Mozilla, 2019 İnternet Sağlık Raporunu Açıkladı

İnternet tarayıcı pazarının değerli aktörlerinden olan yazılım firması Mozilla, 2019 İnternet Sıhhat Raporu’nu yayımladı. Rapor için 200 bilirkişinin internetin geleceğine yönelik görüşleri alındı. Bu yılın raporu umum olarak yapay zekaya karşı önyargıya ve tasarım alışkanlıklarına odaklandı. Bilhassa çevre medya pratikleri ve akıllı telefonlar üzere pratiklerin yarattığı bağımlılık ve mahallî idareler ile sivil topluluk kuruluşlarının interneti yerküre çapında daha sağlıklı hale getirme gücü, raporun odak noktasını oluşturdu.

İnternet Sıhhat Raporu, internete aşikâr bir sıhhat yüzdesi veren ya da interneti sağlıklı/sağlıksız diye ayıran bir rapor değil. Çalışma daha fazla kişileri yönlendirmek ve muayyen hususları dikkate almaya çağırmak hedefinde. Raporda ‘para kazanma tekniklerinin, toplulukların idaresinin ve sairleriyle içtimaî etkileşimin değişimini kucaklamak’ öne çıkarılan başlıklar oldu.


Gelecekte ekonomilerimizin ve topluluklarımızın büyük değişimler geçireceği belirtilen raporda, bu değişimlerin menşesi olarak da makinelerin öğrenme ve karar verebilme yetisindeki artış gösterildi. “Yanlış yaptığımızı bildiğimiz şeyi düzeltmeliyiz ve yapay zeka için yeterlinin ne olduğunu kararlaştırmalıyız.” denildi.

Yapay zekanın son yıllarda ABD’li ve Çin’li şirketlerin atılımlarıyla ilerlediği belirtilirken, Microsoft ve Amazon’un kolluk kuvvetlerine yüz tanıma yazılımları sattıklarına işaret edildi.

Raporda yapay zeka okuryazarlığının değerine de dikkat çekildi. Sıradan vatandaşlar kadar kurumlar ve kuruluşların da bu bahiste kendilerini geliştirmeleri gerektiği tabir edildi.

Deepfake pratiklerine karşı da ihtarlarda bulunulan raporlarda, bu metotlardan nasıl korunulabileceği de tartışıldı. Kimi insanlar devletin bu mevzuda düzenleyici hizmet yapmasını isterken, kimi kimseler ise hükümetlere güvenilemeyeceğini söylüyor.

Rapor, ‘alışkanlık makinesinden kurtulmak’ isimli bir başlıkta da akıllı telefon tatbikleri ve çevre medya platformlarını ele alıyor. Başkaca tavsiye motorları da bu başlığa dahil ediliyor. 2018 yılının raporunda da Facebook ve Amazon üzere devlerin incelenmesi, düzenlenmesi ya da bölünmesi için tavsiyeler veriliyordu.


Raporda nefret söylemlerine karşı Almanya’nın uyguladığı yasalar da öne çıkartılıyor. Misal maddelerin işe yarayabileceği konusunda bir açıklama olmasa da bilirkişiler, şirketlerin operasyonlarına yönelik açıklamalarını ehliyetsiz buluyor.

Raporda ayrıyeten etkileşim arttırarak para kazanma, bağımlılık oluşturma,dünya çapında internete erişim üzere hususlar da konum aldı. Rapora nazaran yerküre çapında internete erişim artsa da, sansür ve milletlerarası yavaşlama engellenemedi.