Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Osmanlıda Muhendishane
Osmanlıda Muhendishaneler ne iş yapardı
Muhendishane
Muhendishanei Bahrii Humayun
Osmanlı donanmasına deniz subayı yetiştirmek icin kurulan okul
On yedinci yuzyılın başından itibaren dunya denizciliğinde buyuk gelişmelerin ve keşiflerin ortaya cıkması ile Avrupalı devletler modern gemilere ve yetişmiş bir presonele sahip olmaya başladılar Bu sıralarda Osmanlı Devletinde duraklama devri goze carpıyordu 1774 Ceşme deniz mağlubiyetiyle Osmanlı Devletinde deniz muharebe sanatında mahir denizciye olan ihtiyac acık bir şekilde ortaya cıktı Bu sebeple 1734 yılında Sultan Birinci MahmUd zamanındaUskudar’da kara ve deniz okullarına esas olan bir muhendishane (askeri mektep) acıldı Fakat bozulmuş olan yenicerilerden cekinildiği icin hemen kapandı
Bilahare 1776’da Kasımpaşa’daki tersanede Muhendishanei Bahrii HumayUn adıyla bir sınıf acıldı Deniz Harp Okulunun kuruluş yılı bu tarih olarak kabul edilmektedir (Bkz Harp Okulları)
Muhendishanei Berrii Humayun
Topcu ve istihkam subayı yetiştiren okul
Osmanlı Devleti yukselme devrinden sonra, bilhassa başta 1683 Viyana bozgunu olmak uzere, birbirini takip eden mağlUbiyetlerle karşılaştı Bu durum, askeri sahada yeni bilgilerle mucehhez bir orduya sahip olma zarUretini ortaya cıkardı Bu sebeple orduda ilk defa modern bilgilerle talim ve terbiye, 1728’de Sultan Ucuncu Ahmed zamanında humbaracı (topcu) sınıfında başladı Sonra 1734’te Sultan Birinci MahmUd, Uskudar’da bir Muhendishane (muhendis mektebi) actı Muhendishane 1759’da Kağıthane’den Karaağac’a nakledildi 1784’te BirinciAbdulhamid zamanında Muhendishanei Bahrii HumayUn ve Muhendishanei Berrii HumayUn olmak uzere ikiye ayrıldı Muhendishanei Berrii HumayUn, topcu ve istihkam subayı, askeri muhendis yetiştirmeye devam etti 1793’te Kasımpaşa’dan Eyup’teki Bahariye Sarayına, sonra Haskoy’e, daha sonra Macka’ya taşındı 1796’da Ucuncu Selim zamanında Muhendishaneye kırk talebe alındı Cebir, trigonometri (ilmi musellesat), mekanik, atıcılık, hey’et (astronomi), harp tarihi, hendese, coğrafya ve istihkamcılık okunan dersler arasındaydı
Muhendishane, yuksek matematik okutan tek mektep olduğundan ve asker arasında yuksek matematik okuyanlara Erkanı Harp denildiğinden, Muhendishanenin ilk mezunları, Sultan İkinciMahmUd zamanında kurulan Asakiri MansUrei Muhammediyye ordusunda, Erkanı Harplik (kurmaylık) vazifesine tayin edildiler
Muhendishanenin başında nazır denilen bir yetkili bulunmakla beraber, esas sevk ve idareyi baş hoca adındaki vazifeli yapardı Baş hoca, baş muhendis ve Muhendishanenin en bilgili ve lisan bilen subayı idi Talebenin talim ve terbiyesi (eğitimoğretim) ve idaresi ile meşgUl olurdu Muhendishanede başhocalık yapanlar arasında en meşhUru İshak Efendidir Fen ilimlerinde mutehassıs, lisan bilen bu zatın koyduğu fenni ıstılahlardan bazısı, dilimizde hala kullanılmaktadır 1830 senesinde Sultan Ucuncu Selim’e Muhendishanenin ıslahı husUsunda bir layiha (rapor) vermiştir
Muhendishanenin (mektebin) iki kat uzerine dort dershanesi, hocalara mahsus odaları, kutuphanesi ve matbaası vardı
1834’te Harbiye Mektebi acıldığında Harbiyeye ve Muhendishaneye hoca, askeri fabrikalara teknik eleman yetiştirmek uzere Muhendishane hocalarından iki zabit (subay) ile on talebe tahsil icin Avrupa’ya gonderildi Donenler orada oğrendiklerini oğretmeye ve tatbike başladılar
Avrupa’da tahsilini tamamlayıp donen tophane nazırı Bekir Paşanın teklifiyle bir nizamname cıkarıldı Buna gore, 64 senelik Muhendishane, topcu ve mimar yani istihkam mektebine cevrildi Mevcut mektep idadi kabul edilip, ayrıca dort senelik Harbiye ve mimar sınıfları acıldı ve binaya ilaveler yapılarak, Avrupa askeri mekteplerindeki gibi fen dersleri okutulmaya başlandı
Yine mektebin hoca ihtiyacını gidermek icin ceşitli tarihlerde Avrupa’nın muhtelif merkezlerine pekcok zabit gonderildi Bununla beraber topcu mektebini daha da geliştirmek icin Avrupa’dan mutehassıslar getirildi
1864’te butun askeri idadilerin Galatasaray’da birleştirilmesi kararı uzerine, topcu mektebi de Galatasaray’a nakledildi Ancak 1867’de Galatasaray’daki İdadii UmUmi, Kuleli Kışlasına kaldırılarak Galatasaray’da sivil mahiyette ve Mektebi Sultani adı ile umUmi bir idadi acıldı
1871’de ise, harbiye oğrencileri, tatbikatlı talim yaparak mesleklerinde yetişebilmeleri icin Harbiye Mektebine nakledildiler 1878’de Harbiye’deki topcu ve istihkam sınıfları tekrar Harbiye’den ayrılıp mekteplerine donduler
Muhendishanei Berrii humayUn, Yuksek Muhendis Mektebi adıyla kurulup, 1944’te İstanbul Teknik Universitesi adını alan okulun cekirdeğini teşkil etmiştir
Muhendishanei Sultani
Sultan Ucuncu Selim Han (17891807) zamanında, fen bilgileri oğretmek icin acılan okul Padişah olduğu andan itibaren bir takım ıslahatlara teşebbus eden Ucuncu Selim Han, actığı okullarla dikkat ceken bir padişahtır Okul, Enderun ağalarının kabiliyetli ve en genc olanlarının secilip, başlarına fenni ilimleri cok iyi bilen oğretmenlerin tayin edilmesiyle, 179293 senesinde Eyup Bahariye’deki sarayda oğretime başladı
Burada iki yıl oğretim goren talebelerden fen dallarında oğrenim yapabilecek seviyeye gelenler Muhendishanei Bahrii humayUna gonderilirdi
Osmanlıda Muhendishaneler ne iş yapardı
Muhendishane
Muhendishanei Bahrii Humayun
Osmanlı donanmasına deniz subayı yetiştirmek icin kurulan okul
On yedinci yuzyılın başından itibaren dunya denizciliğinde buyuk gelişmelerin ve keşiflerin ortaya cıkması ile Avrupalı devletler modern gemilere ve yetişmiş bir presonele sahip olmaya başladılar Bu sıralarda Osmanlı Devletinde duraklama devri goze carpıyordu 1774 Ceşme deniz mağlubiyetiyle Osmanlı Devletinde deniz muharebe sanatında mahir denizciye olan ihtiyac acık bir şekilde ortaya cıktı Bu sebeple 1734 yılında Sultan Birinci MahmUd zamanındaUskudar’da kara ve deniz okullarına esas olan bir muhendishane (askeri mektep) acıldı Fakat bozulmuş olan yenicerilerden cekinildiği icin hemen kapandı
Bilahare 1776’da Kasımpaşa’daki tersanede Muhendishanei Bahrii HumayUn adıyla bir sınıf acıldı Deniz Harp Okulunun kuruluş yılı bu tarih olarak kabul edilmektedir (Bkz Harp Okulları)
Muhendishanei Berrii Humayun
Topcu ve istihkam subayı yetiştiren okul
Osmanlı Devleti yukselme devrinden sonra, bilhassa başta 1683 Viyana bozgunu olmak uzere, birbirini takip eden mağlUbiyetlerle karşılaştı Bu durum, askeri sahada yeni bilgilerle mucehhez bir orduya sahip olma zarUretini ortaya cıkardı Bu sebeple orduda ilk defa modern bilgilerle talim ve terbiye, 1728’de Sultan Ucuncu Ahmed zamanında humbaracı (topcu) sınıfında başladı Sonra 1734’te Sultan Birinci MahmUd, Uskudar’da bir Muhendishane (muhendis mektebi) actı Muhendishane 1759’da Kağıthane’den Karaağac’a nakledildi 1784’te BirinciAbdulhamid zamanında Muhendishanei Bahrii HumayUn ve Muhendishanei Berrii HumayUn olmak uzere ikiye ayrıldı Muhendishanei Berrii HumayUn, topcu ve istihkam subayı, askeri muhendis yetiştirmeye devam etti 1793’te Kasımpaşa’dan Eyup’teki Bahariye Sarayına, sonra Haskoy’e, daha sonra Macka’ya taşındı 1796’da Ucuncu Selim zamanında Muhendishaneye kırk talebe alındı Cebir, trigonometri (ilmi musellesat), mekanik, atıcılık, hey’et (astronomi), harp tarihi, hendese, coğrafya ve istihkamcılık okunan dersler arasındaydı
Muhendishane, yuksek matematik okutan tek mektep olduğundan ve asker arasında yuksek matematik okuyanlara Erkanı Harp denildiğinden, Muhendishanenin ilk mezunları, Sultan İkinciMahmUd zamanında kurulan Asakiri MansUrei Muhammediyye ordusunda, Erkanı Harplik (kurmaylık) vazifesine tayin edildiler
Muhendishanenin başında nazır denilen bir yetkili bulunmakla beraber, esas sevk ve idareyi baş hoca adındaki vazifeli yapardı Baş hoca, baş muhendis ve Muhendishanenin en bilgili ve lisan bilen subayı idi Talebenin talim ve terbiyesi (eğitimoğretim) ve idaresi ile meşgUl olurdu Muhendishanede başhocalık yapanlar arasında en meşhUru İshak Efendidir Fen ilimlerinde mutehassıs, lisan bilen bu zatın koyduğu fenni ıstılahlardan bazısı, dilimizde hala kullanılmaktadır 1830 senesinde Sultan Ucuncu Selim’e Muhendishanenin ıslahı husUsunda bir layiha (rapor) vermiştir
Muhendishanenin (mektebin) iki kat uzerine dort dershanesi, hocalara mahsus odaları, kutuphanesi ve matbaası vardı
1834’te Harbiye Mektebi acıldığında Harbiyeye ve Muhendishaneye hoca, askeri fabrikalara teknik eleman yetiştirmek uzere Muhendishane hocalarından iki zabit (subay) ile on talebe tahsil icin Avrupa’ya gonderildi Donenler orada oğrendiklerini oğretmeye ve tatbike başladılar
Avrupa’da tahsilini tamamlayıp donen tophane nazırı Bekir Paşanın teklifiyle bir nizamname cıkarıldı Buna gore, 64 senelik Muhendishane, topcu ve mimar yani istihkam mektebine cevrildi Mevcut mektep idadi kabul edilip, ayrıca dort senelik Harbiye ve mimar sınıfları acıldı ve binaya ilaveler yapılarak, Avrupa askeri mekteplerindeki gibi fen dersleri okutulmaya başlandı
Yine mektebin hoca ihtiyacını gidermek icin ceşitli tarihlerde Avrupa’nın muhtelif merkezlerine pekcok zabit gonderildi Bununla beraber topcu mektebini daha da geliştirmek icin Avrupa’dan mutehassıslar getirildi
1864’te butun askeri idadilerin Galatasaray’da birleştirilmesi kararı uzerine, topcu mektebi de Galatasaray’a nakledildi Ancak 1867’de Galatasaray’daki İdadii UmUmi, Kuleli Kışlasına kaldırılarak Galatasaray’da sivil mahiyette ve Mektebi Sultani adı ile umUmi bir idadi acıldı
1871’de ise, harbiye oğrencileri, tatbikatlı talim yaparak mesleklerinde yetişebilmeleri icin Harbiye Mektebine nakledildiler 1878’de Harbiye’deki topcu ve istihkam sınıfları tekrar Harbiye’den ayrılıp mekteplerine donduler
Muhendishanei Berrii humayUn, Yuksek Muhendis Mektebi adıyla kurulup, 1944’te İstanbul Teknik Universitesi adını alan okulun cekirdeğini teşkil etmiştir
Muhendishanei Sultani
Sultan Ucuncu Selim Han (17891807) zamanında, fen bilgileri oğretmek icin acılan okul Padişah olduğu andan itibaren bir takım ıslahatlara teşebbus eden Ucuncu Selim Han, actığı okullarla dikkat ceken bir padişahtır Okul, Enderun ağalarının kabiliyetli ve en genc olanlarının secilip, başlarına fenni ilimleri cok iyi bilen oğretmenlerin tayin edilmesiyle, 179293 senesinde Eyup Bahariye’deki sarayda oğretime başladı
Burada iki yıl oğretim goren talebelerden fen dallarında oğrenim yapabilecek seviyeye gelenler Muhendishanei Bahrii humayUna gonderilirdi
