Mudanya Ateşkes Antlaşması

Mudanya Ateşkes Antlaşması
Mudanya Konferansı
Mudanya Ateşkes Antlaşmasının Onemi

Turk Orduları bir yandan İzmir'e girerken bir yandan da İstanbul ve Canakkale Boğazı'na doğru ilerliyorlardı Başkomutan, buyuk devletlerden biri veya bir kacı ile savaşa girmeden, Boğazlar bolgesini guvenlik altına almak, Yunan Ordusu'nun buralara gelmesini engellemek ve Trakya'da yapılacak olan bir harekat ve İtilaf Devletleri'ni, Turk isteklerini kabule zorlamak icin gerekli hazırlıkları yapmış ve komutanlara gereken emirleri vermişti

Yunan Orduları'nın 30 Ağustos'ta perişan olduğunu duyan İngiltere buyuk endişeye kapıldı Turkiye'nin Ağustos ayı icindeki iyi niyetli barış goruşmelerini reddeden, Fethi Bey'le goruşmeyi bile kabul etmeyen İngiliz Kabinesi'nin başı şimdi buyuk korkuya kapılmıştı Cunku İngiltere, Boğazların korunması icin Fransa ve İtalya'nın yardımcı olmayacağını biliyor, bu işin yalnızca İngiltere'ye kalacağını goruyordu İngilizler Yunanlıları kesin bir imhadan kurtarmak icin, 1827'den beri yaptıkları gibi, 3 Eylul'de Yunanistan'ın yaptığı ateşkes onerisini Fransa ve İtalya'ya iletti Fakat Fransa, Yunan kuvvetlerinin Anadolu'yu boşaltmalarını şart koştu İtalya yanıt bile vermedi Bu durumda Canakkale'nin Anadolu yakasının savunulması 8000 İngiliz Askeri'ne kalıyordu Londra, muttefikleri yardım etmediği takdirde, Canakkale'nin terk edileceğini General Harrington'a bildirdi 4 Eylul'de Rauf Bey'den M Kemal Paşa'ya, İstanbul'dan ateşkes onerisi istendiğini bildiren telgraf geldi M Kemal 5 Eylul'de verdiği yanıtta, Yunan Ordusu'nun butunuyle imha edildiğini, ateşkesin kabulu icin, Trakya'nın ateşkesten sonra 1015 gun icinde, 1914 sınırlarına kadar boşaltılmasını, tutsakların serbest bırakılmasını ve Yunan Hukumeti'nin, Anadolu'da Yunan Ordusu'nun yaptığı zararları odemeyi kabul etmesini şart koştu Yunanistan 7 Eylul'de yine İtilaf Devletleri aracılığı ile yeni bir ateşkes teklifinde bulundu Fakat bu konuda TBMM yazışmaları surerken Turk Ordusu 9 Eylul'de İzmir'e girdi General Harrington bir onlem olarak aynı tarihte, bir Albaya kuvvet vererek Turklerin tarafsız bolgeyi gecmelerini engellemek ve Canakkale'yi savunmakla gorevlendirdi İngiliz savaş gemileri de yeni birlikler getirdiler Aynı tarihte İstanbul'un Anadolu yakasında CaddebostanBuyuk Camlıca hattında savunma onlemleri aldılar İngilizlerin aldığı butun bu onlemler Turk Ordusu'nun kararını değiştirmedi 18 Eylul'den itibaren Turk birlikleri Boğazlar uzerine yuruduler ve İngiliz Askeri, Yunan ordusunu onbeş gunde yok edip Canakkale şehrinin 15 km yakınına gelen Turk askeri ile karşılaştı Turk birliklerine, duşman ateş acmadıkca ateş acmaması emredilmişti Harrington da İngiliz birliklerine, Turk Askeri ateş acmadıkca ateş acılmamasını emretmişti 23 Eylul'de Canakkale yakınında Erenkoy'de Turk Askeri, tufekleri omuzlarında, namlusu yere donuk asılı olarak İngiliz Askeri'nin yakınma kadar geldi İngiliz Subayı Turk birliklerinin geri cekilmesini istedi Turk komutan bu isteği reddedince İngilizler cember icine girmemek icin geri cekildiler Taraflar arasında bir catışma cıkması olasılığı varken Lloyd George Turkiye'ye karşı son kozlarını oynuyordu

İngiliz Kabinesi 15 Eylul'de toplanarak, Canakkale ve İstanbul'a doğru ilerleyen Turk Ordusu'na karşı kuvvet kullanılması kararı aldı ve muttefikleriyle dominyonlardan yardım istendi Bahriye Bakanlığı da bir bildiri yayımlayarak, muttefiklerin, dominyonların ve Balkan Devletlerinin, Boğazların korunması icin yardımını istedi Turklerin ne olursa olsun Avrupa'ya gecmesini engellemek ve Turk başarısının yarattığı ustun durumu ortadan kaldırmak kararında olan Lloyd George'un cağrısına ne muttefiklerinden, ne de dominyonlardan, ne de Balkan Devletlerinden olumlu yanıt geldi Hic kimse İngiliz politikası uğruna maceraya atılmayı istemiyordu Fransa ve İtalya, Turkiye ile yapılacak diplomatik goruşmelere katılmayı kabul ettiler 18 Eylul'de İstanbul'daki Muttefik Devletler, TBMM, temsilcisi Hamit Bey'e bir nota vererek, tarafsız bolgeye girilmemesini istedilerFakat 19 Eylul'de Fransız askeri birlikleri, Fransa Başbakanı'nın emriyle Canakkale Boğazı'nın Anadolu yakasından Rumeli yakasına taşındılar İtalyanlar ise Turklere karşı savaşmayı kesinlikle red ettiklerinden İngilizler yalnız kaldı Muttefikler durumu goruşmek icin 19 Eylul'de Paris'te toplandılar Fransa'yı Başbakan Poincare, İngiltere'yi Lord Curzon ve İtalya'yı Kont Sfortza temsil ettiler Paris'te bu goruşmeler surerken,Fransız General Pelle İzmir'e gelerek M Kemal ile goruştu General Pelle, Turk birliklerinin tarafsız bolgeye girmemelerini istedi Mondros Ateşkesi hukumlerine gore, stratejik bolgelerin işgal altında bulunduğunu, TBMM Hukumeti'ni, Babıali'nin devamı olarak kabul edip, Turklerin tarafsız bolgeye girmemelerinde ısrar etti M Kemal Paşa, Muttefiklerin Mondros Ateşkesi hukumlerini en baştan beri ciğnediklerini, emperyalistlerin Yunanlıları Turkiye'ye saldırttıklarını,uc yıl Turk Ulusu'na zulum yapılırken seslerini cıkartmadıklarını sert bir şekilde hatırlattıktan sonra, Turkiye'nin tarafsız bir bolge tanımadığını, Turk Orduları'nı durduramayacağını ve ateşkesin uzaması halinde ordularını hareketsiz bırakamayacağını, Trakya dahil butun ulkenin terk edilmesini istedi Boğazlar konusunda goruşmeye hazır olduğunu bildirdi M Kemal Paşa İzmir Limanı'nda bulunan İtilaf Devletleri donanmasına bir nota vererek 24 saat icinde İzmir Limanı'nı terk etmelerini bildirdi Donanma bu notadan sonra Geldiği gibi gitti

Paris'te Muttefik goruşmeleri sert bir hava icinde geciyordu Fransa, Edirne dahil butun Doğu Trakya'nın Turkiye'ye verilmesini istedi İtalya da kendisini destekledi İngiltere'nin savaş cıkartmak isteyen tutumu karşısında Fransa Başbakanı Lord Curzon'a cok sert bir konuşma yaparak, İngiltere'yi yalnız bırakacağını bildirdi İngiltere Fransa'nın bu isteğini 22 Eylul'de kabul etti ve hazırlanan notayı imzaladı Hazırlanan nota 23 Eylul'de İzmir'de bulunan Başkomutan M Kemal Paşa'ya gonderildi Aynı gun Turk birlikleri İngilizlerin tarafsız bolge dedikleri yerlere girip, Canakkale'de İngiliz birliklerine iyice yaklaşmışlardı Franklin Bouillon M Kemal Paşa'ya başvurarak, durumun gergin olduğunu ve kendisiyle goruşmek istediğini bildirdi General Harrington, Lloyd George'un kendisine gonderdiği emirleri işleme koymayıp, İngiliz birliklerine silaha başvurulmaması emrini verdi 24 Eylul'de Yunanistan'da ihtilal cıktı Kral tahtını bıraktı ve İhtilal Mahkemesi kurularak, yenilginin sorumluları yargılanmaya başladılar Sovyetler Birliği de 24 Eylul'de İngiltere, Fransa, İtalya, Balkan Devletleri ve Mısır'a bir nota gondererek, Yakın Doğu'da cıkan ciddi soruna bugune kadar buyuk devletlerin katılmadığını hatırlatıp, olay buyurse, Avrupa'nın yeni sarsıntılarla karşılaşacağını hatırlatıp, bu sorunun cozumunun, Turk halkının Turk ulkesine ve Boğazlara mutlak egemen olması ile cozulebileceğini, Boğazlar konusunun Sovyetler icin onemini belirttikten sonra, Boğazlar konusunda Rusya'nın katılmadığı ve cıkarlarına ters duşen bir kararı kabul etmeyeceklerini bildirdiler 25 Eylul'de Turk birlikleri İngiliz mustahkem mevkilerinin tel orgulerinin yanına kadar geldiler 26 Eylul'de General Harrington, M Kemal Paşa'ya bir telgraf gondererek, Turk birliklerinin tarafsız bolgeyi, goruşmelerin yararı icin terk etmelerini istedi M Kemal verdiği yanıtta, tarafsız bir bolge tanımadığını, Turk Ordusu'nun yenik Yunan Ordusu'nu izlediği, İngiltere'nin Yunan Ordusu icin tarafsız bolge ilan edemeyeceğini ve Yunanlıların yaptığı yıkımı hatırlatarak, Boğazlar konusunda Turkiye'nin her zaman goruşmeye hazır olduğunu bildirdi Bu arada Franklin Boulillon da M Kemal Paşa ile goruşmek icin 28 Eylul'de İzmir'e geldi İzmir'de ikisi arasında kararlaştırılan esaslar cercevesinde Turk Orduları'nın Boğazlara doğru harekatı durduruldu M Kemal aynı gun General Harrington'un ikinci mektubuna da yanıt vererek, Muttefiklerin İstanbul halkına uygulamakta oldukları tedbirleri kaldırmalarını, Yunan donanmasının bir daha İstanbul'a gelmemesini istedi ve ileri harekatın durdurulduğunu bildirdi Muttefiklerin Paris'ten gonderdikleri notayı da 29 Eylul'de yanıtlayıp, askeri harekatın durdurulduğunu fakat, Yunanlıların Edirne dahil butun Trakya'yı hemen boşaltmalarını bildirdi İngiliz Kabinesi ise 29 Eylul'de toplanarak, Lord Curzon'un karşı cıkmasına rağmen, General Harrington'a bir telgraf gondererek, Turkiye'ye Turk Askeri'nin tarafsız bolgeyi terk etmelerini; aksi takdirde ateş acılacağını bildirir bir nota vermesini istedi Fakat Harrington bu emri yerine getirmedi Barışın hazırlandığı bir sırada, yeni bir savaşı başlatabilecek bu emri uygulamamakla en akıllı yolu izledi 1 Ekim'de Londra'ya yolladığı bir telgrafta emri nicin uygulamadığını acıkladı M Kemal Paşa ile Harrington arasında Mudanya'da bir Konferans toplanmasının belirmesi uzerine İngiliz Kabinesi yeni hazırlıklara başladı