Mezopotamya Uygarlıkları kısaca

Mezopotamya Uygarlıkları nedir

MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI

Mezopotamya, ilkcağda Anadolunun guneyinde Toros Dağlarında başlayıp Basra Korfezine kadar uzanan bolgenin adıdır Bu bolgeyi Fırat ve Dicle ırmakları sular Mezopotamya, iki ırmak arası anlamına gelir

İlk cağda Mezopotamyada beş devlet kurulmuştur Bunlar; Sumerler, Elamlar, Akadlar, Asurlar ve Babillilerdir

a Sumerler

MO4000′lerde Aşağı Mezopotamyaya yerleştiler ve diğer Mezopotamya uygarlıklarına onculuk ettiler

Sumerler MO 3000 yıllarında ilk yazıyı kullandılar

Birbirlerinden bağımsız bircok şehir devletciklerinden oluşan bir uygarlık kurdular En onemli şehirleri Ur, Uruk, Kiş, Lagaş, olan Sumer devletciklerinin başında Patesi denilen krallar bulunurdu Bunlar aynı zamanda rahiptiler

Bilinen ilk yazılı kanunlar Sumer kralı Urganika tarafından yazılmıştır

Sumerler bataklıkları kurutarak tarım arazileri kurmayı başarmışlardır

Cok tanrılı dinlere inanırlardı ve kralları rahipkral olarak bilinirdi En onemli Tanrıları Enki, Enlil ve Anudur

Dini amacla yaptıkları Ziggurat adlı tapınakları aynı zamanda rasathane ve soğuk hava deposu olarak da kullanılmaktaydılar

Sumerler duzenli orduyu Mezopotamyada ilk kuran Akatlar tarafından ortadan kaldırılmışlardır

Sumerler bilim alanında ilerlemiş , dort işlemi kullanmış, dairenin alanını hesaplamayı başarmışlardır

Edebiyat alanında en onemli eserleri Yaradılış, Tufan ve Gılgamış destanlarıdır

Mezopotamyada Sumerlerden sonra kurulan devletler, Sumer uygarlığını geliştirerek Mezopotamya uygarlığına katkıda bulunmuşlardır

b Akadlar:

Paralı ve devamlı orduları sayesinde kısa surede butun Mezopotamyaya egemen olan Akadlar Doğu Anadoluya kadar sınırlarını genişlettiler Akadlar cok tanrılı bir inanışa sahiptiler ve başkentleri akad idi Agade adı verilen kerpic ve tuğladan yapılan eserler en onemli mimari eserleridir Tarihte bilinen ilk imparatorluk ve ilk duzenli orduyu Akadlar kurdular Sumer uygarlığını On Asyaya yaymayı başardılar

c Elamlar:

Guneydoğu Mezopotamya Elam olarak adlandırılır Mezopotamya uygarlığı icinde en sonuk donemini oluşturur Başkentleri Sus şehridir Bilim ve teknik, guzel sanatlarda ilerleme gostermişlerdir Elamlar tarımla ilgilenmiştir Cok tanrılı bir inanışa sahiptirler

d Babil Krallıkları

Babil Krallıkları Orta Mezopotamyada kuruldular ve MO 3000′lerde ortaya cıktılar

Babil Kralı Hammurabi ilk anayasa olarak kabul edilen Hammurabi kanunlarını oluşturdu Hammurabi, daha once uygulanan kanunların birleşmesinden oluşmaktadır Hammurabi kanunlarında Urganika Kanunlarına gore daha sert cezalar yer almaktadır I Babil krallığı Hititlerin saldırısı ile yıkılmıştır

II Babil krallarının en onemlisi Nebukadnazardır Onun zamanında Babilin asma bahceleri ve Babil kulesi yapıldı II Babil krallığını Persler ortadan kaldırdı

e Asur Krallığı

Asurlar, yukarı Mezopotamya olarak adlandırılan Guney Doğu anadoluda kuruldular Asurlar Toros ve Anadoluya kadar yayıldılar İbranilerle savaşıp Mısıra kadar vardılar Asurlar ticaret kolonileri kurdular ve ticareti geliştirdiler Asurlar, Anadoluda kurdukları ticaret kolonileri sayesinde Anadolunun tarihi devirlere girmesini ( Anadoluda yazılı devirlerin başlamasını) sağladılar Ozellikle Kayserideki Kultepede Asur Tabletleri bulunmaktadır Asurlar Mezopotamyanın en geniş devletini kurmayı başardılar Nemrut Dağındaki heykeller asurlara aittir Asurluların kanunları Hammurabi kanunlarından daha sert yaptırımlar icerr Asurlar cok tanrılı bir inanışa sahiptir Asurlar atlı birlikleri ilk kullanan devlettir Medler ve Babiller tarafından ortadan kaldırıldılar