Merkez Bankaları Kendi Dijital Paralarını Çıkarmaya Mesafeli

İsviçre’nin Basel kentinde kurulmuş olan Bank of International Settlements (BIS), merkez bankalarının arasında işbirliği ve uyumun kurulabilmesi emeliyle kurulmuş olan bir tertip. Tertibin şu anda 63 üyesi bulunuyor ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da tertibin üyeleri arasında.

Bankanın yapmış olduğu araştırmada, memleketlerin merkez bankalarının kripto para üretme konusundaki durumlarını inceledi. Elde edilen sonuçlar da bir rapor haline getirilerek yayımlandı.
Bankaların yaklaşık % 70’i kendi dijital paraları üzerine o yahut bu halde çalıştıklarını söyledi. Bu merkez bankaları, yerküredeki nüfusun yüzde 80’ini ilgilendiriyor.

İsveç, Uruguay ve Güney Afrika’nın da aralarında bulunduğu kimi devletler pilot pratikler dahi geliştirdi. BIS’in araştırmasına nazaran merkez bankalarının içinde kendi dijital parasını üretme müsaadesine sahip olanların nispeti dörtte bir bile değil. Bankaların yüzde 40’ı da bu hususun geleceği hakkında kesin birşey söyleyemiyor. Rapora nazaran belirli sayıda merkez bankasının pilot çalışmaları var ve bu bankaların bile birçok kısa ya da orta vadede kendi dijital parasını çıkarmayacak.

Raporun ortaya koyduğu bir öbür gerçek, merkez bankalarının epeyce dikkatli olarak ilerledikleri. Birçok merkez bankası için yeni sistemin maliyeti getirisinden önde. Ukrayna üzere birtakım devletlerde kripto paraların bağımsızlaştırılmasını savunan siyasetçiler var. Bu siyasetçiler kripto paraların gelişmesine müsaade verilmesi, büyük ticari kuruluşların da finans teknolojilerine iştirak göstermesi taraftarı. Tekrar de bu hususta atılan çok az adım var.


Raporda dikkat çeken bir farklı nokta ise kripto paraların umumî olarak iki farklı maksatla kullanılmak üzere üretimi fikri. Buna nazaran merkez bankalarının ürettiği dijital paralar iki farklı biçimde kullanılacak. Bunlardan birincisi, bankalararası finansal süreçlerin gerçekleştirilmesi için kullanılacak olan ve büyük meblağları temsil edecek olan, toptan satılan dijital paralar. Oburu ise var olan banknotların ve madeni paraların tarafına geçecek olan dijital paralar. Tekrar de birçok merkez bankası hizmetlisinin BitCoin’i paranın geleceği olarak değil, hoş bir niş eser olarak gördüğü de gerçek.

Raporda son olarak da merkez bankalarının dijital para ünitelerine olan yaklaşımlarına mekan verildi. Buna nazaran dijital paralar merkez bankalarının gözünde her hengam küçük kalacak paralar olarak göze çarpıyor. Sebebi ise dijital paraların günlük alış verişte çok kabul görmemesi, uyumluluk sıkıntıları, halkın sistemin risklerini güzel anlaması ve kısıtlamalar ile direkt yasaklar.” olarak göze çarpıyor.