Mümkün Olduğunca Uzun Yaşamak İçin Nasıl Beslenmeliyiz?

Tarih öncesi vakitlerden beri insanlığın en büyük savaşı ‘ölüm’ gerçeğiyle olmuştur. Pek çok kişi mevte baş tutmanın yollarını aramış; sonsuza kadar olmasa da sağlık bir biçimde uzun yıllar boyunca yaşamak ismine pek çok araştırma yapılmıştır. Hatta Gılgamış Destanı üzere pek çok kadim metine bahis olan bu arayış, kimya biliminin temellerini atan simyanın da amaçlarından birisi olarak öne çıkmıştır.

Ölümsüzlük hayallerini bir kenara bırakacak olursak, uzun yıllar sürecek sağlıklı bir ömrün sırrı genlerimizde saklıdır. Lakin genler, uzun bir yaşama sahip olmak için tek başına kâfi değildir. Genlerin yanında beslenme biçimimiz de daha uzun mühlet sağlıklı bir halde yaşamamızda son derece faal bir rol oynar. Yeni bir araştırmaya göreyse uzun ve sıhhat bir ömür, spesifik bir beslenme formülü ile mümkün olabilir.

Bireysel farklılıklarımız, beslenme formumuzda belirleyici rol oynuyor


ABD'deki Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Gerontolog Valter Longo’ya nazaran oruç tutmak ve diyet yapmak için optimal bir formül uygulamak, ferdî ömür sürelerimizi en üst seviyeye çıkarmak adına en uygun bahtımız olabilir. Bu formülün nasıl olabileceğini bulmak isteyen Longo ve Wisconsin Üniversitesi’nden meslektaşı Rozalyn Anderson, çeşitli canlılarda uzun ömür ve beslenme ile ilgili literatürü araştırdı ve bunların hepsini kendi çeşidimizle ilişkilendirdi.

Kısa ömürlü cinslerde besinler, açlık, genler ve uzun ömür ortasındaki ilişkiyi inceleyen grup, bu kontakları, asırlık olanlar da dahil olmak üzere primatlar ve beşerler üzerindeki klinik ve epidemiyolojik çalışmalarla ilişkilendirdi.

Bu noktada natürel ki de tek bir beslenme prosedürünün, her beden bünyesi için geçerli olan bir yaklaşım olarak kabul edilmesi mümkün değil. Nasıl ki beslenme alışkanlıklarındaki varyasyonlar, kolay mikroplardan solucanlara ve bizim üzere memelilere kadar başka çeşitlerin sıhhati için bir dizi artı ve eksi getiriyorsa, genlerdeki ve gelişim evrelerindeki bireysel farklılıklarımız da farklı besin unsurlarının riskleri ve yararları için belirleyici rol oynar. Mesela, 65 yaşından büyük bireylerin, bedenlerinin vücut kütlesini azaltacak ve giderek artan kırılganlığa karşı korunmak ismine beslenmelerine biraz daha fazla protein eklemeleri gerekebilir.

Uzun ve sağlıklı bir hayat için kırmızı eti hayatımızdan çıkarmak gerekiyor


Bu gereksinimlerin ne olduğunun bireylere nazaran özel olarak belirlenmesinin en efektif yolu ise alanında uzman bir sıhhat uzmanı ile çalışmak. Lakin bunun için bir sıhhat sanayisinin de yeterli beslenmenin özellikleri konusunda bilimsel bir fikir birliği ile bilgilendirilmesi gerekir ki kelam konusu yeni araştırmanın ve daha eski pek çok araştırmanın hedefinin da tam olarak bu olduğu söylenebilir.

Longo ve Anderson'ın mevcut literatürle ilgili çalışması, bu mevzudaki tartışmaları harekete geçirebilecek uzun ömürlü diyetler alanında devam eden araştırmalar için sağlam bir temel sağlamayı ve sıhhat uzmanlarına hakikaten daha uzun ömür sağlayacak, ispata dayalı bir diyet sunabilmeyi amaçlıyor. Bu türlü bir beslenmenin ayrıntılarının belirlenmesi için daha fazla araştırmaya gerek olsa da, yeni araştırma, beslenmemizde odaklanmamız gereken yiyecek türlerini epey açık bir halde ortaya koyuyor.

Longo'ya nazaran, âlâ ölçüde rafine edilmemiş karbonhidrat, bitki bazlı proteinler ve kâfi ölçüde bitki bazlı yağ, güç gereksiniminizin yaklaşık olarak üçte birini karşılamak için tam da gereksiniminiz olan beslenmenin temelini oluşturuyor.

Konuya dair Longo, bu türlü bir diyetin çok sayıda baklagilleri, kepekli tahılı ve sebzeyi; yeterli düzeyde düşük şeker, rafine tahıllar, fındık ve zeytinyağını; biraz da balık ve bitter çikolatayı kapsadığını belirtiyor. Öte yandan Longo, diyette kırmızı et ve işlenmiş ete yer olmadığını, beyaz etin ise düşük düzeyde kâfi olduğunu da kelamlarına ekliyor.

Ne yediğimiz kadar ne vakit ve nasıl yediğimiz de önemli


Uzun yıllar sağlıklı yaşamak istiyorsak, ne yiyeceğimize ek olarak yediklerimizi ne biçimde ve ne vakit yediğimiz de büyük ehemmiyet arz ediyor. Buna nazaran beslenmenin, her üç ila dört ayda bir beş günlük bir oruç döngüsüne girecek halde, 12 saatlik bir vakit diliminde gerçekleşmesi için zamanlama yapmak, kan basıncını denetim altında tutmaya ve insülin direnci risklerini düşürmeye yardımcı oluyor.

Araştırmaya ait olarak Longo, yüzyıldan fazla vakittir yapılan sayısız araştırmaya dayanan bir yaklaşımın benimsenmesiyle, beslenme teklifleri ve gelecekteki araştırmalar için sağlam bir temel oluşturan uzun ömürlü bir diyetin tanımlanabileceğini tabir ediyor. Özetle kırmızı et yemeyi sonlandırmak, bitkisel protein alımını artırmak ve orta sıra kısa vadeli oruçlarla yemeklerle ortamıza uzaklık koymak; uzun ve sağlıklı bir ömrün anahtarı gibi görünüyor.