Merkez’in net rezervi 20 günde 9,2 milyar dolar eridi

Kamu bankalarının 31 Ocak-14 Şubat devrinde döviz açığı 2 milyar dolardan 4,6 milyar dolara yükseldi. Kelam konusu tarihler ortasında dolar/TL 6 düzeyini aşmıştı.

31 Ocak 2020’de 5,98 düzeyinde olan dolar/TL kuru 20 Şubat 2020’de 6,09’a yükselirken, bu süreçte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) net rezervi 9,2 milyar dolar azaldı. 

TCMB Analitik Bilanço datalarına nazaran, 31 Ocak 2020’de 33 milyar 917 milyon dolar olan TCMB’nin altın dahil net rezervi, 20 Şubat’ta 24 milyar 733 milyon dolara geriledi. 20 gündeki düşüş yüzde 27’ye ulaştı.


İdlib kaynaklı jeopolitik tansiyonla birlikte dolar/TL kuru, dün 6,12 düzeylerine kadar yükselirken, son dönemde kamu bankalarının ağır döviz satışı yaparak kura müdahale ettiği Bloomberg tarafından sav edilmişti.



Hakikaten, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran 31 Ocak 2020’de 2 milyar 15 milyon dolar olan kamu bankalarının döviz durum açığı, 14 Şubat’ta 4 milyar 630 milyon dolara yükseldi.

NET REZERVİN 18,5 MİLYAR DOLARI SWAP

TCMB’nin dış varlıklarından toplam döviz yükümlülükleri çıkarıldığında net rezerv sayısına ulaşılıyor. TCMB’nin brüt rezervlerinin tamamı kendisine ilişkin döviz ve altınlardan oluşmuyor. Yurt içindeki bankaların TCMB’de “zorunlu karşılık” olarak tuttukları döviz ve altınlar ile kamunun dövizleri çıkarıldığında net rezerv sayısına ulaşılıyor.

31 Aralık 2019 prestijiyle net rezerv içinde TCMB’nin bankalardan ve Çin ile Katar’dan döviz alıp TL verdiği swap süreçleriyle net rezervine dahil ettiği yaklaşık 18,5 milyar dolar da bulunuyor.

MERKEZ BANKASI'NIN NEDEN REZERVİ OLUR?



Merkez Bankası'nın elinde yüklü ölçüde döviz ve altın bulunuyor. Merkez'in elindeki dövizlere ‘brüt döviz rezervi' ismi veriliyor. Brüt döviz rezervinin içinde bankaların tuttukları mevduata karşılık yatırdığı mecburî karşılıklar ve bankalar ile yaptığı takaslardan (swap) elde ettiği döviz de bulunuyor.

Bu zarurî karşılıkları çıkardığımızda (bankaların parası) ne rezerv ortaya çıkıyor. Merkez Bankası finansal ve gerçek bölümün döviz gereksinimini karşılamak birebir vakitte gerektiği hallerde kura müdahale etmek için döviz rezervini kullanabiliyor. Yani Merkez Bankası kur dalgalandığında döviz rezervini kullanarak (yani piyasaya dolar satarak) kuru dengelemeye çalıştığı oluyor.

Emre Deveci/Sözcü