Meniskus

Gunumuzde spor faaliyetleri ve fiziksel form hedefleyen egzersizler rağbet gordukce diz yaralanmaları da her yaştaki insanlarda gittikce daha sık gorulmektedir Diz eklemi vucuttaki en buyuk eklemdir

Diz eklemi 3 kemikten oluşmaktadır Yukarıda uyluk(femur) kırığı aşağıda bacak(tibia) kemiği ve ondeki parca diz kapağı(patella) kemiğidir Diz eklemi fleksiyon ve ekstansiyona
izin veren menteşe tipi eklem olmasına rağmenhareket esnasında rotator eklem fonksiyonu da gosterir

Eklem yuzleri birbirlerine cok uygun olmadığı icin eklem yardımcı dokularla guclendirilmiştir Bunlar diz eklemi bağları (Ligamentler) ve cukur şeklindeki kıkırdaklar (Meniskusler)dir

ANATOMİ:

Her dizde ic ve dış olmak uzere iki adet fibrokartilajinoz yapıda bulunan meniskusler
vardır Meniskusler yarım ay şeklinde periferik kısımlarının koveks ve kalın ice doğru incelerek seyreder (enlemesine kesitlerde) ucgen biciminde olup tibia eklem yuzunun 32 ortecek şekilde yerleşir

Meniskusler kompresyona direnc gosterecek bicimde yoğun sıkı orgu şeklinde kollajen lifleri bulunan elastikiyeti olan ve onemli gorevleri ustlenmiş yapılardır Meniskuslerin şok abzorbe edici gorevi eklem kıkırdaklarının beslenmesine yardımcı diz stabilitesini sağlar ve yukun daha geniş bir alana dağılmasını ve eklem kıkırdaklarının yuksek basınctan korunmasını sağlar

ETYOPATOLOJİ:

Meniskus yırtıkları her yaşta gorulebilmektedir Ancak oluş mekanizmaları farklıdır Genc insanlarda meniskus dokusu sağlam olduğundan ciddi travmalar sonucu yırtılırlar Meniskus yırtığına neden olan travma ve zorlamaların kapsul yan ve capraz bağlarda yaralanmalara neden olduğu unutulmamalıdır İleri yaşlarda meniskus dejenerasyondan dolayı zayıflar ve cok basit diz hareketlerinde bile yırtılabilir İc meniskusun daha geniş kalın olması ve medial yan bağa sıkıca yapışmış olmasından dolayı daha hareketli olan dış meniskuse gore 57 kat daha sık olarak yaralanır ve yırtılır

Meniskus yırtıkları yırtık bicimine gore sınıflandırılmıştır;

1)Uzunlamasına yırtıklar; meniskus kenarına paraleldir kısmi veya tam olabilir

2)Enlemesine yırtıklar;meniskusun superior ve inferior yuzlerinin ayrılması şeklinde olur

3)Oblik yırtıklar

4)Radial (perifere dikey) yırtıklar

5)Değişik tip yırtıklar(flep şeklinde kova sapı şeklinde papağan ibiği şeklinde karışık veya dejeneratif meniskus yırtıkları)

Meniskuste damarlı kısım periferde olduğu icin iyileşme ancak bu bolgede olurBu nedenle son yıllarda artroskopik cerrahinin gelişmesiyle periferik meniskus yırtıklarının onarımı başvurulan onarım yontemlerinden biri olmuştur

KLİNİK BULGU VE BELİRTİLERİ:

Meniskus yırtıklarının buyuk coğunluğunda ağrı şişlik ve kitlenme gibi uc ana belirti vardırAğrı en onemli belirtidir ve sıklıkla yırtık olan meniskus tarafında eklem hizasında olurMerende ve comelirken ağrı artar kitlenme yırtık olan meniskus parcasının eklem aralığına sıkışması ile olur ve bukulen diz uzun sure acılamaz

Meniskus yırtığı olan dizde sıklıkla sıvı birikmesi de olurHasta bunu dizinde şişme ve dolgunluk hissi olarak algılarDuyarlılık eklem aralığı boyunca bulunabilir bu meniskusun periferik yapışma yerlerindeki yırtılma veya zorlanmaları gosterir

TANI:

Tanıya anamnez fizik muayene meniskuse yonelik ozel testler radyodiagnostik yontemler ve artroskopiyle ulaşır hastanın hikayesi yaralanmanın oluş şekli ve zamanıtravmanın şiddeti şikayetleri muayene bulguları ve ozel testler (mcmurrayApley testleri) ile meniskus yırtığından şuphelenilebilir Duz rontgen grafilerinde meniskusler gorulmez ancak dizdeki başka anormallikleri gorme acısından cekilmesi onerilir En iyi tanı aracı manyetik rezonanstır(MRI) Meniskus yırtıklarını yuzde 8093 arasında gosterirayrıca beraberinde diğer eklem yapılarıda gorulur Eğer bunlarla tanı konulamazsa artroskopi ile dizin icine bakılarak tanı kesin olarak konulabilir

TEDAVİ:

Konservatif tedavi: Akut bir diz travmasını takibendizdeki patolojilerin tanısı konulana kadar ki ilk tedavi kanservatif olmalıdırOncelikle ekstremite yukten arındırılarakistirahata alınır

Semptomik tedavi medikal olarak anti enflamatuvar ve analjezik ilaclarla sağlanır Akut belirtilerin azalmasından sonra diz eklemi dikkatlice muayene edilir ve bulgulara gore tedavisinin gidişi saptanır İlk tedavi yaralanmanın şiddetine bağlı olarak ortalama 10 ila 20 gun surdurulur Bu sure sonrasında yuk verilir Bundan sonraki aşamada dizde lokalize palpasyon ağrısı devam ediyor ancak bağ sistemi sağlamsa kitlenme ve hidroartroz yoksa konservatif tedaviye devam edilir Dize elastik bandaj veya dizlik sarılır Hastanın sportif aktivitelerine ara vermesi soylenir ve progressif quadriceps egzersizlerine devam edilerek hasta izlenir

Cerrahi Tedavi:

1) İlk tedaviyi takiben tekrarlayıcı ağrı ve suregeren effuzyonlar ve de kilitlenme gibi septomlar gunluk veya sportif yaşamı engellemeye başladığı anda meniskuse yonelik cerrahi tedavide maximum meniskuslerin korunmasını hedefleyen meniskuslerin cerrahi olarak cıkarılması yani menisektomiler meniskusun butunu cıkarılmasını iceren total menisektomiler veya yanlız yırtık parcanın cıkarılmasını iceren parsiyel menisektomiler şeklinde yapılır

2) Pereferik yırtıklarda yırtığın dikişlerle tespit edilerek meniskus tamirleri meniskus tedavilerindeki son aşama meniskus transplantasyonlarıdır Daha once meniskusu alınmış hastalarda gelecekte karşılaşılacak dejeneratif değişiklikleri onlemek ve diz stabilitesine olan katkılarına tekrar kazanabilmek icin alternatif bir yontemdir Son yıllarda giderek uygulama alanı bulan transplantasyonda ilke kadavradan alınan meniskus dokusunun transplante edildiği yeni dizde de canlılığını surdurmektedir

ARTROSKOPİ:

Tum dunyada buyuk eklem yaralanmalarının tanı ve tedavilerinde cok sık kullanılan bir yontemdir Hastaya zarar vermeyen minor cerrahi bir işlemdir Artroskopi teknik olarak cok
kucuk ameliyat kesileri yardımıyla eklem icerisine yerleştirilen kurşun kalemden daha ince aletler ile ve fiberoptik kamera yardımıyla monitor ekranından eklem icerisinin net bir şekilde goruntulenmesi esasına dayanır Eklemin sağlamlığını temin eden yapılara bir zarar verilmediğinden hastalarımız artroskopi sonrası cok kısa surede eski işlerine ve aktivitelerine donebilmektedir

Ameliyat sonu cilde dikiş atılmaz Hastaların buyuk coğunluğu aynı gun icinde taburcu edilebilmektedir

Alıntı