iltasyazilim
FD Üye
Ulusal Cemiyetlerin Kuruluş Amacı nelerdir
Milli Cemiyetlerin Kuruluş Amacı
Millî Cemiyetler, I Dünya Savaşı'nda yenik düşen Türkiye'nin galip devletler kadar işgalini ve savaş yıllarında Anadolu'dan sürülen gayrimüslim halkın geri dönmesini durdurmak amacıyla kurulan dernek ve topluluklara bahşedilen isimdir
1918 Ekim ayında iktidardan düşen İttihat ve Terakki hükümetinin lokal düzeydeki önderleri göre, Türkiye'nin anında her bölgesinde 1919 yılının ilk aylarında kurulmuşlardır
Bu amaçla kurulan silahlı direniş gruplarına genelde Kuvayı Milliye, sivil cemiyetlere ise Müdafaai Hukuk Cemiyetleri adı verilmiştir Düzensiz olarak örgütlenen Müdafaai Hukuk cemiyetleri Eylül 1919'da toplanan Sivas Kongresi'nde Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti (ARMHC) çatısı aşağı birleştirilmiş,23 Nisan 1920'de toplanan Türkiye Büyük Halk Müziği Meclisi ARMHC temsilcilerinden oluşmuştur
Yurdun hemencecik her köşesinde genelde Müdafaai Hukuk adıyla kurulan millî cemiyetler, milliyetçilik ideolojisine dayalı olarak kurulmuşlardı Millî Kurtuluş Mücadelesinini esas taşlarını yaratıcı bu cemiyetin kuruluşu, Türk milletinin egemen ve onurlu bir millet olarak yaşama azminin bir ifadesiydi aynı zamanda Millî Cemiyetler Wilson ilkelerinden etkilendiklerinden ilk olarak barışsever uğraş yöntemini benimsemişlerdi Türklüğün yasal haklarının tanınacağı düşüncesiyle siyasî faaliyetlerde bulunmayı ve yayın yapmayı tatmin edici görmüşlerdi Fakat Wilson ilkelirinin Türkler karşısında kullanılması, işgalci devletlerin hileli tutumu ve bilhassa İzmir'in işgali bu tür mücadelenin tatmin edici olamayacağını göstermiş, millî cemiyetleri silahlı çaba kararları almaya yöneltmişti Bu cemiyetlerin bir öteki zaafı da yöresel kurtuluşu tedavi olarak görmeleri ve arasında bir koordinasyon olmayışıydı Millî cemiyetler Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçerek kurtuluş meşalesini eline almasından daha sonra bu zaaflarından da kurtulmuşlar, yekvücut hale gelerek topyekün kurtuluşa inanmışlardı Trakya Paşaeli Müdafaa Heyeti Osmaniyesi 1 aralık 1918'de Müftü Mestan Efendi'nin başkanlığında kuruldu Trakya'nın il, ilçe ve bucaklarına varıncaya değin sistemli bir şekilde teşkilatlandırdı Trakya dışarıda Adapazarı'nda bir şubesi açıldı Kuruluş amacı Trakya'nın bütünlüğünü ve Osmanlı devletine ast kalmasını temin etmek, Trakya'nın Türk yurdu olduğunu anlatarak Türklerin haklarını savunmaktı Cemiyet, İstanbul'da belirlenmiş olan Trakya komitesi ile de işbirliği yapmış, Osmanlı devletinin parçalanması halinde Trakya'yı olası olursa Batı Tarkya ile birlikte bir iyice Türk ve İslam topluluğu halinde kurtarmayı amaçlamıştı Oysa bunun için İngiltere'nin, o olmazsa Fransa'nın yardımını sağlamayı düşünüyordu Hedeflerinin bir Trakya Cumhuriyeti belirlemek olduğu anlaşılıyordu
Cemiyet, Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçmesinden sonradan çalışmalarını millî amaçlara uygun şekilde yürütmüştü Sivas Kongresi'nden daha sonra etkinlik ve programını değiştirmekle birlikte temsilcilik heyetinin isteğine uyarlamak suretiyle TrakyaPaşaeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adını almış ve böylece Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin bir şubesi haline dönüşmüştür sonra Lüleburgaz (21 Mart2 Nisan 1920) ve Edirne (913 Mayıs 1920) kongrelerini düzenlemiş, muhtemel bir Yunan istilasına karşısında silahlı bir direniş kararı almıştı
Vilayatı Şarkiyye Müdafaai Hukukı Milliye Cemiyeti doğu illerinin Ermenistan'a verilmesi ihtimaline karşısında İstanbul'da kuruldu Türklüğün bölgesindeki haklarını savunmak nedeniyle Le Pays adıyla Fransızca, Hâdisât adıyla Türkçe iki gazete çıkardı İtilaf Devletlerinin İstanbul'daki temsilcilerine ve İtilaf başkanlarına muhtıralar verdiği gibi Avrupa'ya bir komite göndermek nedeniyle girişmde de bulunmuştu Cemiyetin Erzurum şubesi, Kâzım Karabekir Paşa'nın himâyesinde kayda değer hizmetlerde bulundu İstanbul'daki merkezle bağlantısını keserek Erzurum Kongresi'nin toplanmasına öncülük etti kongre sonrasında Şarkî Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti adıyla çalışmalarını sürdürdü
*
Milli Cemiyetlerin Kuruluş Amacı
Millî Cemiyetler, I Dünya Savaşı'nda yenik düşen Türkiye'nin galip devletler kadar işgalini ve savaş yıllarında Anadolu'dan sürülen gayrimüslim halkın geri dönmesini durdurmak amacıyla kurulan dernek ve topluluklara bahşedilen isimdir
1918 Ekim ayında iktidardan düşen İttihat ve Terakki hükümetinin lokal düzeydeki önderleri göre, Türkiye'nin anında her bölgesinde 1919 yılının ilk aylarında kurulmuşlardır
Bu amaçla kurulan silahlı direniş gruplarına genelde Kuvayı Milliye, sivil cemiyetlere ise Müdafaai Hukuk Cemiyetleri adı verilmiştir Düzensiz olarak örgütlenen Müdafaai Hukuk cemiyetleri Eylül 1919'da toplanan Sivas Kongresi'nde Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti (ARMHC) çatısı aşağı birleştirilmiş,23 Nisan 1920'de toplanan Türkiye Büyük Halk Müziği Meclisi ARMHC temsilcilerinden oluşmuştur
Yurdun hemencecik her köşesinde genelde Müdafaai Hukuk adıyla kurulan millî cemiyetler, milliyetçilik ideolojisine dayalı olarak kurulmuşlardı Millî Kurtuluş Mücadelesinini esas taşlarını yaratıcı bu cemiyetin kuruluşu, Türk milletinin egemen ve onurlu bir millet olarak yaşama azminin bir ifadesiydi aynı zamanda Millî Cemiyetler Wilson ilkelerinden etkilendiklerinden ilk olarak barışsever uğraş yöntemini benimsemişlerdi Türklüğün yasal haklarının tanınacağı düşüncesiyle siyasî faaliyetlerde bulunmayı ve yayın yapmayı tatmin edici görmüşlerdi Fakat Wilson ilkelirinin Türkler karşısında kullanılması, işgalci devletlerin hileli tutumu ve bilhassa İzmir'in işgali bu tür mücadelenin tatmin edici olamayacağını göstermiş, millî cemiyetleri silahlı çaba kararları almaya yöneltmişti Bu cemiyetlerin bir öteki zaafı da yöresel kurtuluşu tedavi olarak görmeleri ve arasında bir koordinasyon olmayışıydı Millî cemiyetler Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçerek kurtuluş meşalesini eline almasından daha sonra bu zaaflarından da kurtulmuşlar, yekvücut hale gelerek topyekün kurtuluşa inanmışlardı Trakya Paşaeli Müdafaa Heyeti Osmaniyesi 1 aralık 1918'de Müftü Mestan Efendi'nin başkanlığında kuruldu Trakya'nın il, ilçe ve bucaklarına varıncaya değin sistemli bir şekilde teşkilatlandırdı Trakya dışarıda Adapazarı'nda bir şubesi açıldı Kuruluş amacı Trakya'nın bütünlüğünü ve Osmanlı devletine ast kalmasını temin etmek, Trakya'nın Türk yurdu olduğunu anlatarak Türklerin haklarını savunmaktı Cemiyet, İstanbul'da belirlenmiş olan Trakya komitesi ile de işbirliği yapmış, Osmanlı devletinin parçalanması halinde Trakya'yı olası olursa Batı Tarkya ile birlikte bir iyice Türk ve İslam topluluğu halinde kurtarmayı amaçlamıştı Oysa bunun için İngiltere'nin, o olmazsa Fransa'nın yardımını sağlamayı düşünüyordu Hedeflerinin bir Trakya Cumhuriyeti belirlemek olduğu anlaşılıyordu
Cemiyet, Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya geçmesinden sonradan çalışmalarını millî amaçlara uygun şekilde yürütmüştü Sivas Kongresi'nden daha sonra etkinlik ve programını değiştirmekle birlikte temsilcilik heyetinin isteğine uyarlamak suretiyle TrakyaPaşaeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adını almış ve böylece Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin bir şubesi haline dönüşmüştür sonra Lüleburgaz (21 Mart2 Nisan 1920) ve Edirne (913 Mayıs 1920) kongrelerini düzenlemiş, muhtemel bir Yunan istilasına karşısında silahlı bir direniş kararı almıştı
Vilayatı Şarkiyye Müdafaai Hukukı Milliye Cemiyeti doğu illerinin Ermenistan'a verilmesi ihtimaline karşısında İstanbul'da kuruldu Türklüğün bölgesindeki haklarını savunmak nedeniyle Le Pays adıyla Fransızca, Hâdisât adıyla Türkçe iki gazete çıkardı İtilaf Devletlerinin İstanbul'daki temsilcilerine ve İtilaf başkanlarına muhtıralar verdiği gibi Avrupa'ya bir komite göndermek nedeniyle girişmde de bulunmuştu Cemiyetin Erzurum şubesi, Kâzım Karabekir Paşa'nın himâyesinde kayda değer hizmetlerde bulundu İstanbul'daki merkezle bağlantısını keserek Erzurum Kongresi'nin toplanmasına öncülük etti kongre sonrasında Şarkî Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti adıyla çalışmalarını sürdürdü
*