Mevlana Yilini Anisina

Mevlana Yilini Anisina MEVLANA YILINI ANISINA!Mevlanakelimesinin anlamı nedir? Mevlana, Efendimizanlamına gelmektedir Lüzum sağlığında, gerekse ölümünden sonradan, hürmet için bu adla anılmıştır Mevlana Molla HünkarMevlayı Rum(Anadolu’nun Efendisi) ve Mevlevi adlarıyla da anılmıştır Niçin Mevlana Celaleddini Rumi? Çünkü Mevlana 800 sene önce 30 Eylül 1207 tarihinde doğdu Bu yüzden 2007 Mevlana yılı olarak kutlanacak Bu karar, Birleşmiş Milletlere tabi UNESCO tarafından 315 Ekim 2005 tarihinde Paris’te alındı Teklifi getiren ülkeler: Türkiye, Afganistan ve Darı’dır 2007 yılı Mevlana yılı olacak Sene içinde dağıtılmış kültürel etkinlikler gerçekleştirilecek bu nedenle biz de Mevlana’yı kısaca sevenlerine hatırlatmayı düşündük Mevlana’nın Ana Adı Nedir? Esas adı, Muhammed olan Celaleddin’in daha yaygın unvanı Mevlana Celaleddini Rumi’dir Ona Rumi denilişi, sanat ve fikir hayatının o asırlarda diyarı Rum diye anılan Anadolu’da geçmiş ve bu yurtta ebedileşmiş olmasındandır Horasan’ın (Afganistan Türkistan’ı) Belh şehrinde doğmuştur Mevlana’nın Belli Başlı ve Babası Kimdir? Babası Sultanu’l ulama (Bilginlerin sultanı) diye belli Bahattin Velet’tir Annesi ise Mümine Hatun’dur Babası, çağının en büyük bilginlerindendi Annesi Mümine Hatun ise Harzemşahlar İmp hanedanından gelme bir prensestir Mevlananın Benzeşen ve Çocukları Kimlerdir? Mevlana, daha 18 yaşında iken Karaman’da babası göre Semerkandlı Hace Şerafettin’in kızı Gevher Hatun’la evlendirilmiş ve bu evlilikten iki erkek evladı olmuştu Bunlardan birincil oğlu Sultan Veled, ikinci oğlu ise Alaeddin’dir Fakat Alaeddin, daha Mevlana hayatta iken 1262 yılında vefat etti Mevlana birinci karısının vefatından sonra Konya’da Kerra Hatun’la evlendi Bu evlilikten ise Muzafferüddin Alim Çelebi ile Melike Hatun dünyaya geldi Mevlana Kimlerden Ders Aldı? Mevlana, ilk eğitimini babasından aldı Babası, çağının en büyük bilginlerindendi 12 Ocak 1231’de babasının ölümü üstüne, eğitimini Seyyit Burhanettin Tirmizi’nin yanına sürdürdü Mevlana babasından Fen ve Din ilimleri, Tirmizi’den de Tasavvuf ilmini öğrendi Onun hayatında dönüm noktası olan öteki bir alimse Şemsi Tebziri’dir Mevlana’nın Babası, Horasan’dan Anadolu’ya Niçin Göç Etmiştir? Harzemşahlar, Bahattin Velet’in manevi nüfuzundan çekinirlerdi Bir zaman sonra bu yüzden araları açıldı Bunun üzerine Bahattin Velet, Belh’ten ayrılmak zorunda kaldı O sıralarda Mevlana, daha minik bir çocuktu Babası ile birlikte, İran’dan, Bağdat’tan geçerek Hicaz’a geldi Hac ibadetinden sonradan da, Şam aracılığıyla, Anadolu’ya geçtiler Anadolu’daki Selçuklu İmparatorluğunun ihtişamlı bir çağıydı Bahattin Velet, Anadolu Selçuklu Devleti’nin merkezi Konya’da çok büyük bir saygıyla karşılandı Mevlana yirmi dört yaşlarındaydı Mevlanna’nın Asıl ve Babası Nerede Öldü? Mevlana’nın annesi Mümine Hatun Karaman(Larende) şehrinde, babası Bahattin Velet ise 1231 tarihinde Konya’da vefat etti Mevlana’nın Hayatındaki En Önemli Kişi Kimdi? 1244 yılında Konya’ya Tebrizli Mehmet Şemsettin adında bir derviş geldi Bu esrarlı kişinin O Kadar yüksek duyguları ve görüşleri vardı Tebrizli Şems’in Konya’ya gelişi Mevlana’nın hayatını tamamen öbür bir yöne yöneltti Mevlana o sıralarda 37 yaşlarındaydı O güne değin Mevlana; önemli, ağır başlı büyük bir bilgin olarak tanınmıştı Büyük bir akıl adamıydı Tevrizli Şems’in gelişi ise Mevlana’nın duygu dünyasını alt üstteki etti ve onu bir gönül adamı haline getirdi Şemsi Tebrizi, Konya’dan Neden Kaçtı? Şemsi Tebrizi, Mevlana’nın duygu dünyasını daha aşağı üst etmiş ve onu bir gönül adamı yapmıştır Şems, Mevlana’daki deha ateşini tamamen tutuşturdu Mevlana, Şems’cilt diğer herkesi dikkatsizlik etmeye başlamıştı Bu şart, kendisini sevenleri de, çömezlerini de son derece üzüyordu hatta Şems’i ölümle bile korkutma etmekten geri kalmadılar Bu durumdan sıkılan Şems de, 1246 yılında, Konya’dan gizli gizli Şam’a kaçtı Şemsi Tebrizi Konya’ya Geri Döndü mü? Mevlana, Şemsi 15 ay süren sohbetine dayanamamıştı Onun gitmesiyle perişan oldu Bu sonucu beklemeyen çömezleri ise, yaptıklarına pişman oldular Şems’in Şam’da olduğunu biliyorlardı Mevlana, dönmesi için ona çoğu mektup yazdı Sonra da, oğlu Sultan Velet’i 20 kişilik bir kafileyle Şam’a gönderdi Mevlana’nın mektuplarıyla Şems, yumuşayarak, ayrılmasından 9 ay sonradan 1246 yılında Konya’ya dönmeye razı oldu Sonradan Şems Nereye Gitti? Mevlana, Konya’nın en yüksek, en kültürlü tabakası ile birlikte Şems’in meclisine devama başladı Mevlana bundan böyle ne ders ne de vaiz veriyordu Kendi iç dünyasına dalmıştı Öğrencileriyle çömezleri bu durumdan da hoşnut olmadılar Bu kaslı memnuniyetsizlik karşısında Şems, 1247 yılında ansızın ortadan kayboldu Bu esrarengiz gidiş, hiçbir zaman aydınlanamadı Mevlana Nerede ve Ne Vakit Öldü? Mevlana, 17 Aralık 1273 tarihinde 66 yaşındayken Konya’da öldü Hastalığı, yüksek alev yapan bir karaciğer rahatsızlığıydı Cenazesinde, bütün Konyalılarla birlikte Hıristiyanlar ve Yahudiler de vardı Türbesini Selçuklu veziri Alemettin Kaysar yaptırdı Mevlana’nın ölüm anına, Şebi arus (Düğün gecesi) denir Bu gece, aşığın maşuğa (Allah’a) kavuştuğu gecedir Mevlana Nasıl Bir Kişiliğe Sahipti? Mevlana, islam ve gayri islam tüm insanlıkça beğenilmiş bir sanat adamıdır Hafıza ve kişi özgürlüğüne mucizevi değerinde vermiş, insanı hemen hemen tanrısal bir varlık derecesine yükseltmiştir Ebedi derecede hoşgörülüdür Büyük bir Türk şairi ve mutasavvıfı, bilgin ve düşünce adamıdır En fena insanı bile, bağışlanmaya, sevilmeye laik görür Pakistan’ın dev şairi Muhammed İkbal’e ilham kaynağı olmuştur Alman şairi Goethe’yi ve meşhur usta Rembrant’ı derinden etkilemiştir Mevlana Şiirlerini Neden Farsça Yazmıştır? Mevlana’da Türklük sevgisi fazla güşlüdür O yüzyılda Türkçe, Anadolu’da ileri bir şiir dili olarak daha gelişmemiş bulunuyodu Mevlana da bu yüzden şiirlerini Farsça yazıyordu Hatta buna üzülerek söylediği şu dize o kadar ünlüdür: Aslem Türkest egerci hinduguyem(Her ne değin Farsça söylüyorsam da, aslım Türk’tür) Mevlevi Tarikatı Nedir? Mevlana Celaleddin Rumi kadar kurulan, oğlu Sultan Velet kadar tanzim edilen bir tarikattır Şemsi Tebrizi Mevlana’nın hayatında bir dönüm noktasıdır Şems, Mevlana’yı kitapların haricen ki sırlara ermek yolunda, ileri bir iman ve heyecan alemine götürür, Ona sema zevkini tattırır, onu Ney’in büyülü dünyasına sokar Çelebi: Tarikatın başına denir Mevlana’nın torunlarından seçilir Konya’da Mevlana’nın türbesi olan dergahta otururdu Şeyh: Mevlevi hanenin başına şeyh denirdi Şeyh, dedeler arasından seçilirdi; yalnız şeyhliği Çelebinin tastik etmesi gerekirdi Büyükbaba: 1001 günlük çileyi tamamlayan dervişe denirdi Sema: Mevlevi dervişlerinin ney, nısfiye gibi çalgılar eşliğinde, kollarını iki yanlamasına açıp, sağ avucunu gökyüzüne, sol avucunu yeryüzüne döndürerek Hakk’tan alıp halka dağıtarak yaptıkları ayin Ayin: Mevlevi dervişlerinin katıldığı müzikli raks töreni bununla beraber tören esnasında okunan şiirlerede ayin denirdi Ayinde, Mutripdenilen saz heyetiyle Ayinhandenilen okuyucular bir Ayini Şerifçalıp okurlar Dervişler de bu nağmeye uyarak, Semaraksı yaparlar, kendilerinden geçercesine dönerler Ney: Türk müziğinde ve özellikle tasavvuf müziğinde yer alan kaval şeklinde, yanık sesli, kamıştan bir üfleme çalgısıdır Nısfiye: Bir değişiklik kısa ney Eserleri Nelerdir? 1 Mesnevi: 6 cilt, 25618 beyittir Mesnevi türünden fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla yazılmıştır Varlıkta birlik anlayışını gerçek dışı ve gerçek hikayelerle anlatır Dili çoğunlukla Farsça’dır 2 Divanı Kebir: Farsça yazılmış, 40380 beyitten oluşmuştur Eser Farsça yazılmasına karşın içinde Türkçe, Arapça ve hatta Rumça parçalara da yer verilmiştir 3 Fihi Mafih 4 Mektubat 5 Mecalisi Seb’a * Mevlana’nın 7 Öğüdü 1 Soylu Davranış ve yardım etmede dere gibi ol 2 Şefkat ve merhamette güneş gibi ol 3 Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol 4 Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol 5 Alçakgönüllü ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol 6 Hoşgörülülükte deniz gibi ol 7 YA OLDUĞUN GİBİ GÖRÜN, YA GÖRÜNDÜĞÜN GİBİ OL