Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
ASRÎ TIBBIN YANILGISI
Şimdi tıp fakültesinde öğrenci iken boş vakitlerimizde acil servise masraf, çabucak her seferinde de, trafik kazaları ya da kalp buhranlarının yanı sıra, çok şiddetli ağrılar çektiğini söyleyerek kendini bölgeden mekana atan yahut kitlenmiş dişlerinin arasından abartılı hırıltılar çıkaran ve arada bir belirli etmeden etrafın reaksiyonunu ölçen baygın hastalara rastlardık.
Akrabaları telaş içinde hastalarının geceden beri en az üç dört kez daha bu türlü nöbetler geçirdiğini söylerek, gördükleri her beyaz önlüklüyü durumun aciliyeti konusunda ikna etmeye çalışırlardı. Bizler şimdi tedavi etme sorumluluğunu taşımadığımız için izlemekle yetinirdik. Aramızdan biri kesinlikle muzipçe gülümseyerek işaret parmağını başına götürür, hastanın probleminin aklından olduğuna dikkat çekerdi. Bu sinyal aramızda, o kişinin sahiden hasta olmadığı mealine gelirdi. Hastaya birden fazla sefer sakinleştirici bir iğne yapılır ve konutuna gönderilirdi.
Gürültü ve patırtı kısa müddette manzaranın enteresanlığını bastırdığından, bizler bir vade sonra sıkılır, yavaşça acilden dışarı süzülüp kendimizi bahçenin özgürlüğüne bırakırdık. Bu kişiler sahiden hasta mıydı? Kendini mahalden tarafa atmak yahut bayılma numarası yapmak kendi başına bir hastalık olabilir miydi? Şayet öyleyse onları bu türlü davranmaya iten şey neydi? Üstelik bu hastaların birçoklarına sık sık, migren, sedef, mide-barsak illetleri ya da astım üzere kronik marazlarla başvurdukları polikliniklerde de rastlıyorduk. Birçok kere tedaviye karşılık vermiyorlardı. Bu illetler umumide psikosomatik hastalık' başlığı altında toplanıyordu ki, Türkçesi, ruhsal kökenli bedensel hastalık' demekti.
Enteresandır ki, kişilerin içtimaî ve ekonomik nedenlerle ruhsal kasvetler yaşayabilecekleri, ruhsal külfetlerin ise bedensel illetleri yaratabileceği gerçeği, en sıradan kişilerin bile bildiği bir şey olmasına rağmen, tıp eğitimimizin bu bahiste, isim koyma dışında ne kapsamlı ilmî bir açıklaması ve ne de işe yarar bir tedavi önermesi vardı.
Günümüzde, toplumsal ve ruhsal faktörlerle bedensel marazlar arasındaki ilgi konusunda moleküler seviyede kanıtlarına sahip olmamıza karşın, tıbbi eğitim ve pratikler benim öğrencilik yıllarımdan pek farklı değil ne yazık ki! Bugün artık, kalpten migrene, kolitten kansere, illetlerin yaklaşık %85'inin ruhsal kökenleri olduğunu biliyoruz.
Meğer uygulanan tıbbi tedaviler derhal her devir yalnızca bedensel yakınmaları ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Bu yaklaşım kişisi, bozuk bir otomobil üzere ele almak adeta. Bu örneği açalım, zira büyük benzerlikler taşıyor. Istenilmeyen bir sürücü otomobilini sağa sola çarpar, bakımını yapmaz, verimsiz kullanır ve bir güruh sorun çıkınca da götürür tamirciye bırakır. Tamirci de otomobilin bozulan mahallerini tamir eder, boyar, gerekiyorsa yama yapar, değiştirilmesi gereken kesimleri değiştirir. Yaptıkları motamot bizim ilaç tedavilerimizi, by-pass ve organ nakli ameliyatlarımızı andırır. Sonra tamirci, tamir olmuş aracı şoföre teslim eder. Kısa bir mühlet sonra otomobil tamirciye geri döner. Zira arabayı kullanan şoför değişmemiştir.
Bizim asrî tıp sistemimizde de şoför, yani vücudu kullanan akıl ve ruh üzerinde durulmaksızın bedensel tedaviler yapılır. Kişilerin içinde yaşadığı topluluğun yapısı, kişinin ekonomik durumunun sıhhati üzerindeki tesirleri mevzu edilmez. Daima gerilim, depresyon, korku içindeki insan ruhu ise, hem bu olumsuz hislerin direkt tesiri, hem de külfetlerle başa çıkmak için başvurduğu sigara, alkol, uyuşturucu ve şiddetli yeme üzere davranışlar sonucu vücudu tekrar ve tekrar hastalandırır.
Artık bu tabloya günlük hayattan bir örnek vermek için, gerçek mesleği de şoförlük olan Hasan Bey'e bir bakalım. Hasan Beyefendi, bir oburunun aracında taksi şoförlüğü yaparak hayatını kazanan 45 yaşında, ince uzun uzunluklu, kır saçlı, efendi bir adam. İstanbul trafiğinin akıl almaz karmaşasının yarattığı yorgunluğun yanı sıra, taksi şoförlerinin sık sık gasp edilerek öldürülmeleri nedeniyle can güvenliği korkusu taşıyor. Müşterinin ve gelirin az olduğu günlerde patronunun azarlarına göğüs geriyor. İş garantisi yok. Her an işini kaybedebilir.
Aldığı para hudutlu olduğundan birden fazla ay hane kirasını ödemek bile güç oluyor. Evlatlarından biri okuyor başkası ise konuta ekte bulunmak için liseden ayrılıp minimum ecirle bir dokuma atölyesinde çalışmaya başlamış. Eşi, yer kattaki konutlarının haddinden fazla nemi nedeniyle daima diz ağrıları çekmekte. Tüm bunlar Hasan Beyefendi için gerilim aslı. Mütemadi gerilim, Hasan Bey'in dimağından ve vücudundan, birtakım hormon ve unsurların salgılanmasına yol açmakta. Bu unsurlar onun sıhhatine önemli biçimde zarar veren çeşitten.
En sık yakınmaları, çabuk yorulma, nefes darlığı, uykusuzluk ve göğüs nahiyesindeki ağrılar. Beş yıl kadar evvel gittiği bir hekim ona kalp marazı olduğunu söylemiş. Hasan Bey'in gerilimsiz bir hayat sürmesi, yediğine içtiğine dikkat etmesi gerekiyor. Ara sıra taksi durağında okuduğu gazetelerin sıhhat zaviyelerinde ısrarla vurgulanan sağlıklı beslenme için gerekli bol taze meyve ve zerzevat, yağsız beyaz et, balık ve antioksidan vitaminleri alacak maddi imkânı yok. Beslenmesi, ucuz olması nedeniyle yüklü olarak, ekmek ve makarna üzere unlu azıklara dayanıyor. Hanedeki yemekler, zeytinyağı noktasına en ucuz margarinle pişiyor.
Hasan Bey'in yerküresindeki tek cümbüş, gün uzunluğu peş peşe tüttürdüğü sigarası. Son vakitlerde her sigaradan sonra kendisini daha da rahatsız hissetmesine karşın, bu alışkanlığından kopamıyor. Onun yerküresi, nikotinin dimağında salgılattığı hazzın molekülü dopamin olmaksızın çok keyifsiz ve karanlık.
Göğsündeki ağrının bir öğlen vakti düzgünce şiddetlenmesi üzerine Hasan Beyefendi, duraktaki arkadaşları tarafından hastaneye götürülüyor. Sonra? Hasan Bey'e daha sonra ne olduğunu ben de bilmiyorum. Çeşitli olasılıklar var:
Hasan Beyefendi hastaneye götürülürken yolda ölmüş olabilir. Şayet Hasan Beyefendi yaşadıysa, sigortalı idiyse ve hastanede yerinde ilgi görebildiyse, kalp damarları incelenmiş ve büyük olasılıkla tıkanıklıklar bulunduğu için ona kalp damarlarının değiştirilmesi tavsiye edilmiştir. Bacağından alınan damarlar by-pass ismi verilen ameliyatla kalbindeki tıkanmış damarların yanına takılmıştır. Ameliyattan sonra şayet eski patronu gereğince insaflı ise ve Hasan Bey'in de direksiyon sallayacak gücü varsa, farklı bir kar menşesi olmadığı için, eski işine dönecektir.
Eski işine dönme talihinin olmadığı koşulları düşünmek bile çok sıkıntı. Şayet işine geri dönebilirse, bu kere onu hasta eden koşullar, Hasan Bey'in bacaklarından alınıp kalbine takılan yeni damarlara 'hoş geldin'' demekte gecikmeyeceklerdir. Ne yazık ki, motamot sökülüp atılan asıl damarlar üzere, yeni damarların da gücü sonludur ve tıpkı koşullar sürdüğü sürece, bir mühlet sonra kan akımına geçit vermeyecek hale gelmemeleri için hiçbir neden yoktur. Hasan Beyefendi sigarayı bırakmıştır büyük olasılıkla lakin, yoksulluk ve işin gerilimi onu bırakmamakta kararlıdır.
Ne sıkıcı bir hikâye değil mi? Hasan Bey'in hiç de romantik ve heyecanlı olmayan bu tatsız hikayesini anlatmamın iki nedeni var. Bunlardan birincisi, toplumsal ve ekonomik koşulların ruh ve vücut sıhhatimizi nasıl etkilediğini ve bu tesir sonucu yerleşen birtakım davranış biçimlerinin yeniden ruhu ve vücudu katmerli bir biçimde nasıl hasta edebildiğini göstermek. Çevre ve ekonomik koşulları dikkate almadan yapılan modül başı tamirin birçok kere uzun vadede işe yaramayacağı açık.
İkincisi ise, Hasan Bey'in hikayesinin günümüzde, şu yahut bu biçimde hepimizin hikayesi olması. Topluluğumuzun çok büyük bir kısmı, Hasan Bey'inkine misal ya da ondan çok daha makûs koşullarda sürdürüyor ömürlerini. Ekonomik zorluklardan etraf kirliliğine, işsizlikten yanı başımızda müddet giden savaşa kadar ne çok şey var bizi hasta edebilecek. Bu bizim hikayemiz. O nedenle, velev hasta velev hekim olalım, hepimiz bu hikayeyi bilmek zorundayız. Bilelim ki, hikayenin sonu farklı olsun. İnsanca olsun ve yaralarımız sarılsın, hastalarımız güzelleşsin.
Şimdi tıp fakültesinde öğrenci iken boş vakitlerimizde acil servise masraf, çabucak her seferinde de, trafik kazaları ya da kalp buhranlarının yanı sıra, çok şiddetli ağrılar çektiğini söyleyerek kendini bölgeden mekana atan yahut kitlenmiş dişlerinin arasından abartılı hırıltılar çıkaran ve arada bir belirli etmeden etrafın reaksiyonunu ölçen baygın hastalara rastlardık.
Akrabaları telaş içinde hastalarının geceden beri en az üç dört kez daha bu türlü nöbetler geçirdiğini söylerek, gördükleri her beyaz önlüklüyü durumun aciliyeti konusunda ikna etmeye çalışırlardı. Bizler şimdi tedavi etme sorumluluğunu taşımadığımız için izlemekle yetinirdik. Aramızdan biri kesinlikle muzipçe gülümseyerek işaret parmağını başına götürür, hastanın probleminin aklından olduğuna dikkat çekerdi. Bu sinyal aramızda, o kişinin sahiden hasta olmadığı mealine gelirdi. Hastaya birden fazla sefer sakinleştirici bir iğne yapılır ve konutuna gönderilirdi.
Gürültü ve patırtı kısa müddette manzaranın enteresanlığını bastırdığından, bizler bir vade sonra sıkılır, yavaşça acilden dışarı süzülüp kendimizi bahçenin özgürlüğüne bırakırdık. Bu kişiler sahiden hasta mıydı? Kendini mahalden tarafa atmak yahut bayılma numarası yapmak kendi başına bir hastalık olabilir miydi? Şayet öyleyse onları bu türlü davranmaya iten şey neydi? Üstelik bu hastaların birçoklarına sık sık, migren, sedef, mide-barsak illetleri ya da astım üzere kronik marazlarla başvurdukları polikliniklerde de rastlıyorduk. Birçok kere tedaviye karşılık vermiyorlardı. Bu illetler umumide psikosomatik hastalık' başlığı altında toplanıyordu ki, Türkçesi, ruhsal kökenli bedensel hastalık' demekti.
Enteresandır ki, kişilerin içtimaî ve ekonomik nedenlerle ruhsal kasvetler yaşayabilecekleri, ruhsal külfetlerin ise bedensel illetleri yaratabileceği gerçeği, en sıradan kişilerin bile bildiği bir şey olmasına rağmen, tıp eğitimimizin bu bahiste, isim koyma dışında ne kapsamlı ilmî bir açıklaması ve ne de işe yarar bir tedavi önermesi vardı.
Günümüzde, toplumsal ve ruhsal faktörlerle bedensel marazlar arasındaki ilgi konusunda moleküler seviyede kanıtlarına sahip olmamıza karşın, tıbbi eğitim ve pratikler benim öğrencilik yıllarımdan pek farklı değil ne yazık ki! Bugün artık, kalpten migrene, kolitten kansere, illetlerin yaklaşık %85'inin ruhsal kökenleri olduğunu biliyoruz.
Meğer uygulanan tıbbi tedaviler derhal her devir yalnızca bedensel yakınmaları ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Bu yaklaşım kişisi, bozuk bir otomobil üzere ele almak adeta. Bu örneği açalım, zira büyük benzerlikler taşıyor. Istenilmeyen bir sürücü otomobilini sağa sola çarpar, bakımını yapmaz, verimsiz kullanır ve bir güruh sorun çıkınca da götürür tamirciye bırakır. Tamirci de otomobilin bozulan mahallerini tamir eder, boyar, gerekiyorsa yama yapar, değiştirilmesi gereken kesimleri değiştirir. Yaptıkları motamot bizim ilaç tedavilerimizi, by-pass ve organ nakli ameliyatlarımızı andırır. Sonra tamirci, tamir olmuş aracı şoföre teslim eder. Kısa bir mühlet sonra otomobil tamirciye geri döner. Zira arabayı kullanan şoför değişmemiştir.
Bizim asrî tıp sistemimizde de şoför, yani vücudu kullanan akıl ve ruh üzerinde durulmaksızın bedensel tedaviler yapılır. Kişilerin içinde yaşadığı topluluğun yapısı, kişinin ekonomik durumunun sıhhati üzerindeki tesirleri mevzu edilmez. Daima gerilim, depresyon, korku içindeki insan ruhu ise, hem bu olumsuz hislerin direkt tesiri, hem de külfetlerle başa çıkmak için başvurduğu sigara, alkol, uyuşturucu ve şiddetli yeme üzere davranışlar sonucu vücudu tekrar ve tekrar hastalandırır.
Artık bu tabloya günlük hayattan bir örnek vermek için, gerçek mesleği de şoförlük olan Hasan Bey'e bir bakalım. Hasan Beyefendi, bir oburunun aracında taksi şoförlüğü yaparak hayatını kazanan 45 yaşında, ince uzun uzunluklu, kır saçlı, efendi bir adam. İstanbul trafiğinin akıl almaz karmaşasının yarattığı yorgunluğun yanı sıra, taksi şoförlerinin sık sık gasp edilerek öldürülmeleri nedeniyle can güvenliği korkusu taşıyor. Müşterinin ve gelirin az olduğu günlerde patronunun azarlarına göğüs geriyor. İş garantisi yok. Her an işini kaybedebilir.
Aldığı para hudutlu olduğundan birden fazla ay hane kirasını ödemek bile güç oluyor. Evlatlarından biri okuyor başkası ise konuta ekte bulunmak için liseden ayrılıp minimum ecirle bir dokuma atölyesinde çalışmaya başlamış. Eşi, yer kattaki konutlarının haddinden fazla nemi nedeniyle daima diz ağrıları çekmekte. Tüm bunlar Hasan Beyefendi için gerilim aslı. Mütemadi gerilim, Hasan Bey'in dimağından ve vücudundan, birtakım hormon ve unsurların salgılanmasına yol açmakta. Bu unsurlar onun sıhhatine önemli biçimde zarar veren çeşitten.
En sık yakınmaları, çabuk yorulma, nefes darlığı, uykusuzluk ve göğüs nahiyesindeki ağrılar. Beş yıl kadar evvel gittiği bir hekim ona kalp marazı olduğunu söylemiş. Hasan Bey'in gerilimsiz bir hayat sürmesi, yediğine içtiğine dikkat etmesi gerekiyor. Ara sıra taksi durağında okuduğu gazetelerin sıhhat zaviyelerinde ısrarla vurgulanan sağlıklı beslenme için gerekli bol taze meyve ve zerzevat, yağsız beyaz et, balık ve antioksidan vitaminleri alacak maddi imkânı yok. Beslenmesi, ucuz olması nedeniyle yüklü olarak, ekmek ve makarna üzere unlu azıklara dayanıyor. Hanedeki yemekler, zeytinyağı noktasına en ucuz margarinle pişiyor.
Hasan Bey'in yerküresindeki tek cümbüş, gün uzunluğu peş peşe tüttürdüğü sigarası. Son vakitlerde her sigaradan sonra kendisini daha da rahatsız hissetmesine karşın, bu alışkanlığından kopamıyor. Onun yerküresi, nikotinin dimağında salgılattığı hazzın molekülü dopamin olmaksızın çok keyifsiz ve karanlık.
Göğsündeki ağrının bir öğlen vakti düzgünce şiddetlenmesi üzerine Hasan Beyefendi, duraktaki arkadaşları tarafından hastaneye götürülüyor. Sonra? Hasan Bey'e daha sonra ne olduğunu ben de bilmiyorum. Çeşitli olasılıklar var:
Hasan Beyefendi hastaneye götürülürken yolda ölmüş olabilir. Şayet Hasan Beyefendi yaşadıysa, sigortalı idiyse ve hastanede yerinde ilgi görebildiyse, kalp damarları incelenmiş ve büyük olasılıkla tıkanıklıklar bulunduğu için ona kalp damarlarının değiştirilmesi tavsiye edilmiştir. Bacağından alınan damarlar by-pass ismi verilen ameliyatla kalbindeki tıkanmış damarların yanına takılmıştır. Ameliyattan sonra şayet eski patronu gereğince insaflı ise ve Hasan Bey'in de direksiyon sallayacak gücü varsa, farklı bir kar menşesi olmadığı için, eski işine dönecektir.
Eski işine dönme talihinin olmadığı koşulları düşünmek bile çok sıkıntı. Şayet işine geri dönebilirse, bu kere onu hasta eden koşullar, Hasan Bey'in bacaklarından alınıp kalbine takılan yeni damarlara 'hoş geldin'' demekte gecikmeyeceklerdir. Ne yazık ki, motamot sökülüp atılan asıl damarlar üzere, yeni damarların da gücü sonludur ve tıpkı koşullar sürdüğü sürece, bir mühlet sonra kan akımına geçit vermeyecek hale gelmemeleri için hiçbir neden yoktur. Hasan Beyefendi sigarayı bırakmıştır büyük olasılıkla lakin, yoksulluk ve işin gerilimi onu bırakmamakta kararlıdır.
Ne sıkıcı bir hikâye değil mi? Hasan Bey'in hiç de romantik ve heyecanlı olmayan bu tatsız hikayesini anlatmamın iki nedeni var. Bunlardan birincisi, toplumsal ve ekonomik koşulların ruh ve vücut sıhhatimizi nasıl etkilediğini ve bu tesir sonucu yerleşen birtakım davranış biçimlerinin yeniden ruhu ve vücudu katmerli bir biçimde nasıl hasta edebildiğini göstermek. Çevre ve ekonomik koşulları dikkate almadan yapılan modül başı tamirin birçok kere uzun vadede işe yaramayacağı açık.
İkincisi ise, Hasan Bey'in hikayesinin günümüzde, şu yahut bu biçimde hepimizin hikayesi olması. Topluluğumuzun çok büyük bir kısmı, Hasan Bey'inkine misal ya da ondan çok daha makûs koşullarda sürdürüyor ömürlerini. Ekonomik zorluklardan etraf kirliliğine, işsizlikten yanı başımızda müddet giden savaşa kadar ne çok şey var bizi hasta edebilecek. Bu bizim hikayemiz. O nedenle, velev hasta velev hekim olalım, hepimiz bu hikayeyi bilmek zorundayız. Bilelim ki, hikayenin sonu farklı olsun. İnsanca olsun ve yaralarımız sarılsın, hastalarımız güzelleşsin.
