Meclisi Mebusan nedir
Meclisi Meb'usan nedir,
Mebusan Meclisi nedir
Meclisi Mebusan (Meclisi Meb'usan, Mebusan Meclisi)
İki meclisten meydana gelen Osmanlı parlamentosunun halk tarafından secilen kanadı
Meclisi UmUmi adı verilen Osmanlı parlamentosunun birinci kısmını Meclisi Ayan teşkil ederdi İkinci kısmını teşkil eden ve Hey’eti Meb’Usan adı da verilen bu meclisin uyeleri, halk tarafından secilirdi Meb’Usan meclisi, kanun tasarılarını goruşur, sonra Ayan Meclisinin ve padişahın yetkisine sunardı HukUmete guven veya guvensizlik oyu vermesi de soz konusu değildi Meb’Usan meclisinin uye sayısı her 50000 Osmanlı vatandaşına bir temsilci duşecek şekilde tesbit ediliyordu Secim gizli oyla yapılmaktaydı Osmanlı vatandaşı olmayan, ozel bir durum gereğince gecici olarak yabancıların hizmetinde bulunan, Turkce bilmeyen, 30 yaşını tamamlamamış, iflas ile mahkUm olup da itibarı henuz iade edilmemiş olan, kotu hali ile şohret bulan, daha once hacir altına alınmasına hukmedilmiş olup da halen hacir altında bulunan, medeni haklardan mahrUm olan ve başka devletin vatandaşı olduğunu iddia eden kimseler, bu meclise uye secilemezdi Ayrıca yapılacak secimlerde meb’Us secilebilmek icin, Turkce okumak ve mumkun olduğu olcude yazmak şartı aranıyordu
Meb’Us secimi her dort senede bir yapılır, secilen tekrar secimlere katılabilirdi Hey’eti Meb’Usan uyeleri sadece kendini secen bolgenin vekili olmayıp, butun Osmanlıların vekili hukmundeydi Hey’eti Meb’Usanın başkanlığına heyet tarafından coğunlukla uc; ikinci ve ucuncu başkanlıklara ucer kişi olmak uzere dokuz kişi secilerek padişaha sunulur, bunlardan biri başkanlığa ikisi de başkan vekilliklerine, padişahın iradesiyle tercih ve tayin olunurlardı Meb’Uslar Meclisinin goruşmeleri aleni olup, bazı hallerde goruşmelerin gizli yapılmasına karar verilebilirdi
Meb’Us genel secimine Hey’eti Meb’Usanın toplantı tarihinin başlangıcı olan kasım ayından asgari dort ay once başlanacaktı Secmenler, meb’Usları mensUb oldukları vilayet ahalisi icinden secmek zorundaydı Uyeliklerde herhangi bir sebeple (olum, meclise devamsızlık, istifa ve mahkUmiyet veya bir memuriyete tayin edilmek gibi) boşalma durumunda, gelecek toplantıya katılabilmesi icin, boşalan uyeliğe bir başkası usUlune uygun şekilde tayin olunurdu Boşalan uyeliğe secilecek uyenin gorev muddeti, bir sonraki genel secime kadar surerdi Meb’Uslara toplantı icin her yıl hazineden 20000 kuruş, aylık olarak da 5000 kuruş maaş odenirdi Ayrıca maaşa ek olarak seyahatler icin harcırah da verilmekteydi Bir kişi hem Ayan, hem de Meb’Usan meclisine aynı anda uye olamazdı
18 Mart 1877’de calışmalarına başlayan ilk meclisin uyeleri, gecici bir talimatla vilayet, liva ve kazaların idare meclisi uyeleri arasından secildiler İstanbul icin ayrı bir secim yapıldı Bu mecliste 69’u Musluman, 46’sı gayri muslim olmak uzere 115 uye vardı Bu meclis, 28 Haziran 1877’de calışmasını tamamlayarak dağıldı Aynı secim usUluyle teşkil edilen ikinci donem meclis, 13 Aralık 1877’de toplandı Bu meclis, kanun tasarılarından cok hukUmetin icraatını ve 93 Harbinin (18771878) idaresini tartışmaya başladı Meb’Uslardan Musluman olanlar bile kendi bolgeleriyle ilgili bolucu fikirleri savundular Memleketi duşunen uye sayısının azınlıkta kaldığı goruldu Bu sebeple Meclisi Meb’Usan, 14 Şubat 1878’de tatil edildi Abdulhamid Hanın iktidarının sonlarına doğru, icerden ve dışardan yapılan kışkırtmalarla, orduda ve halk arasında kıpırdanmalar başladı Sultan Abdulhamid Han, 30 sene 5 ay 9 gun aradan sonra 23 Temmuz 1908’de İkinci MeşrUtiyeti ilan etti Aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında meb’Us secimi yapıldı Ahrar ile İttihat ve Terakki fırkalarının katıldığı secimlerde, İttihat ve Terakki coğunluğu sağladı 4 Aralık 1908’de meclis acıldı 31 Mart Vak’ası bahane edilerek, Abdulhamid Han tahttan indirildi Meclisi Meb’Usan, Mayıs 1909’da KanUni Esasi uzerinde değişiklik yaptı Bu değişiklikler, Ayan meclisi ve padişah tarafından tasdik edildi Padişah ve Ayan Meclisinin yetkisi daraltıldı Meb’Usan Meclisinin yetkisi coğaltıldı 1911’de ara secim yapıldı 18 Ocak 1912’de Padişah, Meclisi Meb’Usanı fethetti Yapılan secimden sonra, 18 Nisan 1912’de meclis yeniden toplandı Meclis, 5 Ağustos 1912’de Ahmed Muhtar Paşanın teklifi ile tekrar feshedildi Balkan Savaşı sebebiyle secime gidilemedi Sıkıyonetim ilan edildi İttihat ve Terakki Fırkası, 23 Ocak 1913’te Babıali Baskını ile, iktidarı ele gecirdi 1914’te tek başına secime girip, Meclisi Meb’Usan uyeliklerinin tamamını elde etti Birinci Dunya Savaşı boyunca bu haliyle faaliyetini devam ettiren Meclisi Meb’Usan, Mondros mutarekesini muteakib 21 Aralık 1918’de Sultan Vahideddin tarafından secim yapılmak uzere feshedildi Yapılan secim sonunda Meclis, ilk toplantısını 12 Ocak 1920’de yaptı 16 Mart 1920’de İstanbul’un itilaf devletlerince işgal edilmesi uzerine, Meclisi Meb’Usan, yeniden secilmek uzere padişah iradesiyle 11 Nisan 1920’de feshedildi Bir daha da secilmeyip, tarihe karıştı
Meclisi Meb'usan nedir,
Mebusan Meclisi nedir
Meclisi Mebusan (Meclisi Meb'usan, Mebusan Meclisi)
İki meclisten meydana gelen Osmanlı parlamentosunun halk tarafından secilen kanadı
Meclisi UmUmi adı verilen Osmanlı parlamentosunun birinci kısmını Meclisi Ayan teşkil ederdi İkinci kısmını teşkil eden ve Hey’eti Meb’Usan adı da verilen bu meclisin uyeleri, halk tarafından secilirdi Meb’Usan meclisi, kanun tasarılarını goruşur, sonra Ayan Meclisinin ve padişahın yetkisine sunardı HukUmete guven veya guvensizlik oyu vermesi de soz konusu değildi Meb’Usan meclisinin uye sayısı her 50000 Osmanlı vatandaşına bir temsilci duşecek şekilde tesbit ediliyordu Secim gizli oyla yapılmaktaydı Osmanlı vatandaşı olmayan, ozel bir durum gereğince gecici olarak yabancıların hizmetinde bulunan, Turkce bilmeyen, 30 yaşını tamamlamamış, iflas ile mahkUm olup da itibarı henuz iade edilmemiş olan, kotu hali ile şohret bulan, daha once hacir altına alınmasına hukmedilmiş olup da halen hacir altında bulunan, medeni haklardan mahrUm olan ve başka devletin vatandaşı olduğunu iddia eden kimseler, bu meclise uye secilemezdi Ayrıca yapılacak secimlerde meb’Us secilebilmek icin, Turkce okumak ve mumkun olduğu olcude yazmak şartı aranıyordu
Meb’Us secimi her dort senede bir yapılır, secilen tekrar secimlere katılabilirdi Hey’eti Meb’Usan uyeleri sadece kendini secen bolgenin vekili olmayıp, butun Osmanlıların vekili hukmundeydi Hey’eti Meb’Usanın başkanlığına heyet tarafından coğunlukla uc; ikinci ve ucuncu başkanlıklara ucer kişi olmak uzere dokuz kişi secilerek padişaha sunulur, bunlardan biri başkanlığa ikisi de başkan vekilliklerine, padişahın iradesiyle tercih ve tayin olunurlardı Meb’Uslar Meclisinin goruşmeleri aleni olup, bazı hallerde goruşmelerin gizli yapılmasına karar verilebilirdi
Meb’Us genel secimine Hey’eti Meb’Usanın toplantı tarihinin başlangıcı olan kasım ayından asgari dort ay once başlanacaktı Secmenler, meb’Usları mensUb oldukları vilayet ahalisi icinden secmek zorundaydı Uyeliklerde herhangi bir sebeple (olum, meclise devamsızlık, istifa ve mahkUmiyet veya bir memuriyete tayin edilmek gibi) boşalma durumunda, gelecek toplantıya katılabilmesi icin, boşalan uyeliğe bir başkası usUlune uygun şekilde tayin olunurdu Boşalan uyeliğe secilecek uyenin gorev muddeti, bir sonraki genel secime kadar surerdi Meb’Uslara toplantı icin her yıl hazineden 20000 kuruş, aylık olarak da 5000 kuruş maaş odenirdi Ayrıca maaşa ek olarak seyahatler icin harcırah da verilmekteydi Bir kişi hem Ayan, hem de Meb’Usan meclisine aynı anda uye olamazdı
18 Mart 1877’de calışmalarına başlayan ilk meclisin uyeleri, gecici bir talimatla vilayet, liva ve kazaların idare meclisi uyeleri arasından secildiler İstanbul icin ayrı bir secim yapıldı Bu mecliste 69’u Musluman, 46’sı gayri muslim olmak uzere 115 uye vardı Bu meclis, 28 Haziran 1877’de calışmasını tamamlayarak dağıldı Aynı secim usUluyle teşkil edilen ikinci donem meclis, 13 Aralık 1877’de toplandı Bu meclis, kanun tasarılarından cok hukUmetin icraatını ve 93 Harbinin (18771878) idaresini tartışmaya başladı Meb’Uslardan Musluman olanlar bile kendi bolgeleriyle ilgili bolucu fikirleri savundular Memleketi duşunen uye sayısının azınlıkta kaldığı goruldu Bu sebeple Meclisi Meb’Usan, 14 Şubat 1878’de tatil edildi Abdulhamid Hanın iktidarının sonlarına doğru, icerden ve dışardan yapılan kışkırtmalarla, orduda ve halk arasında kıpırdanmalar başladı Sultan Abdulhamid Han, 30 sene 5 ay 9 gun aradan sonra 23 Temmuz 1908’de İkinci MeşrUtiyeti ilan etti Aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında meb’Us secimi yapıldı Ahrar ile İttihat ve Terakki fırkalarının katıldığı secimlerde, İttihat ve Terakki coğunluğu sağladı 4 Aralık 1908’de meclis acıldı 31 Mart Vak’ası bahane edilerek, Abdulhamid Han tahttan indirildi Meclisi Meb’Usan, Mayıs 1909’da KanUni Esasi uzerinde değişiklik yaptı Bu değişiklikler, Ayan meclisi ve padişah tarafından tasdik edildi Padişah ve Ayan Meclisinin yetkisi daraltıldı Meb’Usan Meclisinin yetkisi coğaltıldı 1911’de ara secim yapıldı 18 Ocak 1912’de Padişah, Meclisi Meb’Usanı fethetti Yapılan secimden sonra, 18 Nisan 1912’de meclis yeniden toplandı Meclis, 5 Ağustos 1912’de Ahmed Muhtar Paşanın teklifi ile tekrar feshedildi Balkan Savaşı sebebiyle secime gidilemedi Sıkıyonetim ilan edildi İttihat ve Terakki Fırkası, 23 Ocak 1913’te Babıali Baskını ile, iktidarı ele gecirdi 1914’te tek başına secime girip, Meclisi Meb’Usan uyeliklerinin tamamını elde etti Birinci Dunya Savaşı boyunca bu haliyle faaliyetini devam ettiren Meclisi Meb’Usan, Mondros mutarekesini muteakib 21 Aralık 1918’de Sultan Vahideddin tarafından secim yapılmak uzere feshedildi Yapılan secim sonunda Meclis, ilk toplantısını 12 Ocak 1920’de yaptı 16 Mart 1920’de İstanbul’un itilaf devletlerince işgal edilmesi uzerine, Meclisi Meb’Usan, yeniden secilmek uzere padişah iradesiyle 11 Nisan 1920’de feshedildi Bir daha da secilmeyip, tarihe karıştı