Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Mehmet Fuat Köprülü
Doğum 4 Aralık 1890İstanbul
Ölümü 28 Haziran 1966İstanbul
Meslek Tarihçi, türkolog, siyasetçi, edebiyat tarihçisi
Türk Tarihçiliğinin en önemli isimlerinden Fuad Köprülü İstanbul'da, 4 Aralık 1890'da doğdu Baba kadar onuncu göbekten Köprülü Mehmed Paşa'yla akraba olan Köprülü'nün annesi ise İslimye eşrafından Arif Hikmet Efendi'nin kızıdır
EĞİTİM HAYATI
İlkokul sıralarından başlayarak okumaya ve araştırmaya karşı büyük bir ilgi duyan Köprülü, ortaokulu Ayasofya Merkez Rüştiyesi'nde, liseyi ise Mercan İdadisi'nde okudu
Ilk yazısı, 1905 yılında, az önce 15 yaşında iken Musavver Terakkide yayımlandıLiseyi aydınlık bir biçimde tüketen Köprülü 190709 yılları aralarında o zamanki Mektebi Hukuk'a devam etti Oysa yetişmek istediği yol bakımından bu eğitimin faydalı olamayacağını düşündüğünden Hukuk Fakültesi'nden ayrıldıLiseyi bitirdiğinde Farsça'yı oldukça iyi, Arapça'yı da okuduğu kitapları anlayacak derecede öğrenmişti bu vesileyle Prof Anjel'dan aldığı özel derslerle Fransızca'sını da ilerletti
MESLEKİ YAŞAMSAL
19101913 yılları arasında Mercan, Kabataş, Galatasaray ve İstanbul liselerinde Türkçe ve Edebiyat hocalığı yaptı20 Aralık 1913 tarihinde İstanbul Darülfünûn'u Türk Edebiyatı Tarihi müderrisliğine atandı 1914 yılında kurulan Türk Bilgi Derneği'nde ve 1915 yılında kurulan Asârı İslâmiye ve Milliye Tedkik Encümeni'nde genel sekreterlik görevlerini, Millî Tetebbular Mecmuasının müdürlüğünü üstlendi 1923 ’te yılında Edebiyat Fakültesi Reisliğine (dekanlığına) seçildi 1924 ’te Maarif Vekâleti Müsteşarlığına getirildi Sekiz ay süren bu müsteşarlığı esnasında, bu vekâletin teşkilâtında Fuad Köprülü'nün teklifiyle köklü değişiklikler yapıldıEdebiyat Fakültesi'ndeki görevine dönen Köprülü, benzer sene sonlarında Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan Türkiyat Enstitüsü'nün müdürlüğüne getirildiHocalık yaşamında aslî görevine ilave olarak İlahiyat Fakültesi'nde Türk Dinî Tarihi (1924), İstanbul Mülkiye Mektebi'nde Siyasi Tarih (19231929), Sanayii Nefise Mektebi'nde Uygarlık Tarihi (19261929) dersleri de verdi Kraçkovsky ve Oldenburg gibi Rus bilim adamlarının teklifiyle Sovyet İlimler Akademisi'nin muhabir üyeliğine seçildiİstanbul Darülfünûn'unun 1933 ’te İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürüldüğü sırada Köprülü de bu reform çalışmalarına katıldı ve yeni üniversitede Ord Prof unvanıyla Edebiyat Fakültesi dekanlığına getirildi 19581959 ders yılında Harvard Üniversitesi'nde (Amerika) bu üniversitenin davetlisi olarak çalıştı
YAZINSAL YAŞAMSAL
Aralık 1908 ’de kurulan Türk Derneği ile 1911 Ağustosu'nda faaliyete geçen Türk Yurdu Cemiyeti üyeleri arasında bulunan Köprülü, Türk Ocağı'nın kültür heyetinde de tahsis aldı Bu dönemde millî ve vatanî şiirleri; edebiyat, sosyoloji ve eleştiri yazıları Mehâsin, Serveti Fünûndergileriyle Taningazetesinde durmadan yayımlanmaya başladı Benzer yıllarda Fransızca'dan çeviriler yaptıBirincil bilimsel yazısı, Veridergisinde, Türk Edebiyatı Tarihinde Usûladıyla 1913 ’te yayımlanan makalesidir Köprülü, bu makalesinde Türk edebiyatı tarihinin Avrupa bilim yöntemleriyle fakat millî bünyemize yerinde biçimde nasıl inceleneceğini göstermeye çalışıyor, ileride yapacağı çalışmaların temellerini saptama ediyordu Köprülü'ye uluslararası alanda ün sağlayan büyük monografisi 1918 yılında yazılıp, 1919 yılında yayımlanan Türk Edebiyatında Ilk Mutasavvıflaradlı yapıtı oldu“Encyclopedie de L'Islamın üç dilde yapılan birinci baskısına, “La Litterature Turque Othamanlı (Leiden 1931, IV 9881010) ve öteki 10 minik maddeyle tek Türk bilim adamı olarak katılan Köprülü, bu ansiklopedi 1940 yılından itibaren Dr Adnan Adıvar'ın başkanlığında İslâm Ansiklopedisi adıyla Türkçe yayımlanmaya başlayınca bu çalışmaların da içerisinde yer aldı
SİYASİ HAYATI
Mustafa Kemal ’in bir grup bilim ve akıl adamını civarda ve TBMM çatısı altında biriktirmek istemesi üzerine, 1935 ’te yapılan bir ara seçim ile Kars'tan milletvekili seçildi Milletvekilliği döneminde İstanbul Üniversitesi'ndeki Türk Edebiyat Tarihi kürsüsüne ek olarak Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde Orta Vakit Türk Tarihi ve Siyasal Bilgiler Okulu'nda Türk Müesseseler Tarihi kürsülerinin de başkanlığını yürüttü Bilime yaptığı katkılar sebebiyle 1937 ’de Atina Üniversitesi, 1939 ’da ise Sorbonne Üniversitesi kadar fahrî doktorluk unvanı verildi1941 ders yılına dek İstanbul ve Ankara'daki kürsü faaliyetlerini beraber yürüten Prof Köprülü, 1941 ’in sonlarına doğru, milletvekilliği ile üniversite hocalığının bir arada bağdaşamayacağı biçiminde alınan bir karar üzerine görev yaptığı kürsüleri vazgeçmek zorunda kaldı 1935 ’te başlayan siyasi yaşamı, bir ara Meclis'te Maarif Komisyonu başkanlığı yapmasına karşın, şeklî bir milletvekilliğinden ileri gitmedi1943 Şubatı'nda ise, CHP grubunda yaptığı bir konuşmada, Türkiye'nin o sıralarda Almanya aleyhine savaşa girmesinin ülkenin yüksek çıkarlarına son derece zararlı olacağı fikrini savunduBayar da dahil almak üzere bâzı arkadaşlarıyla birlikte böyle bir kararın alınmasının önüne geçti 1945 yılında ise 4 arkadaşıyla birlikte bütçeye inkar oyu kullandı İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesi üzerine üç arkadaşıyla birlikte verdiği “Dörtlü Takrir, anayasanın ruhuna uygun bir şekilde daha demokratik bir düzene geçilmesini öngörüyordu 12 Haziran 1945 tarihinde 7 saatlik bir müzakereden daha sonra “Dörtlü Takrir reddedildi Vatan gazetesinde yayımlanan yazılarında tek partili siyasî yaşama ağır hücumlarda yer alan Fuad Köprülü'ye sonra Menderes de katıldı Uzun bir mücadeleden sonra Dörtlü Takrirde imzaları bulunan dört kişi 7 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti'yi kurdu 1946 Temmuzu'nda yapılan milletvekili seçimlerinde Köprülü, Halkçı Parti listesinden İstanbul milletvekili seçildi 1948 yılında Sovyetler Birliği ’nin Kars ve Ardahan'ı istemesi üzerine, Rusya ve komünizm üstüne yazdığı yazılardan dolayı Sovyet İlimler Akademisi'nden çıkarıldı 1950 yılında Dışişleri Bakanlığı ’na gelişinden daha sonra akademiye tekrar gücüne gitmek istenmişse de Köprülü bu isteği reddetmiştirKurucularından olduğu Halkçı Parti'nin 1950 ’de iktidara gelmesi üzerine bilimsel çalışmalarına ara vermek zorunda kalan Köprülü, Dışişleri Bakanı olarak görev yaptığı dönemde Türkiye'nin Nato'ya girmesi için çalıştı Ülkemizin Kore Harbi'ne, Birleşmiş Milletler tarafında ve tugay gücünde katılmasıyla, Türk tugayının Kunuri Destanı'nı kazanması ve yoğun siyasi incelemeler neticesinde 1952 yılında Kuzey Atlantik Paktı'na katılmamızı sağladı Balkan politikalarını yenilenmek ve Balkan Paktı'nın kurulması için çaba harcadı ve bunu kısmen sağladıHalkçı Parti hükümetinin iç politikadaki kimi kararlarını uygun bulmadığı için 1956 yılında dışişleri bakanlığından istifa etti1957 yılında Demokrat Parti'den ayrılarak siyasî yaşamdan çekildi
SON YILLARI VE ÖLÜMÜ
Köprülü, 1960 İhtilali'ni takiben, 1955 yılındaki 67 Eylül olayları sırasında dışişleri bakanı olduğu bahanesiyle tutuklandı ve birincil duruşmada o sırada dışişleri bakanı olmadığını Resmi Gazete ile ispatlanmasına karşın beraatine kadar üç ay Yassı Ada'da esir kaldı4 fahrî doktorluk ile 8 muhabir ya da haysiyet üyeliği ve 6 yıla yakın bir süre yürüttüğü siyasî görevi dolayısıyla ilk kez Fransa, Almanya, Arjantin ve Yugoslavya almak üzere değişik ülkelerden aldığı 8 nişanı bulunan Ord Prof Fuad Köprülü 28 Haziran 1966 ’da yaşamını yitirdi *
Doğum 4 Aralık 1890İstanbul
Ölümü 28 Haziran 1966İstanbul
Meslek Tarihçi, türkolog, siyasetçi, edebiyat tarihçisi
Türk Tarihçiliğinin en önemli isimlerinden Fuad Köprülü İstanbul'da, 4 Aralık 1890'da doğdu Baba kadar onuncu göbekten Köprülü Mehmed Paşa'yla akraba olan Köprülü'nün annesi ise İslimye eşrafından Arif Hikmet Efendi'nin kızıdır
EĞİTİM HAYATI
İlkokul sıralarından başlayarak okumaya ve araştırmaya karşı büyük bir ilgi duyan Köprülü, ortaokulu Ayasofya Merkez Rüştiyesi'nde, liseyi ise Mercan İdadisi'nde okudu
Ilk yazısı, 1905 yılında, az önce 15 yaşında iken Musavver Terakkide yayımlandıLiseyi aydınlık bir biçimde tüketen Köprülü 190709 yılları aralarında o zamanki Mektebi Hukuk'a devam etti Oysa yetişmek istediği yol bakımından bu eğitimin faydalı olamayacağını düşündüğünden Hukuk Fakültesi'nden ayrıldıLiseyi bitirdiğinde Farsça'yı oldukça iyi, Arapça'yı da okuduğu kitapları anlayacak derecede öğrenmişti bu vesileyle Prof Anjel'dan aldığı özel derslerle Fransızca'sını da ilerletti
MESLEKİ YAŞAMSAL
19101913 yılları arasında Mercan, Kabataş, Galatasaray ve İstanbul liselerinde Türkçe ve Edebiyat hocalığı yaptı20 Aralık 1913 tarihinde İstanbul Darülfünûn'u Türk Edebiyatı Tarihi müderrisliğine atandı 1914 yılında kurulan Türk Bilgi Derneği'nde ve 1915 yılında kurulan Asârı İslâmiye ve Milliye Tedkik Encümeni'nde genel sekreterlik görevlerini, Millî Tetebbular Mecmuasının müdürlüğünü üstlendi 1923 ’te yılında Edebiyat Fakültesi Reisliğine (dekanlığına) seçildi 1924 ’te Maarif Vekâleti Müsteşarlığına getirildi Sekiz ay süren bu müsteşarlığı esnasında, bu vekâletin teşkilâtında Fuad Köprülü'nün teklifiyle köklü değişiklikler yapıldıEdebiyat Fakültesi'ndeki görevine dönen Köprülü, benzer sene sonlarında Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan Türkiyat Enstitüsü'nün müdürlüğüne getirildiHocalık yaşamında aslî görevine ilave olarak İlahiyat Fakültesi'nde Türk Dinî Tarihi (1924), İstanbul Mülkiye Mektebi'nde Siyasi Tarih (19231929), Sanayii Nefise Mektebi'nde Uygarlık Tarihi (19261929) dersleri de verdi Kraçkovsky ve Oldenburg gibi Rus bilim adamlarının teklifiyle Sovyet İlimler Akademisi'nin muhabir üyeliğine seçildiİstanbul Darülfünûn'unun 1933 ’te İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürüldüğü sırada Köprülü de bu reform çalışmalarına katıldı ve yeni üniversitede Ord Prof unvanıyla Edebiyat Fakültesi dekanlığına getirildi 19581959 ders yılında Harvard Üniversitesi'nde (Amerika) bu üniversitenin davetlisi olarak çalıştı
YAZINSAL YAŞAMSAL
Aralık 1908 ’de kurulan Türk Derneği ile 1911 Ağustosu'nda faaliyete geçen Türk Yurdu Cemiyeti üyeleri arasında bulunan Köprülü, Türk Ocağı'nın kültür heyetinde de tahsis aldı Bu dönemde millî ve vatanî şiirleri; edebiyat, sosyoloji ve eleştiri yazıları Mehâsin, Serveti Fünûndergileriyle Taningazetesinde durmadan yayımlanmaya başladı Benzer yıllarda Fransızca'dan çeviriler yaptıBirincil bilimsel yazısı, Veridergisinde, Türk Edebiyatı Tarihinde Usûladıyla 1913 ’te yayımlanan makalesidir Köprülü, bu makalesinde Türk edebiyatı tarihinin Avrupa bilim yöntemleriyle fakat millî bünyemize yerinde biçimde nasıl inceleneceğini göstermeye çalışıyor, ileride yapacağı çalışmaların temellerini saptama ediyordu Köprülü'ye uluslararası alanda ün sağlayan büyük monografisi 1918 yılında yazılıp, 1919 yılında yayımlanan Türk Edebiyatında Ilk Mutasavvıflaradlı yapıtı oldu“Encyclopedie de L'Islamın üç dilde yapılan birinci baskısına, “La Litterature Turque Othamanlı (Leiden 1931, IV 9881010) ve öteki 10 minik maddeyle tek Türk bilim adamı olarak katılan Köprülü, bu ansiklopedi 1940 yılından itibaren Dr Adnan Adıvar'ın başkanlığında İslâm Ansiklopedisi adıyla Türkçe yayımlanmaya başlayınca bu çalışmaların da içerisinde yer aldı
SİYASİ HAYATI
Mustafa Kemal ’in bir grup bilim ve akıl adamını civarda ve TBMM çatısı altında biriktirmek istemesi üzerine, 1935 ’te yapılan bir ara seçim ile Kars'tan milletvekili seçildi Milletvekilliği döneminde İstanbul Üniversitesi'ndeki Türk Edebiyat Tarihi kürsüsüne ek olarak Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde Orta Vakit Türk Tarihi ve Siyasal Bilgiler Okulu'nda Türk Müesseseler Tarihi kürsülerinin de başkanlığını yürüttü Bilime yaptığı katkılar sebebiyle 1937 ’de Atina Üniversitesi, 1939 ’da ise Sorbonne Üniversitesi kadar fahrî doktorluk unvanı verildi1941 ders yılına dek İstanbul ve Ankara'daki kürsü faaliyetlerini beraber yürüten Prof Köprülü, 1941 ’in sonlarına doğru, milletvekilliği ile üniversite hocalığının bir arada bağdaşamayacağı biçiminde alınan bir karar üzerine görev yaptığı kürsüleri vazgeçmek zorunda kaldı 1935 ’te başlayan siyasi yaşamı, bir ara Meclis'te Maarif Komisyonu başkanlığı yapmasına karşın, şeklî bir milletvekilliğinden ileri gitmedi1943 Şubatı'nda ise, CHP grubunda yaptığı bir konuşmada, Türkiye'nin o sıralarda Almanya aleyhine savaşa girmesinin ülkenin yüksek çıkarlarına son derece zararlı olacağı fikrini savunduBayar da dahil almak üzere bâzı arkadaşlarıyla birlikte böyle bir kararın alınmasının önüne geçti 1945 yılında ise 4 arkadaşıyla birlikte bütçeye inkar oyu kullandı İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesi üzerine üç arkadaşıyla birlikte verdiği “Dörtlü Takrir, anayasanın ruhuna uygun bir şekilde daha demokratik bir düzene geçilmesini öngörüyordu 12 Haziran 1945 tarihinde 7 saatlik bir müzakereden daha sonra “Dörtlü Takrir reddedildi Vatan gazetesinde yayımlanan yazılarında tek partili siyasî yaşama ağır hücumlarda yer alan Fuad Köprülü'ye sonra Menderes de katıldı Uzun bir mücadeleden sonra Dörtlü Takrirde imzaları bulunan dört kişi 7 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti'yi kurdu 1946 Temmuzu'nda yapılan milletvekili seçimlerinde Köprülü, Halkçı Parti listesinden İstanbul milletvekili seçildi 1948 yılında Sovyetler Birliği ’nin Kars ve Ardahan'ı istemesi üzerine, Rusya ve komünizm üstüne yazdığı yazılardan dolayı Sovyet İlimler Akademisi'nden çıkarıldı 1950 yılında Dışişleri Bakanlığı ’na gelişinden daha sonra akademiye tekrar gücüne gitmek istenmişse de Köprülü bu isteği reddetmiştirKurucularından olduğu Halkçı Parti'nin 1950 ’de iktidara gelmesi üzerine bilimsel çalışmalarına ara vermek zorunda kalan Köprülü, Dışişleri Bakanı olarak görev yaptığı dönemde Türkiye'nin Nato'ya girmesi için çalıştı Ülkemizin Kore Harbi'ne, Birleşmiş Milletler tarafında ve tugay gücünde katılmasıyla, Türk tugayının Kunuri Destanı'nı kazanması ve yoğun siyasi incelemeler neticesinde 1952 yılında Kuzey Atlantik Paktı'na katılmamızı sağladı Balkan politikalarını yenilenmek ve Balkan Paktı'nın kurulması için çaba harcadı ve bunu kısmen sağladıHalkçı Parti hükümetinin iç politikadaki kimi kararlarını uygun bulmadığı için 1956 yılında dışişleri bakanlığından istifa etti1957 yılında Demokrat Parti'den ayrılarak siyasî yaşamdan çekildi
SON YILLARI VE ÖLÜMÜ
Köprülü, 1960 İhtilali'ni takiben, 1955 yılındaki 67 Eylül olayları sırasında dışişleri bakanı olduğu bahanesiyle tutuklandı ve birincil duruşmada o sırada dışişleri bakanı olmadığını Resmi Gazete ile ispatlanmasına karşın beraatine kadar üç ay Yassı Ada'da esir kaldı4 fahrî doktorluk ile 8 muhabir ya da haysiyet üyeliği ve 6 yıla yakın bir süre yürüttüğü siyasî görevi dolayısıyla ilk kez Fransa, Almanya, Arjantin ve Yugoslavya almak üzere değişik ülkelerden aldığı 8 nişanı bulunan Ord Prof Fuad Köprülü 28 Haziran 1966 ’da yaşamını yitirdi *
