Migren nedir?

Baş ağrısı en sık görülen ağrı nedenidir. Çabucak herkes başağrısı tecrübesi yaşar. Rastgele bir yılda birden fazla insan en az bir sefer baş ağrısı çeker. Birden fazla kişi için ise baş ağrıları tekrarlayıcı ve manalı bir meseledir.

MİGREN BAŞ AĞRISI ÖZELLİKLERİ

Tipik migren baş ağrısı özellikleri şunlardır;

önemli zonklayıcı ağrı
bulantı ve bazen kusma
ışık ses ve kokulara hassasiyet
Migren ağrısı başın bir yanında yahut tüm başı etkileyebilir. Baş ağrısı erişkinlerde tipik olarak 4-72 saat sürerken çocuklarda saatlerce sürebilir. Fizikî aktivite, yürüme ve eğilme v.b , ağrıyı kötüleştirebilir.

Migren baş ağrısı sıklığı şahsî değişkenlik gösterir, bazen bir ayda tekraren yahut yılda 1-2 defa yahut daha nadir olabilir.

Ekseriyetle ataklar arasında baş ağrısı olmaz. Birtakım bireylerde baş ağrısı ataklarından saatler yahut günler evvel uyarıcı bulgular görülebilir. Bunlar heyecan yahut ağır kuvvet, tatlılara karşı istek, halsizlik, irritabilite yahut depresyon formunda görülebilir.

MİGREN TİPLERİ

Migren baş ağrıları avralı ve avrasız olmak üzere iki kümeye ayrılır. Avra migren baş ağrısı öncesi ve sırasında kaybolan görsel yahut duyusal rahatsızlıktır. Avra bir saat evvel başlayıp 15-60 dakika sürer ve baş ağrısı başlayınca biter. Tipik olarak avralar her iki gözü tesirler lakin tek gözü etkileyebilir

Migren avrası aşağıdaki bulguları kapsar :
Işık çakmaları ve ışık huzmeleri,
gizli gözle bile görülen zigzag çizgiler yahut yıldızlar üzere geometrik paternlerde ışık çakmaları (genellikle beyaz, gelgelelim renkli olabilir)
yavaş yayılan kör noktalar yahut görme yerinde bulanıklaşma
yüz yahut kollarda uyuşma, karıncalanma
konuşma ve söz bulmada zorlanma .
Migren baş ağrısı olan birçok şahısta avra olmayabilir. Birtakım insanlarda migren atakları bazen avralı bazende avrasız olabilir. Çok az sayıda insanda baş ağrısının eşlik etmediği avra olabilir. Bunlara migren eşdeğeri ismi verilir.

RİSK FAKTÖRLERİ
Migren her yaşta kişisi etkileyebilir ama en sık 20-50 yaş arasında sıktır. Ailede görülme sıklığı ziyadedir. Etkilenen kimselerin %75 inde aile hikayesi vardır

Bayanlarda görülme sıklığı erkeklerden 2 kat ziyadedir. 50 yaş üstü bayanlarda migren baş ağrısı sıklığı şiddeti azalır. Bazen menopoz sonrası kaybolabilir.

NEDENLERİ

Migren başağrılarının kesin nedeni bilinmemektedir. Araştırıcılar ; dimağda seratonin ve endorfin seviyelerinde değişikliğin rolü olabildiğince inanmaktadırlar. Seratonin ( bir nörotransmiterdir) trigeminal had yolları ile iletilen ağrıyı düzenleyen bir dimağ kimyasalıdır. Trigeminal hadler ise yüz , göz, burun, sinüsler kan damarları ve dimağ kılıflarından kaynaklanan ağrılar için temel yollardır. Endorfinlr ise dimağ ve spind hord tarafından üretilen doğal ağrı giderici kimyasalardır.

TETİKLEYİCİLER

Birden fazla vakit migren baş ağrılarının açık bir nedeni yoktur gelgelelim yorgunluk, besinler, çevresel faktörler, hafif baş travması, hormonal faktörler ve ilaçlar ağrıları tetikleyebilir.

Migren baş ağrısını tetikleyen faktörler;

+Diyetle ilgili etkenler

-Aşırı yemek yada uzun mühlet aç kalmak

- Birtakım besinler migren baş ağrılarını tetikleyebilir. Bunlar; alkol, fermente-morine yiyecekler, yapay tatlandırıcılar (asportome gibi), monosodyum glutomat (asya yiyeceklerinin sık kullanılan toz ek maddesi), kafein, kafein yoğunluğu, çikolata, eski peynirler, nitratlar ve nitritler (sosis üzere yiyeceklerde bulunurlar), fındık ve meyve suları.

+Çevresel etkenler
- İklim ve yükseklik değişimi, parlak ışıklara maruziyet, sigara, kuvvetli kokular ve gürültü migren baş ağrılarını tetikleyebilir

+Hormonal etkenler
Birden fazla bayanda östrojen ve progesterone seviyelerindeki değişikliklerin migren baş ağrılarını tetiklediği gözlenmiştir. Mahsusen, çabucak menstrüasyon öncesi yahut sırasında migren baş ağrısı eğilimi izlenir .doğum denetim hapları ve hormon replasman tedavisi migren baş ağrılarını kötüleştirebilir. Gebelik sırasında migren baş ağrılarında azalma birçok bayan tarafından bildirilmektedir. Ayrıyeten menopozu takiben migren baş ağrılarının düzeldiği birden fazla hatun tarafından bildirilmiştir.

+İlaçlar
Birtakım kardiyovasküler ilaçlar migren baş ağrılarını kötüleştirebilir.

+Fiziksel Faktörle
Uyku alışkanlığında değişiklik, çok yada az entegrasyona migren baş ağrılarını tetikleyebilir. Ağır fizikî zorlanma, yorgunluk, akut baş travması da tetikleyebilir

+Duyusal etkenler
Parlak ışıklar, duman, güçlü kokular ve yüksek gürültü migreni başlatabilir.

+Stres
Gerilim yahut gerilimin geçmesi(haftasonu yahut yolculuk) migren baş ağrısına neden olabilir.

TANI

Şayet migren baş ağrılarınız varsa yahut ailenizde migren hikayesi varsa, sıhhat danışmanınız sizin fizik muayene, medical hikaye ve semptomlarınıza dayanarak koyar.

Şayet dehşet yahut şiddetli migren – tipi baş ağrılarınız varsa yahut baş ağrılarınız ve nöroloğu semptomlarınız berbata gidiyorsa, gayri ağrı nedenlerini dışlamak üzere birtakım testler önerilebilinir. Bunlar kan testleri, dimağ görüntüleme çalışmaları (homputerize tomografi yahut magnetik rezonans), göz muayenesi ve öteki branşlarla konsültasyon olabilir.

Hekiminiz migren günlüğü tutmanızı isteyebilir migren baş ağrısının başladığı vakit, ne kadar sürdüğü, ağrı ölçüsü, öncesinde olan semptomlar, sonrasında yahut sırasında olan semptomlar ve ağrının nasıl geçtiği kaydedilmelidir. Başkaca tak öncesi 24 saatteki tetikleyiciler, ilaçlar ve gerilim seviyeniz not edilmelidir. Bu haberler tedavi planı ve tedaviye yanıtınız değerlendirmede kıymetlidir.

TEDAVİ
Migren için tesirli tedavide 3 umumî alan vardır;

Migren tetikleyicilerden kaçınmak
Migren baş ağrısı olduğunda akut tedavi
Gözetici tedavi
Birden fazla migren baş ağrısının tanımlanabilen tetikleyicisi olmasa da bunlar ayırt edilmeye çalışılmalı ve kaçınılmalıdır. Bu sayede migren ağrılarından korunma ve tedavi mümkün olur.

AKUT ATAK TEDAVİSİ
Migren baş ağrısı tedavisinde en kıymetli faktör süratli davranmaktır. Aşağıdaki yaklaşımlar ağrı ve öbür semptomları azaltmada yardımcı olabilir.

İlaçlar: Çok sayıda ilaç, ağrıyı azaltabilir ve migren ataklarını kısaltabilir. Hafif – orta şiddetli migren ağrılarında sıradan ağrı kesiciler ( aspirin, asetominofen, ibuprofen ve naproksen) güzelleşme sağlar. Ağrı kesiciler gerekli olunca kullanılmalıdır. Rastgele bir ağrı kesici haftada 2 den çokça alınmamalıdır. Şiddetli dozda alınan ağrı kesiciler; aktifliğini kaybeder, kronik günlük baş ağrılarına neden olurlar, mide yahut bağırsak ağrılarına yahut kanamalarına, ülserlere yahut önemli böbrek yahut karaciğer hasarına neden olurlar. Şayet günlük ağrı kesici dozunu arttırmanız gerekiyorsa hekiminize danışın.

Şayet klasik ağrı kesiciler akut migren ağrılarınız iyileştirmiyorsa; hekiminiz daha kuvvetli ilaçlar reçete edebilir. Bunlar:

-Analjezikler(ağrı ilaçları)- tek yahut kombine

-Seratonin agonistleri(triptonlar) Dimağda ağrı bildirilerini seratonin düzenler, baş derisinde şişmiş kan damarlarını büzer ve ağrıya neden olan hususların salınımını pürüzler.

Örnekleri: Sumatripton (Imigren), zolmitripton(zomig), eletripton( relpax) v.b

Triptonlar akut baş ağrılarında en faal ilaçlardır ve düşük yan tesiri riski vardır. Yan tesirleri; göğüs ve/ yahut uzunluğunda basınç, ağrı, bulantı, sersemli, çok nadir kalp buhranıdır. Buı nedenle koroner arter marazı olanlar yahut riski olanlar kullanmamalıdır.

Bulantı kesici ilaçlar: Migrene eşlik eden bulantı ve velev ağrı içinde yararlıdırlar.

Tüm ilaçların istenmeyen yan tesirleri olabilir. Hekiminizin yönlendirmesi çok sayıda ilaç yahut dozlarını denemeyle sizin için en düzgünü bulunabilir. Yararları , yan tesirleri ve risklerini hekiminizle konuşun.

“Dikkat: Şayet gebe yahut emziriyorsanız birtakım ilaçlar önerilmez. Kimileri evlatlara verilmez. Hekiminiz gerçek ilacı önerebilir”

Dinlenme ve uyku: Migren baş ağrısı başlayınca sessiz yahut karanlık bir odada dinlenme yahut kestirmek atağın şiddetini azaltır ve mühletini kısaltır.

Fizikî teknikler: Boyun yahut başa buz torbası koymak ağrıyı kesebilir. Kimi bireylerde baş, bayun ve omuz kaslarına masaj yararlı olabilir.

Destek kümeler: Bir terapist gerilim ve ağrı ile baş etme teknikleri öğretebilir

MİGREN KORUNMASI
Şayet şiddetli yahut sık migren ataklarınız oluyorsa hami tedavi gerekebilir.

İlaçlar: Bunlar günlük olarak ağrıdan bağımsız olarak alınır. Akut migren atak ilaçları ile kombine verilebilirler. Birkaç hafta ile bir iki ayda fakat sonuç verirler

Antidepresanlar: Trisiklik antidepresanlar ( Amitriptilin v.b) migren ataklarını önleyebilirler.

Antihipertansif ve kardiyovasküler ilaçlar: Beta blokerler (propronolol, atenolol), kalsiyum kanal blokerleri (verapamil) migren ağrılarının sıklık, şiddet ve vadesini azaltabilirler

Antikonvulzonlar: Sodyum valproat, gabapentri ve topiromate migren ağrılarını önleyebilir.

Botox infeksiyonları: Alın ve kafatası kaslarına botulinum toksin infeksiyonları ile migren baş ağrılarını sıklığı, şiddeti ve mühleti azalabilir. Enfeksiyon sonrası 3-4 ay süren süreksiz yeterlilik hali olur. Yararının devam etmesi için 3-4 ayda bir enfeksiyonların tekrarlanması gereklidir.

Vesair unsurlar: Yüksek doz magnezyum ve riboflavin ( B2 vitamini) ağrı sıklığı, şiddet ve mühletini azaltabilir. Diğer ilaç alırken bunları kullanmak için kesinlikle hekiminize danışın.

Biyofeedback: Kas biyofeedback terapileri farklı durumlarda kasların tansiyonu hakkında haber sağlar ve gevşeme sağlar.Baş ağrısına eşlik eden kas gerginliğini azaltma metodları gösterilir.

Kognitif davranış tedavisi: Tipik baş ağrısı tetikleyicilerinden haberdar olmanızı ve korku ve gerilime karşı yansınızı azaltmada yardımcı olur.Baş ağrılarınızın sayı ve yoğunluğu azalabilir.

Gevşeme eğitimi: Kas gevşemesi, teneffüs egzersizleri ve mental- düşüncel hayal etme (sakinleştirici manzaralar hayal etmeye yardımcı terapi) içerir. Bu biçimde baş ağrısı sıklığı ve ağırlı azabilir.

FERDÎ BAKIM
Esirgeyici ilaçlardan bağımzsız olarak, ömür usulünde değişiklikler de migren atak sayı ve şiddetini azaltabilir.

Günlük rutinin-düzenin sağlanamsı: Sistemsiz uyku ve yemek alışkanlıkları migren baş ağrısını tetikleyebilir. Ölçüsüz uyku yahut çok az uyku migren ağrılarını tetikleyebilir
Tertipli egzersiz: Sistemli aerobik egzsersizi haftada 3 defa enaz 30 dakika tansiyonu azaltır ve baş ağrısı sıklık ve şiddetini azaltır. Yüzme, yürüyüş ve bisiklet de seçilebilir.
Östrojnin tesirlerinin azatılması: Migreni olan bayanlar; aile hikayesinde inme, yüksek kan basıncı yahut damarsal hastalık hikayesi varsa östrojen içeren ilaçlardan(doğum denetim ilaçları ve hormon replosman tedavisi) kaçınmalıdır.