde bambaşka olduğunu ortaya koydular Buna karşılık fetih esnasında, Guatemala'nın pasifik kıyılarında ve Lempa ırmağının güneydoğusunda El Salvador'da oturan Pipil'leri de eski maya alanına sokmak gerekir Pipil'ler Orta Meksika'nın nahuatl dilinin öbür bir şekli olan nahuat dilini konuşurlardı
bununla beraber arkeologlar Pipil'lerin oturduğu bölgenin, Guatemala dağlık bölgelerinin ve Batı Honduras'ın tarihiyle yakından benzer olduğunu ispatladılar Keza coğrafya, ayrıca tarih açısından Maya'yı üç kısma dağıtmak mümkündür:
1 Kuzey Maya, 18 derece 30' kuzey enlemini geçen Yucatan yarımadasını kapsar
2 Merkezi Maya, bu çizginin güneyindeki ovalar ve dağ etekleriyle ChiapasGuatemala dağlık bölgelerinin kuzeyini kapsar
3 Güney Maya, Chiapas Guatemala dağlık bölgelerini, Guatemala'nın pasifik kıyılarının batısına düşen kısmını içine alır
Kültür yönünden Maya, etnologların MesoAmerika adını verdikleri geniş kültür alanının güney kısmını teşkil eder MesoAmerika, Merkezi ve Güney Meksika'yı, İngiliz Hondurası'nı, Guatemala'yı, Batı Honduras'ı ve El Salvador'u kapsar Bölgesel ayrılıklara karşın, İspanyolöncesi devirlerde Maya'da gelişen medeniyetler temel olarak yerleşik tarımın köklerini de kapsayan karşılıklı bir kültürü paylaşır Bu kültürün başlangıcı MÖ 1000 yılından öncesine dek çıkar *
