Mekanikci Ozdekcilik İle İlgili Bilgi
Doğal ve toplumsal olguların mekaniğin yasalarıyla acıklanabileceğini sanan ozdekcilik anlayışı Ozellikle 17 ve 18 yuzyıl ozdekciliği bu yapıdadır ve bu adla anılır Bu yuzyıllarda yer ve gok mekaniği pek gelişmiş ve butun bilimleri olduğu gibi ozdekciliği de onemli olcude etkilemişti Kaldı ki İngiliz fizikcisi Newton ’un mekaniğin yasalarını ortaya koymasından yuzyıllarca once de İO 5 yuzyıllarda, Abdera duşunurleri adıyla anılan Leukippos ’la Demokritos ’un, Epikuros ’un ve onun Roma ’lı izdaşı Lukretius ’un ozdekcilikleri de mekanikciydi Bunlardan esinlenen Gassendi ve Bacon gibi bilginler de mekanikci bir anlayış geliştirmişlerdi Descartes, evreni kocaman bir makine olarak goruyor, Hobbes canlı doğayla cansız doğayı bir ve aynı sayarak mekanik nedenlerle acıklıyor ve tanrıyı bile ‘ ’doğal nedenlerin en ustunu ’ ’ sayarak doğalaştırıyordu Hobbes ’a gore evrende her şeyozdeksel, ruhsal, insansal, toplumsal her şeydoğal ve bundan oturu de ozdeksel nedenlerle belirlenmişti Ruh, irade vb gibi ozdeksel olmayan tasarımlar boş ve temelsiz onyargılardı; evrende butun olup bitenleri bu gibi tasarımlardan ve duşlerden kurtararak matematikte olduğu gibi zorunlu şemalara bağlamak bilimin odevi olmalıydı Mekanik yasalara gore kurduğumuz ve işlettiğimiz bir makinenin artık nasıl işleyeceğini ve neler ureteceğini onceden bilebilirsek, oylece, evrensel belirlenişin tek kaynağı olan ozdeksel nedenleri de bilmekle geleceği onceden bilebilir ve onatıpkı bir makinede olduğu gibionceden dilediğimiz yonu verebilirdik İşte bu anlayış katıksız bir ‘mekanikci ozdekcilik ’ anlayışıydı Newton ’un mekaniği butun bu spekulatif mekanikci ozdekcilik anlayışlarına bilimsel bir yon verdi ve ‘bilimsel mekanikci ozekcilik ’ anlayışını doğurdu Bu yeni anlayışın temsilcileri de başta Diderot, La Mettrie, Baron d ’Holbach, Helvitius olmak uzere 18 yuzyıl Fransız mekanikci ozdekcileridir Mekanikci ozdekcilik, evreni ozdeksel bir temele oturtmak ve bunun da mekanik yer değiştirme devimiyle ve makinelerde olduğu gibi zorunlu bir nedensellik sureci icinde işlediğini ileri surmek demektir buysa duşunceyi sınırlandırır, butun surecleri ve butun devim bicimlerini mekanik devime indirgemekle organik ozelliklerin ve toplusal yasaların anlaşılmasına engel olur Mekanik ve matematiğin evreni tumuyle bilmek icin yeterli ilkeleri sunduğu sanısı, mekanikci ozdekciliğin başlıca yanılgısıdır
Doğal ve toplumsal olguların mekaniğin yasalarıyla acıklanabileceğini sanan ozdekcilik anlayışı Ozellikle 17 ve 18 yuzyıl ozdekciliği bu yapıdadır ve bu adla anılır Bu yuzyıllarda yer ve gok mekaniği pek gelişmiş ve butun bilimleri olduğu gibi ozdekciliği de onemli olcude etkilemişti Kaldı ki İngiliz fizikcisi Newton ’un mekaniğin yasalarını ortaya koymasından yuzyıllarca once de İO 5 yuzyıllarda, Abdera duşunurleri adıyla anılan Leukippos ’la Demokritos ’un, Epikuros ’un ve onun Roma ’lı izdaşı Lukretius ’un ozdekcilikleri de mekanikciydi Bunlardan esinlenen Gassendi ve Bacon gibi bilginler de mekanikci bir anlayış geliştirmişlerdi Descartes, evreni kocaman bir makine olarak goruyor, Hobbes canlı doğayla cansız doğayı bir ve aynı sayarak mekanik nedenlerle acıklıyor ve tanrıyı bile ‘ ’doğal nedenlerin en ustunu ’ ’ sayarak doğalaştırıyordu Hobbes ’a gore evrende her şeyozdeksel, ruhsal, insansal, toplumsal her şeydoğal ve bundan oturu de ozdeksel nedenlerle belirlenmişti Ruh, irade vb gibi ozdeksel olmayan tasarımlar boş ve temelsiz onyargılardı; evrende butun olup bitenleri bu gibi tasarımlardan ve duşlerden kurtararak matematikte olduğu gibi zorunlu şemalara bağlamak bilimin odevi olmalıydı Mekanik yasalara gore kurduğumuz ve işlettiğimiz bir makinenin artık nasıl işleyeceğini ve neler ureteceğini onceden bilebilirsek, oylece, evrensel belirlenişin tek kaynağı olan ozdeksel nedenleri de bilmekle geleceği onceden bilebilir ve onatıpkı bir makinede olduğu gibionceden dilediğimiz yonu verebilirdik İşte bu anlayış katıksız bir ‘mekanikci ozdekcilik ’ anlayışıydı Newton ’un mekaniği butun bu spekulatif mekanikci ozdekcilik anlayışlarına bilimsel bir yon verdi ve ‘bilimsel mekanikci ozekcilik ’ anlayışını doğurdu Bu yeni anlayışın temsilcileri de başta Diderot, La Mettrie, Baron d ’Holbach, Helvitius olmak uzere 18 yuzyıl Fransız mekanikci ozdekcileridir Mekanikci ozdekcilik, evreni ozdeksel bir temele oturtmak ve bunun da mekanik yer değiştirme devimiyle ve makinelerde olduğu gibi zorunlu bir nedensellik sureci icinde işlediğini ileri surmek demektir buysa duşunceyi sınırlandırır, butun surecleri ve butun devim bicimlerini mekanik devime indirgemekle organik ozelliklerin ve toplusal yasaların anlaşılmasına engel olur Mekanik ve matematiğin evreni tumuyle bilmek icin yeterli ilkeleri sunduğu sanısı, mekanikci ozdekciliğin başlıca yanılgısıdır