Mesane kanseri neden olur?

Mesane kanseri niçin olur? İdrar böbreklerde oluşup, üreter denilen tübüler yapılarla mesaneye iletilir, oradan da üretra aracılığı ile ceset dışına atılır Mesane kasları idrarı karoser dışına atmada bir nesil pompa görevi yapar Mesane iç yüzeyi ürotelyum denilen ince tabaka ile örtülüdür Onun altında gevşek senet dokusundan oluşan ve lamina propria denilen katman vardır En dışta ise hepsinden kalın bir adale tabakası (detrusor) yer alır Mesane kanseri ABD’de görülen kanserler arasında 6 yoğunluk sırasındadır Her yıl 65 bin birey bu tanıyı alır ve 1214 bin birey bu nedene ast hayatını kaybeder Geçtiğimiz yıllarda görülme sıklığında aralıksız bir artma izlenmiş, oysa tedavideki gelişmeler bir uçtan bir uca sağkalım oranları da artmıştır Mesane kanserinin nedeni nedir? Mesane kanserinin nasıl ortaya çıkıp, nasıl ilerlediği fakat kısmen açıklanabilmiştir Kanserin ortaya çıkmasına niçin olduğu aşina bir takım maddeler belirlenmiştir Bunların başında sigara dumanında ve bazı endüstriyel kimyasallarda bulunan karsinojen ajanlar gelir ABD’de yalnızca sigara dumanının tüm mesane kanserlerinin yarısından sorumluluk sahibi olduğu bilinmektedir Boya ve solvent gibi kimyasal maddelere iş yerinde uzun vakit maruz kalınmasının tekrar bütün kanserlerin %2025’inden sorumluluk sahibi olduğu saptanmıştır Karsinojenler böbrekler aracılığı ile kandan filtre edilirler, ama bunlar idrarla vücuttan adamakıllı atılmadan önce mesane yüzeyi ile birkaç saat bağlantı ederler Bu yolla, özellikle sigara içenler için, mesane, kanser açısından yüksek tehlikeli bir organ olmaktadır 55819 55819 mesanekanserinedenolur5c4f7a5ec9dbdmesanekanserinedenolur5c4f7a5ec9dbd 350 620 Mesane kanseri neden olur? 5jpg55819 Mesane kanseri neden olur? 5jpg55819 Mesane kanserlerinin %90’ından fazlası ürotelyumdan kaynaklanır Teşhis konan tümörlerin birçok ürotelyum veya lamina propria’yı tutmuş olup, adale tabakasını istila etmemiş durumdadır Mesane kanserinin belirtileri nelerdir? En tipik bulgu idrarda kan görülmesidir (hematüri) Anında bütün olgularda görülür ve genellikle ağrısızdır İdrarda çıplak gözle de görülebildiği gibi bazen de sadece idrarın mikroskopik incelemesinde saptanır İdrarda kan görülmesi, benzer gaitada ya da balgamda kan görülmesinde olduğu gibi potansiyel olarak bir kanser belirtisidir ve göz ardı edilmemelidir Hematüri, tek başına mesanede kanser olduğunu göstermez Buna niçin olabilen diğer durumlar da vardır Mesela, bir idrar yolu enfeksiyonu veya böbrek taşı da buna niçin olabilir Bilhassa mikroskopik hematürinin bazı kişilerde kayda değer bir sorun olmaksızın mevcut olabileceğini anlamak gerekir Mesane kanserinin varlığını kullanmak için tanısal testler yerine getirmek gerekir Öteki belirtiler sık idrar yapma ve idrar yaparken ağrıdır (dizüri) Bu nesil “irritatif belirtiler daha nadirdir Ama üriner enfeksiyon yokluğunda bu belirtiler tesbit edilirse mesane kanserinin mevcut olmadığından muhakkak elde etmek gerekir Mesane kanseri tanısı nasıl konur? İncelemeye, detaylı bir öykü alma ve fizik muayene ile başlanır Tütün alışkanlığı ve kimyasal maddelerle ilişki sorgulanır Hematüri idrar yollarının herhangi bir yerinden kaynaklanabileceği için böbrekler, üreterler ve mesanenin görüntülenmesi istenir Bu amaçla ultrasonografi ya da üriner tomografi (idrar yollarına odaklanan kontrastsız bilgisayarlı tomografi) yapılır Üroloğun en kayda değer tanı arabulucu sistoskopidir Sistoskopi, optik bir cihazla mesane içinin görerek incelenmesidir Bu operasyon yerel uyuşma ile ofis koşullarında veya genel uyuşturma aşağıda ameliyathanede yapılabilir Sistoskop denilen aygıt üretra aracılığı ile mesaneye ilerletilir ve bu nedenle mesane iç yüzeyi kanser açısından ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir Eğer ot gibi yaşama saptanırsa, görünümü, yeri, sayısı ve boyutları gibi özellikler kaydedilir ve bu defarezektoskop denilen aygıt ile tümörler cerrahi olarak çıkarılır Oysa bu operasyon genel uyuşturma aşağıda yapılır Rezektoskop ilke olarak sistoskopa aynı, lakin ucunda dokuların çıkarılabilmesi için hareket ettirilebilen ve içinden akıntı geçebilen tel, bir yarım halka (loop) vardır Bu işleme, üretradan (kesi yapmadan) yapıldığı için Trans Uretral Rezeksiyon (TUR) denir Çıkarılan doku analiz için, hastalıkların dokularda oluşturdukları değişiklikleri yorumlayan uzmana (patolog) gönderilir Eğer dokuda bitki örtüsü saptanırsa patolog yazacağı raporda 3 özelliği belirtir: Tümörün türü: Mesane tümörlerinin büyük çoğunluğu ürotelyumdan kaynaklanır ve “değişici epitelyum hücreli karsinom olarak adlandırılır Tümörün derecesi (grad): Bitkiler hücrelerinin normalden ne derece farklılaştıkları (değişiklik arttıkça, tümörün davranışı kötüleşecek, yani artış ve yayılma hızı artacaktır) Yüksek ve düşük elde etmek üzere 2 derece kullanılır (highgrade, lowgrade) Tümörün evresi (stage): Evrede ise, tümörün mesane duvarının hangi derinliğine değin ve vücudun başka hangi kısımlarına yayıldığı belirtilir (Tablo 1’de TNM adı denilen evreleme sistemine kadar mesane tümörü evreleri gösterilmiştir) Faz Ta, tümörün üroepitelyumda, T1 ise lamina propriada olduğunu ifade eder Bu evredeki tümörler yüzeyel bitki örtüsü olarak tanımlanırlar Ta tümörler genelde düşük dereceli tümörler olup adale tabakasına ilerlemezler T1 tümörlerin ilerleme ihtimalinin daha yüksek olmasına rağmen TUR ve hap ile tedavi edilebilirler Ta tümörler, ara sıra nüks edebilirler, oysa derece ve evreleri genelde benzer kalır Faz T1 tümörlerin dağılım riski daha fazla olduğundan, bu açıdan çok özenli takip edilmelidirler Tis evresi, karsinoma in situ (CIS) denilen yüksek dereceli tümörü tanımlamada kullanılır CIS, sistoskopide mesane yüzeyinde yassı, kırmızı, kadifemsi bir leke şeklinde görülür Cerrahi olarak çıkarılması kolay olmayıp, en iyi immünoterapi ve kemoterapi ile tedavi edilir Çare edilmeyenler genel olarak mesanenin adale tabakasına yayılırlar sonuç olarak mesanede CIS prekanseröz bir lezyon değil, kanserdir Mesane kanseri nasıl çare edilir? Aşama Ta ve T1 tedavisi Sistoskopilerinde ürotelyumda olağandışı kitleler gözlenen hastaların tümörleri Mesane Tümörünün Trans Uretral Rezeksiyonu (TURMT) ile çıkarılır Diğer bir seçenek tümörün lazer ile yok edilmesidir, fakat bu durumda tümörün tipi, derecesi ve evresini atamak üzere patoloğa doku gönderilemez bu nedenle çare öncesi biyopsi alınması uygun olur Mesane içi immünoterapi Bitki Örtüsü nükslerini alıkoymak için kullanılır Bu tedavi, mesane içine, üretraya yerleştirilen bir sonda aracılığı ile ilaç verilerek yapılır Sonda ilaç mesaneye iletildikten anında daha sonra çekilir ve hasta 2 saat sonra idrarını yaparak ilacı boşaltır Mesane içi tedavide kullanılan esas ilaçlar tiyotepa, doksorubisin, mitomisin C ve Bacillus CalmetteGuérin’dir (BCG) Bu ilaçların birincil 3 tanesine kemoterapi ilaçları olup BCG ise zayıflatılmış canlı bir verem aşısıdır Önceleri sadece tüberküloza bağışıklık kazandırmak için kullanılırken, günümüzde mesane kanseri ve bilhassa CIS tedavisinde en etkili ilaçlardan birisidir 4 ilacın da hem yararları keza riskleri vardır Yararları: Kıyaslamalı araştırmalar, her bir ilacın TURMT’den daha sonra uygulanmasının sadece TURMT uygulanmasına kıyasla nüksleri azalttığını göstermişlerdir Yeniden, BCG ve mitomisin C’nin T1 ve Ta yüksek dereceli tümörlerin nüks oranını azaltmada doksorubisin ve tiyotepa’dan üstün olduğu gösterilmiştir Her ne kadar bir takım BCG çalışmaları bunun olabilirliğine dair işaretler vermişlerse de, az önce mesane içi tedavilerin Evre T2 (adale tabakasını tutan) hastalığa ilerleyişi yasaklayıcı bir etkisi olduğu kesinkes gösterilememiştir Bağlı etkileri: Tüm ilaçlar ağrılı ve sık idrar yapma şeklinde iritatif belirtilere neden olurlar Ek olarak BCG %24 olguda nezle benzeri belirtilere ve %4 olguda sistemik enfeksiyona niçin olur Tiyotepa %13 olguda beyaz küre ve trombosit sayısında azalmaya neden olan kemik iliği süpresyonuna neden olur Kemoterapi ilaçlarını derhal mesane tümörünün rezeksiyonundan sonra uygulamanın yararları gösterilmiş olup, uygun olgularda bu başvuru formu yapılmaktadır Fakat bu tedavi dolaşıma absorbsiyon riski sebebiyle BCG ile yapılmamaktadır Tümörün derecesi ve evresi belirlendikten sonra, ürolog bu ilaçlardan biri ile mesane içi tedaviye karar verebilir Faz T1 ve CIS için genellikle BCG kullanılır Bu hastalar nüks ve ilerleme açısından en riskli grupta olup, BCG’de bu durumlara en iyi engel olduğu tanıdık ilaçtır Mitomycin genel olarak Ta tümörlerin tedavisinde kullanılır Genel Olarak 6 hafta her tarafında haftada bir uygulama yapılır Ilk girişimden 3 ay daha sonra yapılan sistoskopide mesanede ot gibi yaşama saptanmaz ise birçok hekim mesane içi tedavileri sürdürmeyi seçebilir “İdame tedavisi denilen bu uygulamanın BCG kullananlarda yararları gösterilmiştir Ilave tedaviler verilse de verilmese de sistoskopilere devam edilir Genellikle ilk 2 sene baştan başa her 3 ayda bir yapılan sistoskopinin arası gittikçe açılır ve 5 yıldan sonra her yıl sistoskopi yapılması yeterli olur Sistektomi (mesanenin cerrahi olarak çıkarılması) Aşama T1’den daha ileri hastalarda mesanenin cerrahi olarak çıkarılması şarttır Yine CIS ve yüksek dereceli T1 tümörler tedaviye yanıt vermezlerse sistektomi yapılması gerekir Böyle bir durumda üreterler bir ince barsak segmenti aracılığı ile karın duvarına ağızlaştırılıp (ileal loop), idrar karın duvarına uygulanan torbalara (ürostomi torbası) boşalabilir ya da günümüzde en sık uygulandığı şekliyle ince barsaklardan yapılan yeni bir mesane üretraya bağlanabilir (ortotopik neobladder) Bu gerçekte hastalar normal yoldan idrar yapmayı sürdürürler