Meme kanserinde erken tanı

Göğüs kanseri hakkında bir çok haberin var olmasına rağmen bu marazın kesin nedeni hala bilinmemekte ve oluşumu engellenememektedir. Teknolojideki ilerlemelerle birlikte görüntüleme sistemlerinin gelişmesi, cerrahi aletlerin ve tekniklerin ilerlemesi ve genetik bilimindeki devrim ile göğüs kanserinin tanısını çok daha erken bir evrede koymak mümkün olduğu üzere tanısı konulan illetin tedavisi de daha başarılı olabilmektedir. Tekrar de yerküre sıhhat örgütünün datalarına nazaran göğüs kanseri hala hatunların mevt nedenleri arasında akciğer kanserinden sonar 2. sırayı tutmaya devam etmekte, yerküre umumisine bakıldığında göğüs kanseri nedeniyle hatunların hayatını kaybetme orantısında bir düzgünleşme sağlanamamaktadır. Bunun da en kıymetli nedeni, hala erken evrede marazın tanısını koymadaki zayıflık olarak kabul edilmektedir. Lakin tıptaki gelişmelere koşut göğüs kanserine yakalanan hastaların kaliteli hayat müddetleri uzatılmıştır.

Amerika Birleşik Devletlerinde her yıl ortalama 180.000 yeni göğüs kanseri tanısı konmakta ve her yıl ortalama 44.000 hatun bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Göğüs kanseri bayanlardaki tüm kanserlerin %30’unu oluşturmaktadır. Göğüs kanserine yakalanma riski yaşın ilerlemesiyle artmaktadır. 40-55 yaşları arasında olan bayanlarda göğüs kanseri tüm kanserler arasında 1. sırayı alırken 30-35 yaş arası bayanlarda illete yakalanma riski 25/100.000 olarak bildirilmektedir. Bu risk nispeti 45-50 yaş arası hatunlarda 200/100.000’e yükselmektedir.


ABD’de son 10 yıl içinde ortalama her 10 dakikada bir bayan göğüs kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Son 10 yıl içerisinde ne yazık ki göğüs kanseri nedeniyle oluşan ölümlerde azalma olmamıştır. Saptanan göğüs kanseri tanıları incelendiğinde ise her 10 olgunun 9’unda kanser kitlesi hastalar tarafından farkedilmektedir. Bu da hala tarama prosedürlerinin ne kadar gayrikâfi işlediğini ve erken göğüs kanseri yakalanma nispetinin ne kadar düşük olduğunun en bariz göstergesidir.

Göğüs kanseri tanısını alan hatunların %70’inde hiç bir risk faktörü saptanamamaktadır. Yeniden de takip programlarında hangi küme bayanları ne sıklıkla ve nasıl takip etmek gerektiğini belirlemek için her bayan için göğüs kanserine yakalanma riski ferdi olarak hesaplanmalıdır.

Bu risk faktörleri ehemmiyet sırasıyla :

1) Bayan olmak,


2) İlerleyen yaş (en yüksek nispet 60 yaşta),


3) Ailede göğüs kanseri hikayesinin varlığı ve 4) şişmanlık (Obez bayanlarda göğüs kanserine yakalanma orantısı zayıflara nazaran 3 kat daha yüksektir) olarak özetlenebilir. Ailesel hikaye sorulanırken göğüs kanserli olan akrabaların yakınlık kademesi ve sayısı, ayrıyeten kansere yakalanma yaşları değerlidir. Başkaca ailede yumurtalık kanseri , pankreas kanseri , tiroid kanseri , dimağ tümörleri , deri ve kalın barsak kanserlerinin varlığı da göğüs kanserine yakalanma riskini arttırmaktadır. Ana yahut kız kardeşte menapoz öncesi göğüs kanseri oluştuysa göğüs kanserine yakalanma riski 6 kat artar. 1. aşama akraba da iki tarafta da (hem ana hem de peder tarafında) göğüs kanseri saptanmışsa risk 10 kat artar.

Göğüs kanserinin oluşumunda hormonal faktörlerin yanı yadsınamaz. Kadınlık hormonuna ne kadar çok ve ne kadar uzun vade maruz kalınırsa göğüste kanser gelişme reiski okadar artar. Buna nazaran erken yaşta adet görmeye başlamak, kısa aralıklarla adet görmek, erken yaşta (17 yaşın altında) hamilelik veladet yapamama ve emzirememe, ayrıyeten düşük ve kürtajların çokluğu ve menapoz yani adetten kesilme yaşının geç olması göğüs kanserine yakalanma riskini olumsuz istikamette etkilemektedir.


Göğüs kanserinin gelişmesinde çevresel faktörlerin de değerli bir konumu olduğunu bir çok ilmî araştırma göstermektedir. Yağlı azıklar ile beslenme, göğüs kanseri riskini arttırırken, bol lifli azıklar içeren rejimler ise göğüs kanseri riskini azaltmaktadır. Sigara içimi etkin yahut pasif olsun göğüs kanserine yakalanma riskini arttırabilmektedir. Alkol tüketimi nizamlı ve alışkanlık halinde olduğunda göğüs kanseri oluşması üzerine sigaradan daha tesirli bir rol oynamaktadır. Fizikî aktivite ve spor yapma alışkanlığı mahsusen menapoz öncesi ve gençlik yıllarında göğüs kanserine karşı hami tesire sahiptir. Radyasyon, kimi kimyasal unsurlar ve İlaçların da göğüs kanserinin oluşumunda tesirli olduğu bilinmektedir.


1994-1995 yılında göğüs kanserinin oluşumuna neden olan iki insan geninin bulunması hem göğüs kanserinin tanı ve tedavisinde hem de genetik biliminde bir devrime neden oldu. Bu genlerin varlığında bir bayanda 70 yaşına varana kadar göğüs kanserine yakalanma riski %85’e kadar yükselmektedir. Öte yandan ailesel göğüs kanseri hikayesi olan bayanların % 16’sında bu sorumlu genlerin varlığı saptanmaktadır. Bu gerçeklere koşut olarak yüksek risk faktörleri bulunan bireylerin öncelikle bir genetik danışmanlık programına dahil edilmeleri ve sıradan popülasyona nazaran daha sıkı bir takip programına dahil edilmeleri gerekmektedir.


40 yaşın altında göğüs kanseri tespit edilen ailelerde, yakın akrabaları arasında erkekte göğüs kanseri teşhisi konulduğunda, ailesel göğüs kanseri hikayesi bulunanlarda, kendisinde yahut ailesinde yumurtalık (over) kanseri hikayesi varlığında, her iki göğüste yahut bir göğüste birden ziyade odakta kanser saptandığında genetik danışmanlık ve araştırmalar gündeme gelmelidir.


Göğüs kanseri günümüzde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Illetten tam mealiyle kurtulan hastaların %90’ı erken evrede tanısı konulan gruptandır. Erken tanıdaki en değerli basamak bayanların sistemli ve yanlışsız bir halde kendilerini muayene etmeleridir. Kendini muayenede saptanan her anormal bulgu hekim ile danışılmalı, hiç bnir şikayeti olmayan ve muayenede anormal bir durum saptamayan bayanlar bile ayan aralıklarla doctor muayenesinden geçmeli ve görüntüleme prosedürleriyle taramadan geçmelidirler. Rutin denetim Kurallarına nazaran risk gurubunda olmayan bayanlarda: 20 yaşında kendini muayene başlanmalı ve her 3 yılda bir tabip muayenesinden geçilmelidir. 30 yaşından sonra senelik tabip muayenesi ve 2-3 yılda bir mammografi / ultrasonografi önerilmektedir. 40 yaşından sonra ise aylık muayeneye ilaveten senelik tabip muayenesi ve mammogram koşuldur. Yüksek riskli hatunlarda, takip programı tabibin tavsiyesine nazaran yapılmaktadır.


Göğüste daha evvel var olmayan yeni bir kitle yahut göğüste rastgele bir sertlik saptandığında, göğsün biçim ve boyutunda değişiklik oılduğunda, göğüs cildinde kabalaşma şişlik portakal kabuğu manzarası oluştuğunda, devranla geçmeyen kızarıklık ve sıcaklık artışı ortamları, adetlerle ilgisiz ağrı ortamları, göğüs ucunda çekilme yahut rastgele bir yerinde şekilme ve çökme olduğunda, geçmeyen yahut sıklıkla tekrarlanan yaraların varlığında ve mahsusen tek taraflı ve kanlı akıntılar ortaya çıktığında kesinlikle doktora baş vurulmalıdır.


Tertipli muayene programında olan hatunların %75’inde hayatlarının rastgele bir periyodunda göğüste kitle saptanır. Kendinizi muayene etmekten ve gereğinde muayene ettirmekten korkmayın. Muayenede farkettiğiniz her kitleyi hekiminizle danışın ve unutmayın ki saptanan her 10 kitlenin sekizi düzgün huyludur.


Göğüs kanserinden korunmaya yönelik her bayanın kendi hayat sisteminde yapabileceği değişiklikler mevcuttur. Beslenme de az yağlı ve bol sebzeli rejimler tercih edilmelidir. 17 yaşından evvel hamileliğin önlenmesi ve uzun periyodik (en az 6 ay) emzirme göğüs kanserine yakalanma riskini azaltmaktadır. Ağır olmayan uzun vadeli egzersiz ve bilhassa menapoz çağında kilo almaktan kaçınmak, başkaca uzun vadeli kadınlık hormonu içeren ilaçların denetimsiz tasarrufundan kaçınılmalıdır. Yüksek risk kümesindeki bayanlar için ise sık denetimler, Östrojen inhibitörleri denen kollayıcı ilaçların kullanılması ve çok yüksek risk gurubundakiler için de esirgeyici mastektomi yani göğüs dokusunun külliyen cerrahi olarak alınması ve estetik sistemlerle yeni göğüs oluşturulması operasyonları gündeme gelebilmektedir.