Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Mendel çalışması hakkında bilgi verirmisiniz
Mendel genetiği ya da Mendel kanunları, Avusturyalı bir papaz olan Gregor Mendel'in genetikgenetik kanunları
Mendel, manastırın bahçesinde bezelyeleri birbirleriyle çaprazlayarak (eşleştirerek) kalıtım için alımlı sonuçlar buldu Çalışmalarını yaptığı dönemde kromozom ve genlerin varlığı bilinmemesine rağmen, özelliklerin faktöradını verdiği birimlerle nesilden nesile aktarıldığını söyledi Bahçe bezelyeleriyle yıllardan beri yapmış olduğu çalışmalarının sonuçlarını 1865'te yayınladığı Bitki Melezleri Üstüne Denemeler isimli eseriyle genetiğin kurucusu olarak kabul bilimiyle ilgili olarak bulduğu olağan edildi
Mendel'in en önemli deneylerinin konusu bezelye idi Adî bezelye tanelerinin bazıları düz dairesel, bazıları buruşuktur, bir takım taneler sarıyken, diğerleri yeşildir, bazı bezelye bitkileri uzun, bazıları kısadır Bu bitkileri düzenli tozlaşmalara yan tutan Mendel, yukarıdaki özelliklerin dölden döle nasıl aktarıldığını göstermiştir İki özelliğin bir araya gelmesi sonucunun bir karakteristik ortalaması olabileceği düşünülebilir Bazı saf karakterlerin birleşmesinden, fiilen de bu sonuçlar alınabilir; lakin Mendel'in deneylerine kadar, iki saf karakterin çaprazından, örneğin uzunluk ve kısalıktan melez uzunlar çıkmaktaydı Uzunluk karakteri, kısalık karakterine başat olduğundan sonuçta melez bireyler uzun görünümdeydi Bu alıcı iki uzun melezin çaprazı sonucunda ise, % 25 oranında saf uzun, % 25 saf kısa, % 50 melez uzun çıkmaktaydı İki benzer saf nitelik çaprazlandığında, yalnızca bu saf nitelik ortaya çıkmaktaydı Mendel kanunlarının esası buna dayanmaktaydı
Mendel bahçe bezelyeleriyle yaptığı çaprazlamalarda bazı belirli özelliklerin değişmediğini tesbit etti Bezelyelerin bir kısmı kısa ve çalı tipli (bodur) olduğu halde, bazıları uzun ve tırmanıcı idiler Tekrar, bazıları sarı tohum ürettiği halde, bir kısmı yeşil tohum üretirdi Bazıları renkli çiçeklere sahip olduğu halde, bazıları da beyaz çiçek ihtiva ederdi
Mendel bahçe bezelyelerinin topu topu yedi özelliğinin değişmediğini keşfetti Hem bezelye çeşitlerinde özelliklerin nesilden nesile kendi kendilerine sürdürdükleri tozlaşma sayesinde korunduğunu gördü
Melezleme tozlaşmasında ise çiçeğin erkek organlarından öteki bitkinin dişi organına çiçek tozu (çiçek tozu) aktarılarak kolaylıkla üretilmekteydi
Farklı yedi nitelik (uzunluk, kısalık, sarı tohum, yeşil tohum vs) görüldüğünden ve melezleme tozlaşması kolaylıkla icra edildiğinden Mendel'in seçtiği konu idealdi Onun birincil işi, kendisinin takip ettiği ve anne babadan evlatlara aralıksız aktarılan yedi özelliği, olsa da olmasa da keşfetmekti Mendel ayrı bitki çeşitlerinin her birinden tohumlar toplayarak onları bahçesinde fidan olarak dikti Deneylerle ortaya meydana çıkan yedi özelliğin zürriyet meydana getirmede ebeveynlerden (anne babadan) evlatlara aktarıldığını göz önüne almıştı Bezelye çiçekleri, ama kendini dölleyebilecek bir yapıya sahip olduğundan saf soylarını devam ettirmeye müsaittir Mendel birincil deneylerinde bezelyelerin arı döl olup olmadığını araştırmaya başladı Bunun için benzer bitkiyi birkaç defa sırt sırta tozlaştırarak çoğu döl elde etti Her dölde elde ettiği bireyleri birbirine ve ebeveynlerine benzeyip benzemediklerine göre ayırdı Böylece özellikleri öbür yedi saf döl elde etti Bu özelliklerin herbirine saf şahsiyet adını verdiMendelin deneyinde bezelye kullanılmasının sebebi bezelye çiçeklerinin uzun ve geniş taç yapraklarının çiçegin erkek ve dişi organı tamamen dış dünyaya kapatmasıdırBöylece dogal ortamda yabancı tozlaşma yapılaz
Mendel'in Dominantlık (baskınlık) Kanunu'nu keşfetmesi
Mendel'in bundan sonraki işi, iki öbür karakterli bitkiyi tozlaştırdığında ne olacağını görmekti Buna uygun bir şekilde bir uzun ve bir kısa ebeveyn bitki seçti Uzunundan polen alarak kısanın dişicik borusunun üzerine serpti Kısa bitkide tohumlar olgunlaştığında çaprazlamanın sonucunu keşfetmek için tohumları ekti Acaba yeni bitki kısa ebeveyne mi, uzun ebeveyne mi benzeyecekti? Yahut her iki ebeveynin karakterinin tesiriyle orta uzunlukta mı olacaktı? Üreyen fidanların hepsinin, çaprazlamayı yapmak için çiçek tozu aldığı ot gibi yaşama gibi uzun olduğunu fark etti
Mendel'in ikinci adımı, hangi bitkinin farklılığa sebep olduğunu bulmaktı Çiçek tozunu kullandığı mı, yoksa üretimde tohumlarını kullandığı bitki mi?
Buna uygun şekilde tozlaşma işlemini zıt başvuru formu ederek polen için kısa bitkileri, tohum üretimi için de uzun bitkileri kullandı Sonuçlar önceki gibi olup tüm yavru ur uzun meydana gelmişti
Mendel sonradan diğer karakterleri çaprazlayarak deneyler yaptı Sarı tohumlu bitkilerle yeşil tohumlu bitkileri çaprazladı Çaprazlamanın birinci dölünde (F1 dölünde) hepsinin sarı tohumlu olarak ürediğini gördü Bunun gibi yuvarlak tohumlu türlerle çizgili tohumluların çaprazlamasından dairesel tohumlular üretti Mendel yedi farklı karakteri inceleme edene dek çaprazlama deneylerini yeniden etti ve şaşırtıcı sonuçlar elde etti Çaprazlama döllerini özenle takip ederek birinci çaprazlamada kullandığı ebeveyn bitkileri Polarak adlandırdı Adı geçen dölün çaprazlama sonucuna (ürününe) F1 olarak isim verdi F1 birincil evladı temsil ediyordu İki uzun bezelyenin F1 döllerinin çaprazlamasıyla, F2 dölünü (torunları) üretti Üretimde önceki yolu takip etti Her ikisi de uzun olan iki F1 bitkisi seçti Onları çaprazlayarak tozlaştırdı ve F2 dölünü vermesi için tohumları dikti Bu çaprazlamanın sonuçları gayet dikkat çekiciydi Bitkilerin bazıları uzun olmasına rağmen diğerleri ise kısaydı İkisi arası uzunlukta (orta tepe) hiçbir bitki meydana gelmemişti Üretilen bitkilerin 34'ü uzun, 14'ü ise kısa idi F2 dölünde kısa bitkilerin her tarafta ortaya çıkışı Mendel için büyük bir anlam taşımaktaydı Seslenmek ki F1 bitkileri soyut kısalık karakterine sahipti Öteki karakterlere sahip olan F1 neslinin çaprazlamalarıyla da benzer sonuçlar elde edildi Sarı tohumlu ile yeşil tohumlu ebeveyn bitkileri birbirleriyle çaprazlandığında F2 dölünde 34 oranında sarı ve 14 oranında yeşil bezelyeler üredi Mendel bu sonuçlardan Dominantlık Kanununu kurdu
Mendel'in ikinci kanunu olarak tanıdık Dominantlık (Baskınlık) Kanunu açık bir açıklama ile şöyle tanımlanabilir: Aynı genetik yapıya sahip iki benzer melez çaprazlandığında meydana gelen dölde, asılbabadan gelen karakterler belirtilen oranlarda (hakim karakter % 75, çekinik % 25) ortaya çıkar
Mendel'in ilk kalıtım kanunu: Uzun bezelyelerin kısalarla melezlenmesinden (çaprazlanmasından) uzun F1 nesli üredi ve kısa bezelyeler F2 dölünde bitmiş ortaya çıktılar Mendel, karakterlerin bilinmez faktörler kadar yoklama edildiğini ileri sürdü Bugün bu faktörlere gendenilmektedir Mendel bu temel üzerine kalıtımın birinci kanununu yani Eştiplilik İzotipi Kanunu'nu kurdu
Eştiplilik (izotipi) Kanunu
Bu kanun, çeşitli kalıtsal karakterlerin faktörleri (genler) tarafından teftiş edildiğini ve bu faktörlerin çiftler halinde bulunduğunu ifade etmektedir Mendel'in yaşadığı zamanda gen ve kromozomlar bilinmediği halde onun Eştiplilik Kanunubugün genetiğin esas kurallarını meydana getirmektedir Eştiplilik (İzotipi) Kanunu açık bir açıklama ile şöyle betimleme edilebilir: Bir şahsiyet bakımından farklı iki saf (homozigot) birey çaprazlandığı süre meydana gelen F1 dölünün bireylerinin tümü melez ve birbirine benzer olurUzun saf bezelye ile kısa saf bezelyelerin çaprazlanmasından % 100 uzun melezler meydana kazanç
Mendel uzun F1 dölü bitkilerinin saf uzun ebeveyn bitkileri gibi olmadıklarını ortaya çıkardı Bu bezelyeler görünmediği halde kısalık faktörünü taşımaktaydılar Bu etken bir sonraki dölde yeniden ortaya çıkacaktı Bu kanuna kadar, çiftler halinde bulunan faktörlerden (genlerden) biri diğerini maskeleyebilir veya varlığını göstermesine mani olabilir
Baskınlık (Dominantlık) Kanunu
Bahçe bezelyelerinde olduğu gibi, uzunluk bir çift gen göre denetleme edilir Uzunluk geni kısalık genine baskındır (dominanttır) Kısalık genine çekinik (resesif) denir Mendel'in çaprazlamalarında ebeveynin biri saf uzun olup, her iki uzunluk genine de sahipti Diğeri de saf kısa olup, her iki kısalık genine sahipti Bunların çaprazlama ürünü olan F1 dölünün bireylerinin tümü uzun, ama melezdiler Bunlar bir uzunluk ve bir kısalık geni taşımalarına rağmen, uzunluk geni kısalık genine egemen olduğundan uzun olarak ortaya çıktılar Mendel, egzersiz sonuçlarını tablolar halinde göstermeyi başardı Günümüzde her şahsiyet minimum iki genle ifade edilir Genetikte her gen bir harf ile temsil edilir Etken (başat) genler büyük harfle, resesif (çekinik) genler benzer harflerin küçükleri ile ifade edilir Eğer uzunluğu T harfiyle gösterirsek, saf uzun bitki TT olarak yazılacaktı ve uzunluk karakterinin her iki geni böyle gösterilecekti Büyük T, uzunluğun ters karakter olan kısalığa başat olduğunu ifade etmektedir Aynı usulle, ufak t, kısalığı temsilcilik etmektedir ve yalnız başına saf kısa, tt olarak gösterilecekti Bu özelliği heterozigot olarak içeren birey ise Tt olarak gösterilir ve fenotipte T özelliğindedir (uzun boyludur) *
Mendel genetiği ya da Mendel kanunları, Avusturyalı bir papaz olan Gregor Mendel'in genetikgenetik kanunları
Mendel, manastırın bahçesinde bezelyeleri birbirleriyle çaprazlayarak (eşleştirerek) kalıtım için alımlı sonuçlar buldu Çalışmalarını yaptığı dönemde kromozom ve genlerin varlığı bilinmemesine rağmen, özelliklerin faktöradını verdiği birimlerle nesilden nesile aktarıldığını söyledi Bahçe bezelyeleriyle yıllardan beri yapmış olduğu çalışmalarının sonuçlarını 1865'te yayınladığı Bitki Melezleri Üstüne Denemeler isimli eseriyle genetiğin kurucusu olarak kabul bilimiyle ilgili olarak bulduğu olağan edildi
Mendel'in en önemli deneylerinin konusu bezelye idi Adî bezelye tanelerinin bazıları düz dairesel, bazıları buruşuktur, bir takım taneler sarıyken, diğerleri yeşildir, bazı bezelye bitkileri uzun, bazıları kısadır Bu bitkileri düzenli tozlaşmalara yan tutan Mendel, yukarıdaki özelliklerin dölden döle nasıl aktarıldığını göstermiştir İki özelliğin bir araya gelmesi sonucunun bir karakteristik ortalaması olabileceği düşünülebilir Bazı saf karakterlerin birleşmesinden, fiilen de bu sonuçlar alınabilir; lakin Mendel'in deneylerine kadar, iki saf karakterin çaprazından, örneğin uzunluk ve kısalıktan melez uzunlar çıkmaktaydı Uzunluk karakteri, kısalık karakterine başat olduğundan sonuçta melez bireyler uzun görünümdeydi Bu alıcı iki uzun melezin çaprazı sonucunda ise, % 25 oranında saf uzun, % 25 saf kısa, % 50 melez uzun çıkmaktaydı İki benzer saf nitelik çaprazlandığında, yalnızca bu saf nitelik ortaya çıkmaktaydı Mendel kanunlarının esası buna dayanmaktaydı
Mendel bahçe bezelyeleriyle yaptığı çaprazlamalarda bazı belirli özelliklerin değişmediğini tesbit etti Bezelyelerin bir kısmı kısa ve çalı tipli (bodur) olduğu halde, bazıları uzun ve tırmanıcı idiler Tekrar, bazıları sarı tohum ürettiği halde, bir kısmı yeşil tohum üretirdi Bazıları renkli çiçeklere sahip olduğu halde, bazıları da beyaz çiçek ihtiva ederdi
Mendel bahçe bezelyelerinin topu topu yedi özelliğinin değişmediğini keşfetti Hem bezelye çeşitlerinde özelliklerin nesilden nesile kendi kendilerine sürdürdükleri tozlaşma sayesinde korunduğunu gördü
Melezleme tozlaşmasında ise çiçeğin erkek organlarından öteki bitkinin dişi organına çiçek tozu (çiçek tozu) aktarılarak kolaylıkla üretilmekteydi
Farklı yedi nitelik (uzunluk, kısalık, sarı tohum, yeşil tohum vs) görüldüğünden ve melezleme tozlaşması kolaylıkla icra edildiğinden Mendel'in seçtiği konu idealdi Onun birincil işi, kendisinin takip ettiği ve anne babadan evlatlara aralıksız aktarılan yedi özelliği, olsa da olmasa da keşfetmekti Mendel ayrı bitki çeşitlerinin her birinden tohumlar toplayarak onları bahçesinde fidan olarak dikti Deneylerle ortaya meydana çıkan yedi özelliğin zürriyet meydana getirmede ebeveynlerden (anne babadan) evlatlara aktarıldığını göz önüne almıştı Bezelye çiçekleri, ama kendini dölleyebilecek bir yapıya sahip olduğundan saf soylarını devam ettirmeye müsaittir Mendel birincil deneylerinde bezelyelerin arı döl olup olmadığını araştırmaya başladı Bunun için benzer bitkiyi birkaç defa sırt sırta tozlaştırarak çoğu döl elde etti Her dölde elde ettiği bireyleri birbirine ve ebeveynlerine benzeyip benzemediklerine göre ayırdı Böylece özellikleri öbür yedi saf döl elde etti Bu özelliklerin herbirine saf şahsiyet adını verdiMendelin deneyinde bezelye kullanılmasının sebebi bezelye çiçeklerinin uzun ve geniş taç yapraklarının çiçegin erkek ve dişi organı tamamen dış dünyaya kapatmasıdırBöylece dogal ortamda yabancı tozlaşma yapılaz
Mendel'in Dominantlık (baskınlık) Kanunu'nu keşfetmesi
Mendel'in bundan sonraki işi, iki öbür karakterli bitkiyi tozlaştırdığında ne olacağını görmekti Buna uygun bir şekilde bir uzun ve bir kısa ebeveyn bitki seçti Uzunundan polen alarak kısanın dişicik borusunun üzerine serpti Kısa bitkide tohumlar olgunlaştığında çaprazlamanın sonucunu keşfetmek için tohumları ekti Acaba yeni bitki kısa ebeveyne mi, uzun ebeveyne mi benzeyecekti? Yahut her iki ebeveynin karakterinin tesiriyle orta uzunlukta mı olacaktı? Üreyen fidanların hepsinin, çaprazlamayı yapmak için çiçek tozu aldığı ot gibi yaşama gibi uzun olduğunu fark etti
Mendel'in ikinci adımı, hangi bitkinin farklılığa sebep olduğunu bulmaktı Çiçek tozunu kullandığı mı, yoksa üretimde tohumlarını kullandığı bitki mi?
Buna uygun şekilde tozlaşma işlemini zıt başvuru formu ederek polen için kısa bitkileri, tohum üretimi için de uzun bitkileri kullandı Sonuçlar önceki gibi olup tüm yavru ur uzun meydana gelmişti
Mendel sonradan diğer karakterleri çaprazlayarak deneyler yaptı Sarı tohumlu bitkilerle yeşil tohumlu bitkileri çaprazladı Çaprazlamanın birinci dölünde (F1 dölünde) hepsinin sarı tohumlu olarak ürediğini gördü Bunun gibi yuvarlak tohumlu türlerle çizgili tohumluların çaprazlamasından dairesel tohumlular üretti Mendel yedi farklı karakteri inceleme edene dek çaprazlama deneylerini yeniden etti ve şaşırtıcı sonuçlar elde etti Çaprazlama döllerini özenle takip ederek birinci çaprazlamada kullandığı ebeveyn bitkileri Polarak adlandırdı Adı geçen dölün çaprazlama sonucuna (ürününe) F1 olarak isim verdi F1 birincil evladı temsil ediyordu İki uzun bezelyenin F1 döllerinin çaprazlamasıyla, F2 dölünü (torunları) üretti Üretimde önceki yolu takip etti Her ikisi de uzun olan iki F1 bitkisi seçti Onları çaprazlayarak tozlaştırdı ve F2 dölünü vermesi için tohumları dikti Bu çaprazlamanın sonuçları gayet dikkat çekiciydi Bitkilerin bazıları uzun olmasına rağmen diğerleri ise kısaydı İkisi arası uzunlukta (orta tepe) hiçbir bitki meydana gelmemişti Üretilen bitkilerin 34'ü uzun, 14'ü ise kısa idi F2 dölünde kısa bitkilerin her tarafta ortaya çıkışı Mendel için büyük bir anlam taşımaktaydı Seslenmek ki F1 bitkileri soyut kısalık karakterine sahipti Öteki karakterlere sahip olan F1 neslinin çaprazlamalarıyla da benzer sonuçlar elde edildi Sarı tohumlu ile yeşil tohumlu ebeveyn bitkileri birbirleriyle çaprazlandığında F2 dölünde 34 oranında sarı ve 14 oranında yeşil bezelyeler üredi Mendel bu sonuçlardan Dominantlık Kanununu kurdu
Mendel'in ikinci kanunu olarak tanıdık Dominantlık (Baskınlık) Kanunu açık bir açıklama ile şöyle tanımlanabilir: Aynı genetik yapıya sahip iki benzer melez çaprazlandığında meydana gelen dölde, asılbabadan gelen karakterler belirtilen oranlarda (hakim karakter % 75, çekinik % 25) ortaya çıkar
Mendel'in ilk kalıtım kanunu: Uzun bezelyelerin kısalarla melezlenmesinden (çaprazlanmasından) uzun F1 nesli üredi ve kısa bezelyeler F2 dölünde bitmiş ortaya çıktılar Mendel, karakterlerin bilinmez faktörler kadar yoklama edildiğini ileri sürdü Bugün bu faktörlere gendenilmektedir Mendel bu temel üzerine kalıtımın birinci kanununu yani Eştiplilik İzotipi Kanunu'nu kurdu
Eştiplilik (izotipi) Kanunu
Bu kanun, çeşitli kalıtsal karakterlerin faktörleri (genler) tarafından teftiş edildiğini ve bu faktörlerin çiftler halinde bulunduğunu ifade etmektedir Mendel'in yaşadığı zamanda gen ve kromozomlar bilinmediği halde onun Eştiplilik Kanunubugün genetiğin esas kurallarını meydana getirmektedir Eştiplilik (İzotipi) Kanunu açık bir açıklama ile şöyle betimleme edilebilir: Bir şahsiyet bakımından farklı iki saf (homozigot) birey çaprazlandığı süre meydana gelen F1 dölünün bireylerinin tümü melez ve birbirine benzer olurUzun saf bezelye ile kısa saf bezelyelerin çaprazlanmasından % 100 uzun melezler meydana kazanç
Mendel uzun F1 dölü bitkilerinin saf uzun ebeveyn bitkileri gibi olmadıklarını ortaya çıkardı Bu bezelyeler görünmediği halde kısalık faktörünü taşımaktaydılar Bu etken bir sonraki dölde yeniden ortaya çıkacaktı Bu kanuna kadar, çiftler halinde bulunan faktörlerden (genlerden) biri diğerini maskeleyebilir veya varlığını göstermesine mani olabilir
Baskınlık (Dominantlık) Kanunu
Bahçe bezelyelerinde olduğu gibi, uzunluk bir çift gen göre denetleme edilir Uzunluk geni kısalık genine baskındır (dominanttır) Kısalık genine çekinik (resesif) denir Mendel'in çaprazlamalarında ebeveynin biri saf uzun olup, her iki uzunluk genine de sahipti Diğeri de saf kısa olup, her iki kısalık genine sahipti Bunların çaprazlama ürünü olan F1 dölünün bireylerinin tümü uzun, ama melezdiler Bunlar bir uzunluk ve bir kısalık geni taşımalarına rağmen, uzunluk geni kısalık genine egemen olduğundan uzun olarak ortaya çıktılar Mendel, egzersiz sonuçlarını tablolar halinde göstermeyi başardı Günümüzde her şahsiyet minimum iki genle ifade edilir Genetikte her gen bir harf ile temsil edilir Etken (başat) genler büyük harfle, resesif (çekinik) genler benzer harflerin küçükleri ile ifade edilir Eğer uzunluğu T harfiyle gösterirsek, saf uzun bitki TT olarak yazılacaktı ve uzunluk karakterinin her iki geni böyle gösterilecekti Büyük T, uzunluğun ters karakter olan kısalığa başat olduğunu ifade etmektedir Aynı usulle, ufak t, kısalığı temsilcilik etmektedir ve yalnız başına saf kısa, tt olarak gösterilecekti Bu özelliği heterozigot olarak içeren birey ise Tt olarak gösterilir ve fenotipte T özelliğindedir (uzun boyludur) *
