Mondros Ateşkes Antlaşması Tarih

Birinci Dünya Savaşı Sonunda Osmanlı Devletinin Durumu ve Mondros Mütareke Antlaşması (30 Ekim 1918)
Savaş devam ederken İtilâf Devletleri aralarındaki dar antlaşmalarla Os manlı Devleti 'ni paylaşmışlardı Mondros Ateşkes Antlaşması'da bunların derman mı olduğundan şartları çok ağırdı Antlaşmada alınan kararlar özet olarak şöyleydi:
1) İtilâf Devletlerinin boğazlardan serbestçe geçişi sağlanacak ve boğazların , tünellerin , demiryollarının ve haberleşme ağlarının askeri kontrolü İtilâf Devletlerine bırakılacak
2) İtilâf Devletlerinin fazla gördüğü Osmanlı askerleri tahliye edilecek
3) İtilâf Devletleri Osmanlı Devleti 'nin liman ve tersanelerinden yararlanacak
4) Osmanlı Devleti 'nin savaş gemileri zincirlenecek
5) İtilâf Devletleri güvenliklerini tehlikede gördükleri yerleri işgal edebilecek
6) Erzurum , Elazığ , Bitlis , Van , Diyarbakır ve Sivas 'ta karışıklık çıkarsa alan işgal edilecek
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti sahiden sona ermişti Boğazların işgaliyle Anadolu ve Rumeli bağlantısı kopmuştu ; ayrıca 7 ve 24 Maddelere tarafından ülke nin tamamının işgali kabul edilmiş oluyordu
Antlaşmadan sonradan İngilizler, Fransızlar ,İtalyanlar, Yunanlılar yurdun büyük bir bölümünü işgal ettiler
Paris Uzlaşma Konferansı (18 Ocak 1919) ve İzmir 'in İşgali
Savaş sonunda İtilâf Devletleri yenilenlerin durumunu görüşmek üzere Paris'te toplandı Konferansta Yunanistan sahte belgelerle Anadolu'ya sahip çıktı ve bu İngiltere 'nin işine gelince Yunanistan 'ın İzmir 'i işgaline karar verildi
Yunanlılar İzmir'e girmeden Türkler Rumlar'ı katlediyorDiyerek Mon dros Ateşkes antlaşmasına tarafından haklı ayla geldiler ve tüm dünyayı kandırdılar Yunanlılar'ın İzmir'e girince taşkınlıklar yapması üzerine Kurtuluş Savaşı başladı
Ulusal Mücadelede Cemiyetler
Mondros Ateşkesi 'nden daha sonra yurtta bir fazla cemiyet kuruldu Bunlar ikiye ayrılır :
1 Yardımcı Cemiyetler :
Ülkenin kötü durumu yöresel cemiyetlerin kurulmasına neden oldu Bu cemiyetler yalnızca kuruldukları bölgeyi ve çevresini koruyabiliyordu Bunlara misal verirsek :
Edirne ve İstanbul 'da Trakya Paşaeli cemiyeti, İzmir 'de İzmir Müdafaai Hukuk cemiyeti, doğuda Doğu Vilayetleri Müdafaai Hukuk Cemiyeti kuruldu Ayrıca halka yardımcı olmak amacıyla bir çok cemiyet kurulmuştur
2 Zararlı Cemiyetler :
a) Azınlıkların kurduğu zararlı cemiyetler :
Mavri mira cemiyeti, Rumların Yunanistan 'a takviye için kurduğu bir cemiyettir Pontus Rum cemiyeti de bu cemiyetin bir kolunu oluşturur
b) Türklerin kurduğu zararlı cemiyetler :
Padişahlığı geri isteyenlerin kurduğu Teâli İslâm Cemiyeti bu cemiyetlere örnektir Keza İngiliz sevenler Cemiyeti, İngiliz mandalığı isteyenlerin, padişa hında yardımlarıyla kurduğu bir cemiyetti Bu cemiyete, padişah ve Osmanlı Devleti hükümetinden o kadar çok birey üyeydi
KURTULUŞ SAVAŞI
Savaş 'tan önce, kurulan yardımsever cemiyetler bir çatı altında toplandı Buna Kuvayı Milliye hareketi denir Bu birlikler Anadolu'nun işgali, Osmanlı orduları nın terhis edilmesi ve İstanbul hükümetinin otoritesini kaybetmesi nedenleriyle kuruldu Birlikler, düşmanın ilerleyişini yavaşlatmış, meclis toplanana kadar askerlik yapmış ve çıkan ayaklanmaları bastırmışlardır Fakat halktan cebren para topladıkları ve düşmanı tamamen durduramadıkları için kaldırıldılar
Atatürk ülkenin ancak Anadolu 'da yapılacak bir örgütlenmeyle
kurtulabileceğine kesinkes karar verdikten sonradan Samsun 'a gitmek için yola çıktı 19 Mayıs 1919 'da Samsun 'a çıktı ve faaliyetlerine başladı Buradan Amasya 'ya geçerek Amasya genelgesini yayınlayan Atatürk Osmanlı Devleti 'ndeki görevinden de istifa etti
Amasya Genelgesi
Genelge özgürlük hareketinin ilk adımı ve Milli mücadelenin başlangıcı olması sebebiyle çok önemlidir ilk kez bu genelgede hakimiyet halka verilmiştir ve yurdun hepsi hür kapsamına alınmıştır Atatürk Anadolu'da bu genel geyi yayınlarken, Osmanlı padişahı ve hükümeti Atatürk'ü ve yandaşlarını vatan haini duyuru etmişlerdi Lakin ırk belli başlı vatan haininin kim olduğunu biliyordu Bu genelgede alınan kararların başlıcaları şunlardır :
1) Vatanın bütünlüğü ve özgür tehlikededir
2) Osmanlı hükümeti iyi çalışmamakta ve milleti iyi temsil edememektedir
3) Milletin geleceğini yeniden milletin azim ve kararı belirleyecektir
4) Bağımsızlığın sağlanması için bir heyetin toplanması lazımdır Bu heyet için illerden üç kişinin Sivas 'a yollanması gerekmektedir
Erzurum Kongresi ( 23 Temmuz 6 Ağustos 1919 )
Kongre millet arasında birliği koruyarak, azınlıkların çalışmalarını etkisizleş tirmek için toplandı Burada Amasya genelgesinde alınan kararlar baştan gözden geçirilerek herkesin görüşü alındı bu vesileyle İstanbul hükümeti hâlâ İngiltere'nin himayesine girmek istiyordu Kongre toplanış yönünden bölgesel , kararları yönünden ise milli bir kongredir Kapitülasyonlara başta burada karşısında çıkılmış ve yeni bir devlet kurma fikri öncelikle burada ortaya atılmıştır Keza kongrede alınan kararların uygulanabilmesi için bir temsilcilik heyeti oluşturuldu
Sivas Kongresi ( 4 11 Eylül 1919 )
Erzurum'dan daha sonra Sivas 'ta da bir kongre toplandı Bu kongrede, Erzurum kongresinde alınan kararlar halka mal edildi ve diğer bir ülkenin himayesine girmek kesin olarak reddedildi Temsil heyetinin bundan böyle tüm milleti temsilcilik edeceğine karar verildi Osmanlı hükümeti bu kongrenin toplanmasına karşı çıktı ama kongreyi dağıtacak gücünün olmaması nedeniyle bir şey yapamadı ve İngiltere'den takviye istedi İngiltere bu kongreyi minik bir isyan olarak gördü ve önemsemeyip takviye etmedi
Bu sırada Osmanlı Devleti 'nde hükümet değişikliği oldu Yeni kurulan Ali Rıza Paşa hükümeti ve temsilcilik heyeti arasında Amasya 'da bir röportaj oldu Gö rüşme sonucunda ilk kez bir İstanbul hükümeti milli mücadeleyi kabul etmiş oldu
Misakı Ulusal
Atatürk 'ün Misakı Millide yayınladığı kararlar şöyledir :
• Çoğunluğu Türk olan topraklar vatanın bölünmez bir bütünüdür
• Boğazların güvenliği sağlanırsa , o bölge dünya ticaretine açılabilir
• Azınlıklara evvelden tanınmış olan pozitif haklar kaldırılmalıdır
• Kapitülasyonlar hiçbir şekilde kabul edilmez
Bu kararlar sonrasında İtilâf Devletleri 16 Mart 1921 'de İstanbul 'u işgal ettiler Osmanlı Devleti ve hükümeti de olanları seyretti ve hatta İtilâf Devletleri 'ni destekledi Insanlar değişik protestolarla, İtilâf Devletleri'nin subaylarının tutuklanmasıyla ve bunun gibi daha bir fazla şekilde işgale tepki gösterdi
TBMM 'nin Açılması ( 23 Nisan 1920 )
Mustafa Kemal 'in 16 Mart 1921 'de yayınladığı bildirge ile yeni seçimler yapıldı Seçimler sonunda, Mustafa Kemal'in ilkeleri doğrultusunda , yeni meclis dolayısıyla yeni devlet sabit oldu Meclisin açılmasının ikinci gününde Mustafa Kemal bir önerge yayınladı Buna kadar :
1) TBMM en üstün güçtür ve yasama , yürütme erklerine sahiptir
2) Hükümet düzenlemek mecburidir, meclis başkanı bununla birlikte hükümet başkanı olacaktır
Bu mecliste öbür düşüncelerin oluşu , meclisin en üstün zorlama oluşu ve sürekli oluşu meclis için büyük menfaat oluşturmuştur
TBMM 'ye Karşısında Yapılan İsyanlar
Anadolu 'nun işgalinin devlet otoritesini zayıflatması, halkın devletten daha dinç olmasına niçin oldu İstanbul hükümeti , İngilizlerin ve Yunanlıların da baskısıyla bizzat isyanlar çıkardığı gibi çıkan isyanları da destekledi Hem Kuvayı Milliye birliklerinin halka fena davranması, halkın ayaklanmasına niçin oldu Bunların sonucunda ülkenin her yerinde bir fazla isyanlar çıktı
İsyanlar sonunda meclisin yıpranmasına karşın devlet otoritesi korundu İtilâf Devletleri ile Osmanlı hükümetinin meclisi yıkma çabaları sonuçsuz kaldı
Sevr Barıştırma Antlaşması ( 10 Ağustos 1920 )
Bu antlaşmanın asıl sebebi , İtilâf Devletleri 'nin kendi aralarında Osmanlı Devleti 'ni paylaşma konusunda meydana çıkan anlaşmazlıktır İtilâf Devletleri Mukaveleyı Osmanlı Devleti 'ne gönderdiklerinde hiç bir itiraz kabul etmeyeceklerdi, zaten Osmanlı padişahının veya hükümetin itiraz etmeye niyetleri yoktu İşgalciler antlaşmayı bir lahza önce yapabilmek için Yunanistan'ı destekledi Yunanlı askerler yurdun içlerine kadar rahatça girdi *