Birçok çeşit mide illeti vardır. Bunlardan görünür başlıları gastrit, mide ülseri, reflü ve mide kanseridir. Tabi ki bunlar arasında en çok kıymet arz edeni mide kanseridir. Mide Kanseri, Türkiye’de ve yerkürede en sık görülen kanserlerden biridir. Mide kanseri ve vesair mide illetlerinin oluşumunda, beslenmenin önemli rolü olduğu düşünülmektedir. Nişasta, turşular, tütsülenmiş/ tuzlanmış et ve balık üzere besinlerin tüketilmesinin mide marazlarını artırıldığı düşünülür. |
Alkol, sigara, A kan kümesine mensup olmak, erkek olmak, 50- 70 yaş arası kimselerde mide kanseri daha sık görülmektedir. En sık rastlanan belirti mide kesiminde ağrıdır. İştahsızlık, kilo kaybı, yutma güçlüğü, bulantı, kusma da sair belirtilerdir. Reflü, en kolay formda mide içeriğinin, yemek borusuna geri kaçması demektir. En sık bulgular, göğüste yanma hissi, ağızda acı, ekşi tat gelmesidir. Gastrit, mide mukozasının bir çeşit inflamasyonu yani iltihabıdır. Bunun en sık görülen sebebi Helikobakter Pilori denilen bakteridir. Bu bakteri, ağız yoluyla alındıktan sonra mideye yerleşir ve gastrite, daha ilerleyen devirde de mide kanserine sebep olabilir. Türkiye’de topluluğun yaklaşık %60- %80’ inin bu bakteriyle infekte olduğu düşünülmektedir. Mide Ülseri, mide iç yüzündeki bir kısmın aşınması sonucu meydana gelen yaraya denir. H.pilori isimli bakteri mide ülserine de sebep olabilmektedir. Sair sebeplerden kimileri, çok ölçüde kahve, çay, sigara, asitli içecekler tüketme ve stres’dir. Bu bahsettiğimiz mide marazlarının tanısında temel tanı aracı Endoskopidir. Endoskopi, esnek bir borunun doktor tarafından hastanın ağzından yemek borusu, mide ve oniki parmak barsağına uzatılarak bir kamera yardımıyla izlenmesidir. Birtakım hastalara lokal anestezi,bunu tolere edemeyecek olanlara da umum anestezi uygulanır. Bunun gayesi hastanın öğürmelerini, mide bulantısı ve kusmasını engellemektir. Endoskopi yapıldığında kuşkulu ortamdan biyopsi alınır, yani modül alınır. Endoskopi, umumi olarak inançlı bir prosedür olmasına karşın kimi komplikasyonlar ve riskleri vardır. Bunlardan kimileri, tahrişe bağlı kanama, infeksiyon oluşması, yemek borusunda yırtık oluşmasıdır. Bu komplikasyonları işaret eden bulgular, ateş, göğüs ağrısı, nefesin kısalması, koyu renkli dışkılama, yutma güçlüğü, karın ağrısı ve kusmadır. Bu durumlarda acilen hekiminizi aramalısınız. Endoskopi yaptırmak isteyen ve bundan rahatsız olan, tolere edemeyeceğini düşünen hastalar için bir alternatif ise, kandan bakılan Gastropanel isimli bir testtir. 1. GastroPanel Nedir? GastroPanel, midesinde mesele olan lakin endoskopi yaptırmak istemeyen, halk arasındaki söylemiyle hortum yahut boru yutmak istemeyen hastalar için kullanılan, midenin durumunu anlamaya yarayan bir formüldür. Bu test tek bir tüp kan alarak yapılır. Non- invazivdir yani acı vermeyen ve cihaz kullanılmayan bir testtir. En yalın tarifiyle Sağlıklı çalışan bir mideyle, sıhhatsiz bir midenin ayrımını yapar. Midedeki asit fazlalığını yahut azlığını, gastrit varlığını, H.Pilori infeksiyonunu, mide kanseri riskini, mide ve bağırsağın başlangıç kısmında ülser olup olmadığını ve emilim bozukluğu olup olmadığını gösterir. GastroPanel, hastanın sahiden endoskopiye gereksinimi olup olmadığını ortaya koyar. Bu ayrım değerlidir. Zira, yapılan istatistiklere nazaran endoskopilerin yaklaşık üçte birinde rastgele bir patoloji/ anormallik saptanmamaktadır. Bu da endoskopi yaptıranların üçte birisinin boş alana hortum yutması mealine gelmektedir. Bu sürecin ağrılı, acılı bir süreç olduğu düşünülür ise, endoskopi öncesinde sahiden gereksinimi olanların ayrımını yapmak değerlidir. GastroPanel Test’de rastgele bir hortum yahut boru yutma kelam konusu değildir. Bir tek tüpe alınacak kan kafidir. Bu test, midenin farklı kısımlarından salgılanan ve midenin çalışmasını yöneten hormon seviyelerini ölçer. Bu hormonlar Pepsinojen-1, Pepsinojen-2 , Gastrin-17 ve H.Pilori IgG seviyesidir. Bu çıkan sonuçlar GastroPanel isimli şahsi bir yazılım programına girilir. Sonuçlar sentezlenir ve hastanın midesinde bir patoloji olup olmadığı saptanır. Şayet muhtaçlık duyulursa endoskopiye yönlendirilir. Sonuç olarak, bu test endoskopi öncesinde uygulanan gastrit,ülser,infeksiyon,tümör riski, emilim bozukluğu üzere illetleri ortaya koyan, bunun sonucuna nazaran tedaviyi şekillendiren ve gerektiği taktirde hastayı endoskopiye yönlendiren bir testtir. 2. Endoskopi mi, GastroPanel mi yaptrımalıyım? GastroPanel, tek tüp kan alınmasıyla çalışılan, bir testtir. Midenin çalışmasını yöneten, farklı nahiyelerden salınan hormon seviyelerini ölçer. Bununla birlikte mide kanserine sebep olabilen H.Pilori isimli bakteriyi de saptar. Mide kanseri riski, gastrit, mide ülseri olup olmadığını gösterir. Şayet gerek varsa o devir hastayı endoskopiye yönlendirir. İtalya’da yapılan bir çalışmada, geçen sene yapılan 700 bin endoskopinin 230 bininde rastgele bir patoloji saptanmamış. Bu orantı %35’lere denk geliyor. Türkiye’de ise bu nispetin %50’lerde olduğu düşünülüyor. Yani, yapılan her iki endoskopinin 1’inde rastgele bir anormallik saptanmıyor. Bu nispet epeyce yüksek. İşte GastroPanel isimli test burada devreye giriyor. Yurtdışında bu testin tasarruf formu Endoskopi yapılmadan öncedir. Birinci olarak GastroPanel yapılır, şayet midede bir patoloji saptanmaz ise, ileri tetkike gerek yoktur. Şayet bir patoloji saptanır ise, GastroPanel sonrası endoskopiye yönlendirilir. Bu test Türkiye’ye yeni girmiştir. O yüzden çok tanınmamaktadır. Pekala bu testin güvenilirliği nedir? Yerkürede şu ana kadar 200 binin üzerinde hastaya uygulanmıştır. Japonya’da yapılan bir çalışmadan örnek vermek isterim. Japonya, tütsülenmiş yiyeceklerin çok tüketilmesinden ötürü mide kanserinin en sık görüldüğü devlettir. Bu mevzuda en çok araştırma yapılan devletlerden biridir. Bu çalışmada 162 hasta Japon hastaya hem endoskopi hem de GastroPanel uygulanıyor.İkisi arasındaki armoni % 94 olarak bulunuyor. GastroPanel test, sağlıklı / hastalıklı mideyi ayırmakta yüksek katılıkta kullanılabilir diye sonuç çıkıyor çalışmadan. İtalya’da yapılan 362 hastalık çalışmada ise GastroPanel’in endoskopi öncesinde hastalara yapılıp “ test yap ve izle” yahut “test yap ve tedavi et” stratejilerinde birinci yaklaşım olarak kullanılabileceği kararlaştırılıyor. Finlandiya’da 404 hasta üzerinde yapılan çalışmada ise GastroPanel’in negatif prediktif bedel % 97 olarak bulunuyor. Yani bunun manası, bu testin negatif dediğinin ( midede rastgele bir patoloji yok) sahiden negatif olma mümkünlüğü % 97’dir. Bu sonuçlar doğrultusunda, tıbbi olarak epey sağlıklı bir testtir. 3. GastroPanel Test Nasıl Yapılır ? Endoskopi yapılmadan evvel uygulanan, mide patolojilerini saptayan ve şayet sahiden muhtaçlık varsa hastayı endoskopiye yönlendiren GastroPanel test, 1 tüpe kan alınarak yapılır. 1 gecelik açlık yahut gün içinde 4 saat açlık kafidir. Hasta, örnek alınmasından 4 saat öncesinden hiçbirşey yiyip içmemelidir. Sigara da içmemelidir. Hastanın mide asit salınımını baskılayan birtakım ilaçları kısıtlanmalıdır. Örneğin asit salınımını azaltan Gaviscon, Rennie üzere ilaçlar 1 gün evvelden, Ranitidin, Famotidin, Lansor, Omegrol, Pantpas üzere ilaçlar da 1 hafta evvelce kesilmedir. GastroPanel test, endoskopiden evvel ön-test olarak kullanılmalıdır. Bu sayede, endoskopi ve biyopsiden evvel nereden biyopsi alınacağı belirlenir. Endoskopi gereken ve gerekmeyen hastaların ayrıntılı formda ortaya konulmasını sağlar. Kıymetli sayıda hastayı endoskopi yaptırma riskinden korur. |