Mehmet Akif Ersoy'un Kişiliği

Mehmet Akif Ersoyun şahsiyeti
Mehmet Akifin kişiliği hakkında yazı

Mehmed Âkif'in Sirâti Müstakîm ve onun devâmi olan SebîlürResâd mecmuasinda çikan yüz değin muhtelif makalesi, elli dek tercümesi ve siirleri vardir Ama Âkif günümüzün hatta Türk târihinin en önde gelen epope sâirlerinden biridir Siirleri edebiyat târihimizde büyük tartı tasir
Siirlerinde bâzan düsünce, bâzan duygu ön plandadir Aruzu en hoş sekilde kullanan sâirlerdendir Siirlerinde bir taraftan özgürlük, dogruluk, açık sözlülük, yurtseverlik, adâlet, istiklâl gibi ahlâkî kiymetleri telkin ederken, diger taraftan cemiyetlerin bastırma sebebi olan riyakârlik, münâfiklik, korkaklik, dalkavukluk, tembellik, acımasızlık gibi fenaliklara siddetle hücûm eder

Mehmed Âkif yasadigi devri tüm genislik ve derinligi ile siirlerinde yansitmaya çalismis bir Türk sâiridir Yirminci yüzyilin birincil çeyreginde Türk milletinin içinde bulundugu acilari, sevinçleri, ümidleri ve düş kirikliklarini manzum bir târih, bir roman, bir hikâye, bir destan havasi içinde anlatmaya çalismistir Eserlerindeki kisiler de aydin, cahil, dar görüşlü kimse, züppe, sehirli, dinli, dinsiz, sarhos, gariban, kabadayı vs gibi cemiyetin anında her kesiminden insanlardir Çevre olarak da saray, konak, câmi, sokak, bayram yeri, mevlit cemiyeti, savas yeri, mahalleler, yıkık dökük evlerin odalari, oteller vs seklinde yasadigi devrin tüm husûsiyetlerini aksettiren yerleri seçmistir Çalisma tarzi olarak, önce görüp incelemeyi, not ederek veya aklinda tutarak ve daha sonra siir taslaklari kurup, onun üstünde çalismayi prensib edinmistir Müsâhade ve kompozisyona büyük tartma vermistir Siirinde kapalilik yok gibidir Her seyi açik açik yazmaya çalismis, mübhem duygulardan, ulu ve fizik ötesi mefhumlardan ve süslü hayallerden uzak durmustur Kisilerini ve çevreyi resimvâri ve heykelvâri tasvirlerle anlatmistir Mehmed Âkif, muhtevâ yönünden edebî ekollerden gerçekçi, biçim verdigi deger bakimindan parnasçi ve bâzi siirlerinde de naturalist bir hava içindedir Siirlerinde sahsî üzüntüleri, istek ve istekleri değil gibidir Toplumun dertlerini konu edinmis, onlar adina gülmeye ve aglamaya çalismistir Kötülerle, fakirlikle ve gerilikle çaba esas gâyesidir
Âkif, ahlâksiz edebiyata düsmandir Samimiyetsiz, sahte ve taklitçi olanlari sevmemistir Siirlerinde millet deyimleri, atasözleri, insanlar kelimeleri bol bol yer alir

Siirleri manzum hikâyeler, hitâbet siirleri, lirik siirler ve taslama siirleri seklinde siniflandirilabilir Bunlardan manzum hikâyeleri sosyal konulu, hitâbet siirleri didaktik muhtevali, lirik siirleri vatanî, millî ve dînî coskunluklarla batmış, taslama siirleri de sakadan hicve değin uzanan tenkitleriyle doludur
Mehmed Âkif siirlerini çogunlukla kuralsiz nazim sekliyle yazmistir Vezin olarak yalniz aruzu kullanmis, fakat heceye de karsi olmamistir Üslûbu, siirlerindeki olaydan ve fikirden daha önce göze çarpar Süse ve yapmaciga kaçmadan yasayan ahali ifâdeleriyle kurulmus, cazibeli bir anlatisi vardir Ahali dili ve üslûbunu anında her siirinde kullanmasina ragmen, bu konuda en fazla muvaffak oldugu eseri Âsim oldu Bol fiil ve sifat kullandigi siirlerinde asiri sadelikten ve yapma dilden kaçinmis, Serveti Fününcularin agir ve cansiz lisanindan da uzaktan durmustur

Siirlerinde tahkiye, betimleme, hitap, muhâvere gibi tüm anlatim yollarini basariyla kullanmistir Bilhassa muhâvere (karsilikli konusma) anlatim yolu onun siirlerinin en önde gelen özelliklerinden olmustur Iç âhenk, daha fazla lirik siirlerinde görünür Fazla mecaz kullanmaktan kaçinmistir
Memleketin sosyal meseleleri, sâhit oldugu çile verici olaylar ve çilekes Anadolu insanlarinin hâlini sik sik siirlerine konu edinerek ele almis, duygu ve düsüncelerini arkadaş canlısı ifâdesiyle dile getirmis, çâre için çesitli teklifler öne sürmüstür Osmanli Devletinin Tanzimâtin îlâniyla baslayan, mesrutiyet îlânlariyla aralıksız ve Ittihat ve Terakki Partisinin iktidâri zamaninda son hadde vardirilan yikilisa götürücü hareketlerle kisa zamanda târih sahnesinden silinmesi, dünyâdaki Müslümanlarin ilim ve teknikte Avrupa'dan geri kalmis olmasi ve bassiz kalarak herbirinin ayri ayri yollar tutup parçalanmalari karsisinda, feryâd edici siirleri vardir

Mehmed Âkif milletini ve dînini seven, insanlara karsi yufka yürekli bir mizaca sâhip, sâir tabiatinin heyecanlariyla dalgalanan, edebî bakimdan kiymetli siirlerin yazari meshur bir Türk sâiridir Istiklâl Marsi sâiri olmasi bakimindan da Millî Sâirismini almistir Oysa rastgele edindigi din bilgileriyle, zamâninin ve çagin dertlerine sahsî fikirleriyle çâre aramaya kalkismasi bâzi hatâlara düsmesine sebep olmustur
Bunun yaninda Sultan Iknci Abdülhamîd Hanin memleket için yaptiklarini anlamayip onun sanina yakismayacak iftiralarda bulunmasi; sicilli mason Misir Müftüsü Muhammed Abduh'u övmesi; bir çalgicinin seslerini nidâyi ilâhîye benzetmesi begenilmiyen belirlenmiş basli hususlaridir Ahmed Dâvudoglu, Dîni Tâmir Dâvâsinda Din Tahribcilerikitabinda diger reformcular gibi, ilhâmini dogrudan dogruya Kur'âni kerîmden olmak istedigini bildirmektedir *