Merkez Bankası'ndan önemli değişiklik

Merkez Bankası (TCMB) kredilerini belli bir aralıkta artıran bankalar için mecburî karşılıkları düşürdüğü düzenlemede değişikliğe gitti.

Resmi Gazete'de yayımlanan bildiri değişikliğine nazaran artık kredi büyümesinin hesaplanırken tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre düzeltilecek.

Bankaların TL cinsi mecburî karşılığa tabi pek çok yükümlülüğünde zorunlu karşılık oranını %2'ye düşürmeleri için gereken kredi büyüme oranı ise %10-%20 aralığından %5-%15 aralığına indirildi. Lakin kredi büyümesi hesaplanırken, hem TÜFE düşülecek, hem de kimi tip krediler büyüme hesaplamasına
dahil edilmeyecek.




Buna nazaran kredi büyüme bandının üst sonu oluşturan %15 hesaplanırken, "5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile kişisel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı" kredi büyümesinden düşülecek.

Buna karşılık alt bant belirlenirken daha farklı bir hesaplama kriteri getirildi. Değişikliğe nazaran "5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri harici tüketici kredilerindeki ve ferdi kredi kartlarındaki yıllık değişimin yüzde 50'si büyüme oranının hisse kısmından düşülerek hesaplanacak" kredi büyüme
oranı %5'in üzerinde olan bankalar da %2 zarurî karşılıktan faydalanabilecek.

Bankaların maliyetlerini artıran ve kârlarını düşüren zorunlu karşılıklar yüklü olarak mevduatlardan alınıyor. Bankacılık sisteminde toplam mevduatın neredeyse tamamını oluşturan 1 yıla kadar vadeli TL mevduatlar için %7 yahut %4 zarurî karşılık tutulması isteniyor. Bildirimde %5-%15 kredi
büyüme oranını sağlayan bankalar için bu oran zarurî karşılığa tabi birden fazla yükümlülük için %2'ye indiriliyor.

Resmi Gazete'de yayımlanan karar şöyle:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:

ZARURÎ KARŞILIKLAR HAKKINDA BİLDİRİ (SAYI: 2013/15)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR BİLDİRİM

(SAYI: 2019/19)

HUSUS 1 – 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mecburî Karşılıklar Hakkında Bildiri (Sayı: 2013/15)’in 10/A hususunun birinci, ikinci ve dördüncü fıkraları aşağıdaki formda değiştirilmiştir.

“(1) Bankaların tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt tertibi temel alınarak, dövize endeksli krediler ile mali kuruluşlara kullandırılan krediler hariç Türk lirası cinsi standart nitelikli ve yakın izlemedeki nakdi kredileri toplamı üzerinden Merkez Bankasınca belirlenen yöntem ve asıllara nazaran Tüketici Fiyat Endeksiyle düzeltilmiş üç aylık ortalama kıymetler kullanılarak bankalarca hesaplanacak;



a) Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’in üzerinde olup, 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile kişisel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı büyüme oranının hisse kısmından düşülerek hesaplanacak uyarlanmış yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’ten (15,00 dâhil) küçük olan bankaların ve

b) Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15,00’in (15,00 dâhil) altında olup, 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri harici tüketici kredilerindeki ve ferdî kredi kartlarındaki yıllık değişimin yüzde 50’si büyüme oranının hisse kısmından düşülerek hesaplanacak uyarlanmış yıllık kredi büyüme oranı yüzde 5,00’ten (5,00 dâhil) büyük olan bankaların

Türk lirası zarurî karşılık oranları, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu hariç) ve 3 yıldan uzun vadeli başka yükümlülükler (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu dâhil) hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 olarak uygulanır.

(2) Kredi büyüme oranları bu hususun birinci fıkrasında belirtilen şartları sağlayan bankalara, hesaplama periyodunu izleyen birinci zarurî karşılık tesis periyodundan başlamak üzere altı zarurî karşılık tesis periyodu boyunca birinci fıkrada belirlenen mecburî karşılık oranları uygulanır. Altı mecburî karşılık tesis periyodu içerisinde birinci fıkrada belirtilen zarurî karşılık oranlarının değişmesi durumunda kalan tesis periyotlarında belirlenen yeni oranlar uygulanır.”

“(4) Bankalar birinci fıkrada belirtilen kredi büyüme oranları ve bu oranlara ait dataları, hesaplama devrine ilişkin zarurî karşılık yükümlülük bildirim cetvelinin gönderim müddeti bitimine kadar Merkez Bankasına bildirir.”

HUSUS 2 – Aynı Bildirime aşağıdaki süreksiz husus eklenmiştir.

“Kredi büyümesine nazaran farklılaşma uygulamasında geçiş periyodu



SÜREKSİZ HUSUS 7 – (1) 20/8/2019 tarihli ve 30864 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Zorunlu Karşılıklar Hakkında Bildiri (Sayı: 2013/15)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirim (Sayı: 2019/15)”e nazaran 29/11/2019 (dahil) yükümlülük hesaplama tarihine kadar kredi büyüme oranı yüzde 10,00 ile yüzde 20,00 aralığına girmiş olan bankalara bu aralığa girdikleri tarihe ait tesis devrinden itibaren altı devir boyunca 10/A hususunun birinci fıkrasında belirtilen şartları sağlayan bankalar için geçerli olan mecburî karşılık oranları uygulanır.”

UNSUR 3 – Bu Tebliğ 29/11/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.