Montro Boğazlar Sozleşmesi

MONTRO BOĞAZLAR SOZLEŞMESİ

(20 TEMMUZ 1936)

Lozan Barış Antlaşması'nın Boğazlar konusundaki kararında; Boğazlardan butun ticaret gemilerinin gecişinin serbest olması, Boğaz kıyılarının askerden arındırılması ve yonetimin başkanı Turk olan uluslar arası bir komisyona bırakılması kararlaştırılmıştı Bu durum Turkiye'nin bağımsızlığını zedeleyici nitelikteydi

1930'larda Avrupa devletleri arasında silahlanma yarışı başladı Silahsızlanma icin 1933'te yapılan goruşmelerden bir sonuc alınamadı Aşırı silahlanma bu devletlerin savaşa girebileceklerinin işareti idi Ayrıca bu donemde İtalya Habeşistan'a (gunumuzde Etiyopya), Japonya ise Mancurya'ya(gunumuzde Cin'in kuzeydoğu bolumu) saldırdı Almanya da askersiz olması kararlaştırılan Ren Bolgesi'ne girdi Bu gelişmeler dış diplomaside Milletler Cemiyeti'nin etkisini azalttı

Dunyanın yeni bir savaşın eşiğine girdiğini anlayan Turkiye, kendi guvenliğini sağlamayı amaclıyordu 20 Temmuz 1936'da Lozan Barış Goruşmelerine katılan devletlere Boğazlar ile ilgili olarak bir nota gonderilerek bir konferans toplanmasını istedi

İsvicre'nin Montro (Montreux) kentinde toplanan konferansta Montro Boğazlar Sozleşmesi kabul edildi

Montro Boğazlar Sozleşmesi'ne gore;

1 Lozan Antlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırıldı Komisyonun butun yetkileri Turkiye'ye bırakıldı

2 Lozan Antlaşması ile askersiz duruma getirilen Boğazların her iki kıyısında Turkiye'nin asker bulundurabilmesi kabul edildi

3 Barış zamanlarında ticaret gemilerinin Boğazlardan serbestce gecebilmeleri kabul edildi

4 Savaş gemilerinin gecişlerine ise sınırlamalar getirildi

Montro Boğazlar Sozleşmesi ile,

Lozan'dan kalma, Boğazlarda Turkiye'nin egemenlik haklarını sınırlayan maddeler kaldırıldı

Turkiye'nin uluslar arası politikada onemi arttı