‟Meme kanserinden sonra her hastada lenfödem olur mu?”
‟Lenfödem olmaması için tedbir alınabilir mi?”
‟Meme kanseri sonrası neden kolda lenfödem olur ve kol şişer?”
‟Lenfödem resen geriler mi, tedavisiz kalırsa ne olur?”
‟Lenfödemin cerrahi tedavisi için hangi seçenekler vardır?”
‟Her lenfödem hastası ameliyata uygun mudur?”
Göğüs kanseri günümüzde her sekiz bayandan birinde görülen epey yaygın, fakat çoklukla tedavi edilebilir bir hastalıktır. Lakin bazen tedavinin bir kesimi olarak hastaların koltukaltı lenf bezlerinin alınması ve/veya radyoterapi (ışın tedavisi) görmeleri gerekebiliR. İşte bu noktadan sonra kolda lenfödem dediğimiz hastalığa bağlı olarak şişme meydana gelebilir.
GÖĞÜS KANSERİNDEN SONRA HER HASTADA LENFÖDEM OLUR MU?
Göğüs kanseri en önemli koltukaltı lenf bezlerine yayılım gösterir. Bu nedenle buraya yayılım olduğunda bu bezler ameliyatla alınır. Bezlerin alınması o kolda lenf sisteminde kıymetli bir eksikliğe neden olacağı için lenfödem riski bariz olarak artar. Buna ek olarak şayet hasta radyoterapi (ışın tedavisi) görürse kalan lenf kanalları da olumsuz etkilenip tıkanacağı için o kolda lenfödem riski daha da artar. Yani lenf bezleri alınmış bir de buna ek olarak ışın tedavisi görmüş her hasta lenfödem açısından riskli gruptadır.
LENF BEZLERİ ALINDIKTAN SONRA LENFÖDEM OLMAMASI İÇİN TEDBİR ALINABİLİR Mİ?
Ameliyat sonrası ve hayat uzunluğu kimi tedbirlerin alınması gerekir. Ağır taşımamak, o koldan bir teşebbüs yapılmaması, manikür ve tırnak kesme süreçlerinin sağlıklı kaidelerde ve dikkatli yapılması, lenfödem fizyoterapisi ve özel lenfödem bası giysilerinin hayat uzunluğu kullanılması bunlardan bazılarıdır. Lakin bunların hiç biri mutlak olarak mani olmaz yalnızca riski azaltır. Bütün bu tedbirlere karşın lenfödem gelişebilir.
LENFÖDEM TABİATIYLA GERİLER Mİ, TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR ?
Lenfödem bizatihi gerilemez. Tam tersine yıllar içinde ilerleyici bir hastalıktır. Tedavi edilmezse lenfödeme bağlı; kolda kalınlaşma, sık enfeksiyonlar, sirkülasyonun bozulması, kolda fonksiyon kaybı, şişliğin giderek artması ve uzun yıllar içinde çok ölümcül olabilen lenf damarı kanseri gelişmesi üzere komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
LENFÖDEMİN CERRAHİ TEDAVİSİ İÇİN HANGİ SEÇENEKLER VARDIR ?
Temel olarak bu ameliyatlar iki gruptadır. Fonksiyonel ve fonksiyonel olmayan ameliyatlar. Fonksiyonel olmayan ameliyatlarda amaç kolun hacmini küçültüp günlük ömrü kolaylaştırmaktır. Fonksiyonel olan ameliyatlarda ise lenf deveranının tekrar sağlanması ile temel sorun çözülür. Fonksiyonel olan ameliyatlar; vaskülarize lenf nodu transferi ve lenfatiko-venüler anastomozdur. Vaskülarize lenf nodu transferinde hastanın alındığı yerde sorun olmayacak kasık, boyun yahut çene altı bölgelerindeki lenf bezleri kendilerini besleyen atar ve toplar damarla birlikte koltukaltına aktarılır. Üstün ya da supra mikrocerrahi prosedürler kullanılır. Böylelikle eksik olan lenf bezleri yerine konmuş olur ve bir mühlet sonra bu lenf bezleri fonksiyon görmeye başlayarak lenf akımı kolda tekrar sağlanır ve kolda şişlik iner. Lenfatiko-venöz anastomozda ise lenf kanalları (ki bunlar saç teli kadar ince lenf damarlarıdır) yanındaki küçük toplar damarlara tekrar muhteşem ya da supra mikrocerrahi usulle ağızlaştırılarak lenf sıvısının toplar damar sistemi ile geri dönmesi amaçlanır. Kimi durumlarda bu iki yol bir arada kullanılır.
HER LENFÖDEM HASTASI AMELİYATA UYGUN MUDUR ?
Hasta kişisel olarak değerlendirilmelidir. Temel neden göğüs kanseri sonrası olduğu için ileri evredeki göğüs kanseri hastaları uygun olmayabilirler. Ayrıyeten hangi hastanın hangi tekniğe uygun olduğunu pahalandırmak için birtakım incelemeler yapılması gerekir.
Sonuç olarak günümüzde göğüs kanseri sonrası gelişen lenfödemin kalıcı tahlil sağlayabilecek cerrahi tedavi seçenekleri vardır. Lenfödemin ilerleyici ve önemli komplikasyonları olduğu göz önüne alınırsa uygun hastalarda cerrahi tedavi seçenekleri düşülmelidir.