Menapozda döneminde beslenme

Menopoz, doğurganlık yeteneğinin kaybolduğu 48-55 yaş arası periyottur. Beslenme durumu, sosyo-ekonomik durum, çok alkol ve ölçüsüz kahve içilmesi menopozu etkileyen faktörler arasındadır.

Menapoz devrinde en büyük sorun osteoporozis ismi verilen kemiklerdeki kayıpla oluşan kemik kırılmaları ve kemik hassasiyetidir. Bu devirde beslenmemizde dikkat etmemiz gereken hususlar şunlardır.

-Her yaş periyodunda ve münhasıran genç periyotta ehliyetli kalsiyum tüketmek kıymetlidir. Kalsiyum için en düzgün kaynak süt ve süt eserleridir. Mahsusen peynir Kalsiyum emilimi açısından nispeten düzgün bir besin kaynağıdır.Bunun dışında yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve pekmez kalsiyumdan zengindir.

-Beslenme ile alınan minerallerin vücudumuzda bire-bir dediğimiz istikrarı tüketim aşamasında değerlidir. Beslenme sırasında kalsiyumdan daha baskın bir mineralin şimdi kalsiyum emilimi tamamlanmadan tüketilmesi, alınan kalsiyumun bio-yararlılığını olumsuz olarak etkileyecektir.

-Yüksek seviyede kafein, protein ve sodyum idrarda kalsiyum atımını arttırır. Başkaca menapoz öncesi periyotta de kafein alımının günde en çokça iki fincan kahveyle sonlandırılması müsait olacaktır. Kafeinin çokça ölçüde alınması göğüs kistlerinin oluşumuna neden olduğu saptanmıştır. Fosfat içeren içeceklerin şiddetli tüketilmesi de kemik yoğunluğunu azaltır. Antikoagulan, antiasit ilaçlar, alkol, barbitüratlar ve sigara osteoporoz riskini arttırır.

-Mineral içeriği yüksek sert suların içilmesi tercih edilmelidir. İçme ve kullanma sularının florid içeriğinin litrede 0.7-1.2 mg seviyesinde olması kemik ve diş sıhhati açısından kıymetlidir.

-D vitamini gereksinimi karşılanmalıdır. Güneş ışınlarından iyi biçimde ve nizamlı olarak yararlanılmalıdır. Kış günlerinde öğlen vakitleri, yaz aylarında ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde güneşlenilmelidir.

-Aşırı protein tüketiminden kaçınılmalıdır. Zira yüksek proteinli diyet idrarla kalsiyum atımını arttırır ve osteoporozis için değerli bir risk faktörüdür. Yeniden yüksek proteinli diyetlerin Kanser oluşumunu etkilemesi nedeni ile yalnızca bu devirde değil her devir için kuvvetimizin %20 sinden ziyade olmamasına dikkat edilmelidir.

Menapoz devrinde ise günlük kuvvetimizin %15-%16 sının proteinden karşılanması münasip olacaktır.

-Aşırı fosfor tüketiminden kaçınılmalıdır. Proteinli besinler umumide fosfordan da zengindir.

-Protein kâfi yukarıda belirtilen nispette alındığında haddinden fazla fosfor alımı önlenir.

-Tuz, idrarla Kalsiyum atımını arttırmaktadır bu nedenle çokça tuz tüketiminden sakınılmalıdır.

-Sigara içilmemelidir. Sigara kan kortizon seviyesini artırarak 25-hidroksi D vitamininin, Etkin biçimi 1-25 dihidroksi D vitaminine dönüşümünü azaltır. Birebir halde kandaki C vitamini seviyesini ve serum östrojen seviyesini de düşürür.

-Düzenli fizikî aktivitede bulunulmalıdır. Fizikî aktivite gençlikte kemik kütlesini arttırır, yaşlılıkta ise kemik kaybını önler. Her gün en az 30 dakika yürüyüş gereklidir. Kış aylarında yada yürüyüş yapma imkanı olmayan taraflarda günde 30 dakika ön plates hareketleri yapmak ta yararlı olacaktır.

-Alkolden sakınılmalıdır. Alkol, kemik oluşum hücrelerini harap eder ve kalsiyum emilimini bozar.

-Aşırı incelikten kaçınılmalıdır. Vücut Kütle indeksi 25 in altına inmemelidir. Zira menopozdan sonra vücut, yağ dokusundaki östrojenden de yararlanmaktadır.

-Özellikle alüminyum içeren antiasitlerden, kortizonlu ilaçlardan sakınılmalıdır.

-Yukarıdaki beslenme tekliflerinin yanı sıra, menopozda kardiyovasküler hastalık ve şişmanlık riskinin yüksek olması nedeniyle diyetin gücü ve yağ nispetine da dikkat edilmelidir.

Dyt. Füsun ALIM ÇAKMAK