Mehter Marşında kullanılan muzik aletleri
Mehter Marşındaki muzik aletleri neler
ZURNA
Sipsili ağactan yapılan Turk borusudur mehterin temel muzik aletidirsesi canlı, heybetli duygulu ve kıvraktır mehterde kaba zurna kullanılır
Direk uflemeli calgıların en yaygın ve hemen hemen en sevileni olan zuma ailesi davul ile ayrılmaz bir butun gibidir
Eski Turklerin ''zuma'' adlı bir calgıyı kullandıkları bilinirdi Turkce'de kelime başlarında (Z) sesinin olmaması zuma kelimesindeki (Z) harfinin bir yansıma olduğunu gostermektedir Rus ve Kafkaslar da bu calgıyı zuma diye tanımlarlar Cinliler ''SUNA'' derler
Dede Korkut hikayelerinde zurnacı ve nakkarecilerden sozedilmektedir XIV yy Umur Beyin askerlerine karşı Ege'de yapılan bir savaşta davul zuma ile karşı tarafın sinirlerinin bozulduğu ve savaşın kazanıldığı tarihi bir vesikadır Halbuki Zuma kelimesi Turkce olup Farsca (dağan) ile nay (duduk boru) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir
BORU :
Boru, eski okunuşlarıyla borı borguy kurrenay ve Arapca'dan alınan nefir hepsi aynı calgıdır Boru calanlara borizen veya nefiri denilirdi Boruzen tabirine 1499 yılındaki bir kayıtta rastlanmaktadır
Boru Turkce bir kelimedir Boruyu Selcuklu Hukumdarı Alp Arslan'ın icat ettiği rivayet olunmaktadır Turklerin 12 nci yuzyılda kullandıkları boru ya Nayı Turkideniliyordu Eskiden tuncdan yapılan boruların Osmanlılar devrinde pirincten yapıldığı anlaşılıyor
ERRENAY:
Pirinc ve gumuşten yapılan uzun ve bas sesli bir borudur
Doğu Turkistanda İran Turklerinde Kazak Turklerinde Kırgız Turklerinde yaygın olarak kullanılmış osmanlı mehterine IV Murat'ın revan seferi sırasında girmiş fakat uzun sure kullanılmamış bir muzik aletidir orta asya Turk devletlerinde halen kullanılan bir muzik aletidir
Gunumuz mehterinde kullanılmamaktadır
MEHTER DUDUĞU:
Şekli yapısı hakkında bir bilgi mevcut değildir
İlhanlı devleti donemi mehterine ait muzik aleti olduğu sanılmaktadır
KLARNET:
1917 yılında enver paşa'nın kurdurduğu ordu mehter takımlarında kullanılmış fakat sesinin yuksekliğinin az olması sebebi ile mehterdeki omru cok kısa olmuştur
Klarnet zurnanın cağdaşı melodiyi calma yeteneği ustun bir muzik aletidir
KOS:
Bakır buyuk bir kase ile uzerine gerilmiş deriden oluşan iki tahta tokmak ile calınan muzik aletidir Farklı buyukluklerde yapılan kosler at kosu deve kosu ve fil kosu olarak adlandırılır
Savaşların en onemli muzik aletlerindendir Osmanlı ordusunun mohac ve caldıran seferlerine 500 kos ile gittiği bilinmektedir
DAVUL:
Davulun başka adları; koburge kuvruğ tuğ tavul tabll(tabl) dır Davul calanlara davulcu tablızen tabbal gibi adlar verilir Davul Turklerin kullandığı en eski muzik calgısıdır 8 nci yuzyılda koburge daha sonraları tuğ ve 11 nci yuzyıl'da kuvruğ adınıtaşıyordu
Davul silindir biciminde olup tahta veya madeni kasnağıı;ı iki yanına gerilmiş derilerin bağlanmasından meydana gelir Omuza asılacak kaytanı ile vurulmasında kullanılan tokmak ve incedeğnekten ibarettir (Şekil 33) Mehterde ve halk arasında calınan davullar o bu şekilde tokmak ve değnekle calınır Hando ve borutrampet takımlarında kullanılan davullar ise qeğneksiz olarak yalnız or:ı tarafına tokmakla vurularak calınır Davul cok uzaklardan duyulabilecek bir ses gucune sahiptir Uzaktan calarak gelen bir takımın yaklaştıkca ilk duyulan calgısı davulduro Davul mehterhanelerde usulleri en iyi vurabilen bir calgıdır Ses kudretini iyi belirtmesinden dolayı insanın taşıdığı en guclu calgılardan biridir
NAKKARE:
Uzerine deri gerilmiş iki bakır kaseden oluşur Onceleri yerde bağdac kurularak calınan nakkare y uruyuş halinde bele bağlanarak calınırdı
Gunumuzde ise goğuse dayalı olarak calınmaktadırAna usulun usul aralarını doldurur Ezgiye canlılık katarMehterde atların nal seslerini ifade ederZahme adı verilen iki kucuk bagetle calınır
TABILBAZ:
Buyukce bir nakkareden ibarettir Atın eğerine bağlanarak tura ( tokmak ) vurmak sureti ile calınır Gunumuz mehterinde kullanılmamaktadır
En yaygın olarak kullanıldığı donem ilhanlı ve selcuklu donemidir
Mehter Marşındaki muzik aletleri neler
ZURNA
Sipsili ağactan yapılan Turk borusudur mehterin temel muzik aletidirsesi canlı, heybetli duygulu ve kıvraktır mehterde kaba zurna kullanılır
Direk uflemeli calgıların en yaygın ve hemen hemen en sevileni olan zuma ailesi davul ile ayrılmaz bir butun gibidir
Eski Turklerin ''zuma'' adlı bir calgıyı kullandıkları bilinirdi Turkce'de kelime başlarında (Z) sesinin olmaması zuma kelimesindeki (Z) harfinin bir yansıma olduğunu gostermektedir Rus ve Kafkaslar da bu calgıyı zuma diye tanımlarlar Cinliler ''SUNA'' derler
Dede Korkut hikayelerinde zurnacı ve nakkarecilerden sozedilmektedir XIV yy Umur Beyin askerlerine karşı Ege'de yapılan bir savaşta davul zuma ile karşı tarafın sinirlerinin bozulduğu ve savaşın kazanıldığı tarihi bir vesikadır Halbuki Zuma kelimesi Turkce olup Farsca (dağan) ile nay (duduk boru) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir
BORU :
Boru, eski okunuşlarıyla borı borguy kurrenay ve Arapca'dan alınan nefir hepsi aynı calgıdır Boru calanlara borizen veya nefiri denilirdi Boruzen tabirine 1499 yılındaki bir kayıtta rastlanmaktadır
Boru Turkce bir kelimedir Boruyu Selcuklu Hukumdarı Alp Arslan'ın icat ettiği rivayet olunmaktadır Turklerin 12 nci yuzyılda kullandıkları boru ya Nayı Turkideniliyordu Eskiden tuncdan yapılan boruların Osmanlılar devrinde pirincten yapıldığı anlaşılıyor
ERRENAY:
Pirinc ve gumuşten yapılan uzun ve bas sesli bir borudur
Doğu Turkistanda İran Turklerinde Kazak Turklerinde Kırgız Turklerinde yaygın olarak kullanılmış osmanlı mehterine IV Murat'ın revan seferi sırasında girmiş fakat uzun sure kullanılmamış bir muzik aletidir orta asya Turk devletlerinde halen kullanılan bir muzik aletidir
Gunumuz mehterinde kullanılmamaktadır
MEHTER DUDUĞU:
Şekli yapısı hakkında bir bilgi mevcut değildir
İlhanlı devleti donemi mehterine ait muzik aleti olduğu sanılmaktadır
KLARNET:
1917 yılında enver paşa'nın kurdurduğu ordu mehter takımlarında kullanılmış fakat sesinin yuksekliğinin az olması sebebi ile mehterdeki omru cok kısa olmuştur
Klarnet zurnanın cağdaşı melodiyi calma yeteneği ustun bir muzik aletidir
KOS:
Bakır buyuk bir kase ile uzerine gerilmiş deriden oluşan iki tahta tokmak ile calınan muzik aletidir Farklı buyukluklerde yapılan kosler at kosu deve kosu ve fil kosu olarak adlandırılır
Savaşların en onemli muzik aletlerindendir Osmanlı ordusunun mohac ve caldıran seferlerine 500 kos ile gittiği bilinmektedir
DAVUL:
Davulun başka adları; koburge kuvruğ tuğ tavul tabll(tabl) dır Davul calanlara davulcu tablızen tabbal gibi adlar verilir Davul Turklerin kullandığı en eski muzik calgısıdır 8 nci yuzyılda koburge daha sonraları tuğ ve 11 nci yuzyıl'da kuvruğ adınıtaşıyordu
Davul silindir biciminde olup tahta veya madeni kasnağıı;ı iki yanına gerilmiş derilerin bağlanmasından meydana gelir Omuza asılacak kaytanı ile vurulmasında kullanılan tokmak ve incedeğnekten ibarettir (Şekil 33) Mehterde ve halk arasında calınan davullar o bu şekilde tokmak ve değnekle calınır Hando ve borutrampet takımlarında kullanılan davullar ise qeğneksiz olarak yalnız or:ı tarafına tokmakla vurularak calınır Davul cok uzaklardan duyulabilecek bir ses gucune sahiptir Uzaktan calarak gelen bir takımın yaklaştıkca ilk duyulan calgısı davulduro Davul mehterhanelerde usulleri en iyi vurabilen bir calgıdır Ses kudretini iyi belirtmesinden dolayı insanın taşıdığı en guclu calgılardan biridir
NAKKARE:
Uzerine deri gerilmiş iki bakır kaseden oluşur Onceleri yerde bağdac kurularak calınan nakkare y uruyuş halinde bele bağlanarak calınırdı
Gunumuzde ise goğuse dayalı olarak calınmaktadırAna usulun usul aralarını doldurur Ezgiye canlılık katarMehterde atların nal seslerini ifade ederZahme adı verilen iki kucuk bagetle calınır
TABILBAZ:
Buyukce bir nakkareden ibarettir Atın eğerine bağlanarak tura ( tokmak ) vurmak sureti ile calınır Gunumuz mehterinde kullanılmamaktadır
En yaygın olarak kullanıldığı donem ilhanlı ve selcuklu donemidir