Melen Barajı’nda 'ufak' bir hata! 1.5 milyar liralık çatlak

İBB Başkanı’nın “Kötü gereç yüzünden duvarda çatlaklar oluştu” savı tartışmaları alevlendirdi. ‘Büyük’ probleme ait Bakan Pakdemirli’nin “Ufak bir teknik sorun olduğu doğru” karşılığı ise süreci vahim boyuta taşıdı. Çatlak polemiği 20 milyon kişiyi yakından ilgilendiren dev projenin akıbetine ait soru işaretlerini artırdı.

Türkiye’nin en büyük su temini çalışması olarak duyurulan Melen Barajı Projesi, Sakarya’daki Melen Çayı’ndan İstanbul’a boru çizgileriyle su getirmek için 2007 yılında başlatılmıştı. Fakat 2016 yılında bitirilmesi planlanan proje hala tamamlanamadı.

Projenin hala neden tamamlanamadığı ise İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’un belediye meclisinde yaptığı konuşmayla ortaya çıktı. Ekim ayında Sakarya’nın Kocaali İlçesi’ndeki Melen Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nde incelemelerde bulunan Ekrem İmamoğlu, İstanbul’a içme suyu temin etmek için DSİ ile İBB ortasında projelendirilen lakin hala bitirilemeyen Melen Barajı ile ilgili tespitlerini belediye meclisi toplantısında anlattı. 



Barajın yüksekliğinin yaklaşık 110 metre olduğunu belirten Lider İmamoğlu, barajın yan duvarlarında her 15-20 metrede bir de çatlaklar olduğunu söyledi. Bunun sebebinin yapılış esnasında yanlış bir statik tercihi olduğunu lisana getiren İmamoğlu, beton yerine yığma taş formunda bir gövde inşa edildiğini söyledi. DSİ yetkilileriyle bu durumun düzeltilmesi için görüştüklerini ve yaklaşık 650-700 milyon liralık ek bir kaynağa muhtaçlık olduğunu kaydeden İmamoğlu; “İSKİ Genel Müdürümüzü Devlet Su İşleri ve Bakanlıkla ilişkilendirerek projenin düzeltilmesi için 2020’de kaynak ayrılmasını talep ettik. Lakin üretim için bütçe tahsis edilmedi. Yapılan barajın parasını İSKİ yani İstanbullular ödüyor” dedi.  

GÖVDEDE TAHRİBAT BÜYÜK



 İBB Meclisi’nde konuşan İmamoğlu baraj projesiyle ilgili yaptığı açıklamada şunları da söylemişti: “Geçtiğimiz aylarda Melen Barajı’nı ziyaret etmeme karşın hususla ilgili kamuoyuna açıklama yapmadım. Melen Barajı ile ilgili birinci konuşan ‘İstanbul’un 3 aylık suyu kaldı. Ne yapacaksın?’ diyen Sayın Cumhurbaşkanıdır. Saat verilerek 7 Aralık 2016’da hizmete girecek denilen Melen Barajı 3 yıldır neden açılamıyor? Hani 2040’a hatta 2071’e kadar su sorunu yoktu?” İBB Sözcüsü Murat Ongun da Ekrem İmamoğlu’nun İBB Meclisi’nde gündeme getirdiği çatlaklarla ilgili fotoğraflar paylaştı. Fotoğraflarda gövde duvarında uzunluktan boya oluşan çatlakların bir insan elinin girebileceği kadar geniş olduğu görülüyor. Fotoğraflarda ayrıyeten çatlakların sık aralılarla olması projedeki tahribarın büyüklüğünü de ortaya koydu.  

BAKAN: UFAK BİR SORUN

İBB Lideri İmamoğlu’nun Melen Projesi’ndeki kusur ve aksaklıkları gündeme getirmesine Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmelerinde yanıt verdi. Pakdemirli “Melen’de (baraj) ufak bir teknik sorun olduğu doğrudur. Bunun da gereğini yapacağız. Cumhurbaşkanlığı Strateji Ofisi bunu imzaladı. Hiç iş yapmazsan yanılgı da yapmazsın, binlerce baraj yaparsan bir adedinde de ufak bir sorun olabilir” dedi. Öte yandan barajdaki insan elinin gireceği çatlaklara Pakdemirli’nin ‘ufak bir teknik sorun var’ demesi de dikkat çekti. 

BU ÇATLAKLARLA SU DEPOLANMAZ



Melen Çayı’ndan su çekilmesi ve İstanbul’un su gereksiniminin bu formda giderilmesi bilhassa periyodun dönemki Orman ve Su İşleri Bakanı bakanı Veysel Eroğlu tarafından uzun vadeli bir tahlil olarak sunulmuştu. Lakin tablo projenin istendiği üzere gitmediğini gösteriyor. Baraj inşaatına 4,5 yıl evvel başlandı ve bugüne dek baraj imali için 845 milyon TL ve kamulaştırma için de 647 milyon TL toplamlamda da 1 buçuk milyar TL harcandı. Fakat tabanın yumuşak olması ve su sızdırması nedeniyle baraj inşaatı hâlâ tamamlanmadı. Baraj gövdesinde oluşan çatlaklar nedeniyle su tutmayı engellediği söz ediliyor.  

YA YIKILACAK YA YENİSİ YAPILACAK

 Barajdaki son durumu kıymetlendiren uzmanlar şöyle diyor: “Tamamlanan baraj gövdesi su tutabilecek durumda. Lakin bu haliyle su tutmasının önünde mahzurlar var. Baraj gövdesinin sağlam kaya yerine oturtulmadığı, tabanda farklı oturmaların oluşup ve gövdede çatlamalar meydana gelince taban deneyleri yaptırıldı. İki farklı müşavir şirketin hazırladığı çalışmalarla yerin makus olduğu saptandı, lakin bu durum yetkililerden saklandı. Silindirle sıkıştırılmış beton tipli baraj gövdelerinde asla çatlak bulunmaması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, “Bu kadar çatlak bulunan bir baraj gövdesi ardında su depolayamaz” diyor. Pekala, bu durumda ne olacak? İki seçeneğin uzmanlar iki seçeneğin olduğunu belirtiyor. Ya bütün yapılan inşaat yıkılacak, ki bunun artık oldukça sıkıntı olduğu tabir ediliyor. Ya da baraj gövdesi önüne yapışık bir ikinci gövde yapılacak.

PROJE 1994’tE İSKİ’NİN MASTER PLANI’YLA ORTAYA ÇIKTI



Melen Barajı projesi birinci olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri seçildiği 1994 yılında İSKİ İstanbul Master Planı ile ortaya çıktı. 2014 yılında barajın temel atma merasimi yapılırken, inşaat müddetinin iki yıl alacağı belirtiliyordu. Hatta o dönemki Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu barajın ‘7 Aralık 2016 tarihinde saat 14.59’da biteceği’ kelamını bile vermişti. DSİ tarafından projesi çizilen ve Melen Çayı üzerinde yükselen baraj tamamlanabilir ise, İstanbul’un yıllık gereksiniminin yüzde 75’ine denk gelen 1 milyar 77 milyon metreküp su temin edileceği varsayılıyor. Açılışı dört kere ertelenen baraj projesi İstanbul’a 170 kilometre uzaklıkta bulunan Düzce Ovası’nda buluyor. Bu bölge Kuzey Anadolu Fayı üzerinde bulunan tektonik bir ova olması nedeniyle baraj inşaatını öngörülmeyen biçimde de zora sokuyor. 

Hüseyin İstemil/Birgün