Mayoz Bölünme Ayrıntılı

Mayoz Bölünme Ayrıntılı Data
Mayoz Bölünme Nedir?
Mayoz Ayrılma

Mayoz Ayrılma bir diploit ökaryotik hücrenin bölünerek genelde gamet olarak adlandırılan haploit hücrelere bölündüğü gözenekli olan bir süreçtir Gamet hücresinde kromozom sayısının azalmasıyla sonuçlanan mayoz, Yunanca'da Daha da küçültmekanlamına gelen Meioun kelimesinden gelmektedir

Mayoz Ayrılma eşeyli üreme için gereklidir ve bu yüzden eşeyli üreyen tek hücre organizmalar da dâhil bütün ökaryot hücrelerde görülür Bilhassa Bdelloid rotiferlerin içinde bulunduğu birkaç ökaryot mayoz yeteneklerini kaybedip partenogenezle ürerler Mayoz eşeysiz mitotik bölünmeyle üreyen arkealarda veya prokaryotlarda meydana gelmez

Mayoz sırasında kromozom içinde paketlenmiş olan uzun DNA segmentlerinden oluşan diploit üreme hücresinin genomu DNA replikasyonundan daha sonra iki bölünme geçirerek gamet olarak adlandırılan haploit hücreleri oluştururlar Her gamet kromozomların bir setini ya da orijinal hücrenin genetik içeriğinin yarısını içerir Oluşan bu haploit hücreler öteki cinsin haploit hücreleriyle veya döllenme sırasında yeni bir hücreli olan zigotu meydana getirmek için birleşebilirler Bu yüzden mayozun ayrılma mekanizması döllenme sırasında birleşen iki genom ile eşteş bir olaydır çünkü her ebeveynden gelen kromozomlar mayoz sırasında genetik rekombinasyona uğrarlar Dolayısıyla her gamet ve neticede her zigot kendi DNA'sında kendine özgü bir İzTasarım taşıyacaktır Öteki bir değişle, mayoz ve eşeyli üreme genetik varyasyonu oluşturur

Mayoz Ayrılma
Bütün döllerde kromozom sayısının değişmeyen kalabilmesi için (sperm ve yumurtanın birleşmesinden kromozom sayısı iki katına çıkacağından nedeniyle) farklı bir gözenekli olan bölünmesi gelişmiştir Mayoz ayrılma ismini bölge bu müşteri bölünmede, kromozom sayısı yarıya indirgenir Mayoz bölünmenin sonunda meydana gelen gametler öteki cisim hücrelerinin tersine n sayıda kromozom taşır (bazı bitkilerde ve bir hücrelilerde bireyin kendisi yaşantısı boyunca haploid kromozomlu olduğundan mayoz bölünmeye lüzum kalmaz) Normal olarak soma hücrelerinde 2n kromozomlardan homolog olanlar, uzunlamasına, sinaps dediğimiz aralıklarla birbirinin yakınında uzanırlar Bu homolog kromozomların herkes farklı bir kutba artan bir şekilde, yalnız bir tanesinin bir gamete verilmesi sağlanır Homolog kromozomlar aynı büyüklüğe ve şekle, keza aynı ırsi faktörlere sahiptir Gerek yumurta gerekse sperm oluşumu son iki hücre bölünmesine dek benzer kurallara göre yürütülür daha sonra spermatogenezis (sperm oluşumu) ve oogenesiz (yumurta oluşumu) ayrı şekilde meydana kazanç

Mayozda da mitoz gibi profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört faz vardır Bu evreler arada interfaz olmaksızın peş peşe iki kez gerçekleşir ve sonuçta dört yavru gözenekli olan meydana gelir Mayoz bölünme ile mitoz bölünme arasındaki en büyük farka profazda rastlanır

İnterfaz
Bölünmeye hazırlık evresidir Mitozdaki interfaza benzemekle birlikte hücrelerin mitozdaki gibi büyüklüklerinin ve hacimlerinin artması gerçekleşmez

ProfazI
Kromozomlar kısalıp kalınlaşmaya başlarken, anadan ve babadan gelen homolog kromozomlar sinaps halinde ya bağlı yandan parelel uzanırlar veya birbirinin üstüne kıvrılırlar Kısalma sonucunda kromozomlar mitozdaki gibi görülmeye başlar Her kromozom iki kromatitten yapıldığından, homolog kromozomlar dörtlü demetler halinde görülür, bu görünüşe tetrat denir Canlının vücudunda homolog kromozom kadar tetrata rastlanılır (insanda 23 tane) Kromozomların sentromerleri ayrılmamıştır 4 kromatid için iki sentromer vardır

Ayrıca mitozdan öbür olarak bu evrede tetratlar aralarında parça değişimi gerçekleşir Crossingover denilen bu parça değişimi tür içinde çeşitliliği sağlar Bu evrenin sonunda çekirdek zarı parçalanarak kaybolur

MetafazI
Çekirdek zarının parçalanması sona ermiş, sentrozomlar kutuplara çekilmiş ve iğ iplikleri ortaya çıkmıştır Sentromerleri çift olan tetratlar ekvatoral düzlem üstüne dizilir

AnafazI
Bu evrede tetratlar ikiye ayrılarak kutuplara giderler Belli Başlı ve babadan gelen kromozomlar rasgele olarak birbirlerinden ayrılırlar (özelliklerimizin bazılarının anadan bazılarının babadan geçmesinin nedeni) Bu evrede kromozom sayısı indirgendiğinden kutuplara taşınan yani oğul hücrelere geçecek olan kromozom sayısı ceset hücrelerinin kromozom sayısının yarısı kadardır

TelofazI
Hücrenin iki kutbunda bulunan kromozomlar uzayıp incelmeye başlar Etraflarında çekirdek zarı oluşur Sitoplazmanın boğumlanmasıyla da haploid sayıda kromozoma sahip iki yavru hücre oluşur

Buraya değin geçen olaylar mayozI olarak adlandırılır Bundan sonradan mitozdakinin aksine arada interfaz evresi olmaksızın profazII'nin başlamasıyla mayozII başlar MayozII mitoz bölünmenin yaklaşık olarak aynısıdır Hücrelerdeki haploid kromozom sayısı korunarak profazII, metafazII, anafazII ve telofazII gerçekleşerek mayoz bölünmenin sonunda n kromozom sayısına sahip 4 yavru hücre meydana kazanç


Kelimeler:
Haploid: Olgun bir üreme hücresinde yer alan kromozom sayısı, cisim hücrelerinin sahip olduğu kromozom sayısının yarısına sahiptir Kromozom sayısının yarıya inmesi sonucu oluşan nsayıda kromozom taşıyan hücrelere haploid gözenekli olan denir

Sinaps: İki nöronun veya nöronla başka bir hücrenin bağlandığı yer

Gamet: Erkek ve dişi üreme hücresina bahşedilen isim

Homolog kromozom: Biri anneden, diğeri babadan gelen aynı gen çiftine sahip kromozomlar

Tetrat: Mayoz ayrılma esnasında homolog kromozomların birbirlerine sarılarak oluşturdukları dört kromotitli yapı

Crossingover: Eşey esas hücrelerinde gerçekleşen mayoz bölünmenin profaz I safhasında oluşan tetratların kromatitleri arasındaki parça değişimi

Sentromer: kromozomlarda kardeş kromotidleri bir arada tutan kısım
*