Mevlana'nın eserlerinin adları nelerdir?

Efendimiz manasına gelen Mevlana ismi, ona, daha pek genc iken Konya'da ders okutmaya basladığı tarihlerde verilir Bu isim semsi Tebrizi ve Sultan Veled'den itibaren Mevlana'yı sevenlerce kullanılmış; Adeta adı yerine sembol olmuştur

Mevlana’nın tamamı Farsca, ikisi manzum, ucu mensur olmak uzere beş adet eseri gunumuze kadar ulaşmıştır Bilindiği gibi bu eserlerin en cok ilgi goreni VI ciltten oluşan ve ceşitli hikaye ve oğutler yoluyla didaktik bir ozellik kazanan Mesnevi’sidir Coğunluğunu gazellerin oluşturduğu ve coşkunluk ve cezbe halinde soylediği şiirlerini iceren Divanı Kebir ise kırk bini aşkın beytiyle bizlere Mevlana’nın ic dunyasını yansıtır Mevlana’nın bu iki manzum eserinin haricindekiler ise; ceşitli konularda halkı ve muritleri aydınlattığı sohbetlerini iceren Fihi ma Fih, verdiği vaazların kaydedildiği Mecalisi Seb’a ve ceşitli şahıslara yazdığı mektupları kapsayan MektUbat adlı mensur eserleridir

1) Mesnevi:

Mevlana’nın en onemli eseri Mesnevi’sidir Mevlana, Mesnevi’yi soylemeye, Husameddin Celebi de yazmaya başlamıştır ve eser bu şekilde oluşmuştur Mevlana’nın diğer eserleri gibi Farsca soylenip yazılan VI ciltlik Mesnevi’nin I cildine 1259 yılında başlanıp 1263 yılında tamamlanmıştır II cilde başlanmak uzere iken Husameddin Celebi’nin eşi vefat etmiş ve Mesnevi’nin yazılması iki yıl kadar beklemede kalmıştır Cunku; Mesnevi, Mevlana tarafından sabahakşam, semasohbet, otururken veya ayakta soyleniyor ve Husameddin Celebi tarafından da yazılıyordu Husameddin Celebi, eşinin olumunden iki yıl sonra tekrar Mevlana’nın huzuruna gelerek vazifesine devam etmek istediğini belirtmiş ve boylece 14 Mayıs 1264 gunu tekrar başlanan Mesnevi’nin kalan V cildi , hic ara verilmeden 1268 tarihinde tamamlanmıştır

Mesnevi’nin her cildi bittikten sonra, Celebi bunları gozden gecirerek Mevlana’ya okurdu ve kontrol ettirirdi İşte bu şekilde VI cilt halinde meydana getirilen Mesnevi’nin beyit sayısı ceşitli yazmalara gore değişiklik gostermekte, 25585 ila 26660 arasında değişmektedir

“Kur’an’ın tefsiri ve “Allah aşıklarının kitabı olarak da nitelendirilen Mesnevi, Mevlana’ya gore hakikate ulaşma ve yakin sırlarını acma hususunda din temellerinin, temelidir İşte Mevlana bu amac doğrultusunda hikmetli sozleri ve gizli sırları acarken sıkca hikayelere başvurur; bu hikayelerin arasında başka bir konuya girer, sonra tekrar başladığı hikayeye geri donerek oğutler iceren beyitleri sıralar; bununla da yetinmez, Ayet ve Hadisi şeriflerden delil getirerek vermeye calıştığı fikirlerin iyice anlaşılmasını amaclar Butun bunlarla birlikte Mesnevi’yi anlamanın oyle kolay olmadığını da belirten Mevlana, eserini “vahdet dukkanı olarak nitelendirir ve okuyanlara şoyle der: “Bu kitap, masal diyene masaldır; fakat bu kitapta halini goren, bu kitap vasıtasıyla kendini tanıyan, anlayan da er kişidir

Mesnevi, bircok alim, edip ve şair tarafından tercume edilmekle birlikte Mevlevi olsun olmasın bircok şaire de ilham teşkil etmiş ve adeta bir “Mevlevi Edebiyatının doğmasına sebep olmuştur

I Cildin Onsoz’unden:

Bu kitap Mesnevi kitabıdır Mesnevi, hakikate ulaşma ve yakin sırlarını acma hususunda din temellerinin, temellerinin temelidir Allah’ın en buyuk fıkhı, Allah’ın en aydın yolu, Allah’ın en acık delilidir

Şuphe yok ki Mesnevi, gonullere şifadır; huzunleri giderir, Kur’an’ı apacık bir hale koyar; rızıkların bolluğuna sebep olur, huyları guzelleştirir

2) Divanı Kebir:

Mesnevi’den sonra en fazla ilgi goren bu eser, Mevlana’nın ceşitli zamanlarda ve ozellikle Şems’in kayboluşundan sonra, soylediği şiirlerin bir araya toplanmasıyla meydana getirilmiş olup, onun ic dunyasını ve ruhsal durumunu bizlere yansıtır

Mevlana gazellerinde, Mesnevi’sinde olduğu gibi Allah’a kavuşmadan gonlun huzur bulamayacağını, ilahi aşkı yazmada aciz kalıp kaleminin kırıldığını, bu dunyanın bir balcıktan ibaret olduğunu, cok yemenin menzile ulaşmada engel teşkil ettiğini, aşkın akla olan ustunluk ve yuceliğini, nefsin kotuluğunu, miskin miskin oturan insanların bu tembellikleriyle maksada (ilahi aşk) ulaşamayacaklarını, gecelerin uyumakla değil de aşk ve ibadetle gecirilmesi gerektiğini son derece vurgulayıcı olarak dizelere dokup hem lafız, hem de mana ustalığını gosterdiği gibi, okuyanı eğitmeyi de ihmal etmez Bu bakımdan Mesnevi’de olduğu gibi şiirlerinde de didaktik bir uslup hakimdir

3) Fihi ma Fih:

Mevlana’nın uc mensur eserinden biridir Diğer eserleri gibi bu kitap da Mevlana’nın eliyle yazılmamış; muhtelif konulardaki sohbetleri, yakınları ve muritleri tarafından kaleme alınmış ve kitaplaştırılmıştır

4) Mecalisi Seb’a:

“Yedi Meclis adını taşıyan bu eser de Mevlana’nın ceşitli zamanlarda kursuden ve toplantılarda verdiği yedi vaazın yazılmasından oluşmaktadır Eser, muhtemelen Mevlana’nın Şems’le karşılaşmalarından (29 Kasım 1244) once verdiği vaazların oğlu Sultan Veled veya başkaları tarafından dikte edilmesiyle bir araya getirilmiştir

5) MektUbat:

Kelime anlamı “Mektuplar olan bu eser, Mevlana’nın emir, vezir, dost ve akrabalarına yazdığı 147 mektubu iceren bir kitap olup; yine onun olumunden sonra bir araya getirilmiştir

Şu ana kadar tespit edilen Mevlana’nın mektupları daha once de belirtildiği gibi 147 adet olup, bunların dordu Arapca diğerleri ise Farsca yazılmıştır Bu mektuplar Mevlana’nın diğer mensur eserleri gibi cevresindekiler ve muritleri tarafından toplanarak kitap haline getirilmiş ve bu esere de genellikle “MektUbat adı verilmiştir

imagesmevlananineserlerininadlarinelerdir5ad21a59a86c4