Mumu Kim Buldu
Mumu Kim İcat Etti
Balmumu, yağ, parafin, stearik asit, pallustik asitle meydana getirilen karışımlardan yapılan, ortasında bir fitil bulunan, yandığı zaman parlak alev veren, genellikle silindir, kesik koni ve ceşitli dekoratif bicim verilmiş cubuklara mum denmektedir Parmak boyunda, renkli suslu mumlar olduğu gibi insan boyunda ve kalın olanları da vardır Kullanılmaya başlandıkları zaman kesin olarak bilinmemekle beraber, yapılan araştırmalar mumların yapımının cok eski tarihlere dayandığını ortaya cıkarmıştır
Bulunan ilk ornekler, eski Mısır medeniyetine ait, koni şekilli, meşale yerine kullanılan, saz fitil etrafına balmumu sarılarak yapılmış
irice mumlardır Ortacağ boyunca Avrupada aydınlatmanın en pratik yolu olan saz mumları, yağa batırılmış kalınca saz parcalarından imal ediliyordu Gerek balmumundan, gerekse yağlardan yapılan mumların kullanılması yaygınlaşınca arzu edilen incelikte imal yoluna gidildi Ancak mum ortacağın ilk yarısı boyunca iptidai usullerle imal ediliyor ve seri uretim sağlanamıyordu On ucuncu yuzyılda Pariste ilk mum imal evi kuruldu Bu şehirde balmumu ve yağdan yapılanlar olmak uzere iki ayrı kola ayrılan mum endustrisi elli yıl kadar sonra Londrada da aynı gelişmeyi gosterdi Bu durum 15 asra kadar devam etti Bu asırdan itibaren ilk kalıpların kullanılmasına başlanmasına rağmen, elle mum yapma uzun sure ehemmiyetini kaybetmedi
1820 senesinde Fransız muhendisi M E Chevrel, mum imalinde yağlarla birlikte yağ asitleri ve gliserini denedi Bu maddeleri, yağları alkaliler ve sulfurik asit ile muameleye sokarak elde etmişti Bu başlangıctan itibaren, mum imalinde hızlı bir gelişme goruldu
Kopek balıklarının yumurtalarından yapılan spermecet mumlarının uretilmesine ise 1ta İngilterede başlandı Bu mumların, mum endustrisinde standartlaşmaya onayak olması ve fotometrik olcu kabul edilmesiyle buyuk bir gelişme oldu Bunlar aynı zamanda onceki mumlardan daha parlak bir ışık vermekteydiler Gunumuzden 2 bin yıl once, hayvansal yağların arasına pamuk sokularak ilk mum yapıldı Ancak, bu mumlar herkesin kullanamayacağı kadar pahalı ve lukstu 17 yuzyıla kadar da bu durum boyle devam etti Fransız bilim adamı Sieur le Brez, kalıba dokulen mumları yapınca, uretim cok daha ekonomikleşti ve mum kullanımı buyuk hızla arttı Artık herkes, mum alabiliyordu Boylece birtakım faaliyetler gecelere de sarktı Parafin mumların ilki ise, 1850 yılında Iskocyada James Young adlı kimyager tarafından yapıldı
Aynı senelerde İngilizlerin uzun suren calışmalardan sonra petrolden parafin imal etmeye muvaffak olması, 1859da ABDde petrol bulunması ile parafin de mum yapımında kullanılmaya başlandı Parafin rafine edilmiş petrolun destilasyonu ile elde ediliyordu Parafinin tek dezavantajı erime noktasının duşuk olmasıydı Bu problem parafinin stearik ve palmitik asitlerle birlikte kullanılmasıyla
ortadan kaldırılınca, mum endustrisinin en onemli hammaddesi parafin oldu Bundan sonra mum yapımındaki gelişmeler, fitilin niteliği ile ilgili olup, mumun hammaddesinde cok az değişiklikler oldu İlk onceleri basit sicimlerden yapılan fitiller daha sonra W Camba Ceréssin 1825te bulduğu bir usul ile boraks, potasyum nitrat, amonyum nitrat cozeltilerine batırılarak imal ediliyor ve bu sayede fitilin daha uzun sure dayanması ve alevin daha parlak olması sağlanıyordu Gunumuzde yapı olarak bunlardan fark gostermeyen mumlar, ileri teknoloji sayesinde daha hızlı olarak imal edilebilmektedir
Gunumuzde kullanılan otomatik mum imal makinaları, Joseph Morganın 1834te icat ettiği kalıp makinalarının gelişmiş şekilleridir Bunlar, seri halde, standart mum uretmeyi temin ederler
Mum, Hıristiyanlık ve Yahudilikte ve diğer bazı batıl inanclarda ibadet vasıtası olarak da kullanılmaktadır Mesela Hıristiyanlar, noel yortularında (yılbaşında) adetleri olarak cam ağaclarını mum ile suslemektedirler
alıntı
Mumu Kim İcat Etti
Balmumu, yağ, parafin, stearik asit, pallustik asitle meydana getirilen karışımlardan yapılan, ortasında bir fitil bulunan, yandığı zaman parlak alev veren, genellikle silindir, kesik koni ve ceşitli dekoratif bicim verilmiş cubuklara mum denmektedir Parmak boyunda, renkli suslu mumlar olduğu gibi insan boyunda ve kalın olanları da vardır Kullanılmaya başlandıkları zaman kesin olarak bilinmemekle beraber, yapılan araştırmalar mumların yapımının cok eski tarihlere dayandığını ortaya cıkarmıştır
Bulunan ilk ornekler, eski Mısır medeniyetine ait, koni şekilli, meşale yerine kullanılan, saz fitil etrafına balmumu sarılarak yapılmış
irice mumlardır Ortacağ boyunca Avrupada aydınlatmanın en pratik yolu olan saz mumları, yağa batırılmış kalınca saz parcalarından imal ediliyordu Gerek balmumundan, gerekse yağlardan yapılan mumların kullanılması yaygınlaşınca arzu edilen incelikte imal yoluna gidildi Ancak mum ortacağın ilk yarısı boyunca iptidai usullerle imal ediliyor ve seri uretim sağlanamıyordu On ucuncu yuzyılda Pariste ilk mum imal evi kuruldu Bu şehirde balmumu ve yağdan yapılanlar olmak uzere iki ayrı kola ayrılan mum endustrisi elli yıl kadar sonra Londrada da aynı gelişmeyi gosterdi Bu durum 15 asra kadar devam etti Bu asırdan itibaren ilk kalıpların kullanılmasına başlanmasına rağmen, elle mum yapma uzun sure ehemmiyetini kaybetmedi
1820 senesinde Fransız muhendisi M E Chevrel, mum imalinde yağlarla birlikte yağ asitleri ve gliserini denedi Bu maddeleri, yağları alkaliler ve sulfurik asit ile muameleye sokarak elde etmişti Bu başlangıctan itibaren, mum imalinde hızlı bir gelişme goruldu
Kopek balıklarının yumurtalarından yapılan spermecet mumlarının uretilmesine ise 1ta İngilterede başlandı Bu mumların, mum endustrisinde standartlaşmaya onayak olması ve fotometrik olcu kabul edilmesiyle buyuk bir gelişme oldu Bunlar aynı zamanda onceki mumlardan daha parlak bir ışık vermekteydiler Gunumuzden 2 bin yıl once, hayvansal yağların arasına pamuk sokularak ilk mum yapıldı Ancak, bu mumlar herkesin kullanamayacağı kadar pahalı ve lukstu 17 yuzyıla kadar da bu durum boyle devam etti Fransız bilim adamı Sieur le Brez, kalıba dokulen mumları yapınca, uretim cok daha ekonomikleşti ve mum kullanımı buyuk hızla arttı Artık herkes, mum alabiliyordu Boylece birtakım faaliyetler gecelere de sarktı Parafin mumların ilki ise, 1850 yılında Iskocyada James Young adlı kimyager tarafından yapıldı
Aynı senelerde İngilizlerin uzun suren calışmalardan sonra petrolden parafin imal etmeye muvaffak olması, 1859da ABDde petrol bulunması ile parafin de mum yapımında kullanılmaya başlandı Parafin rafine edilmiş petrolun destilasyonu ile elde ediliyordu Parafinin tek dezavantajı erime noktasının duşuk olmasıydı Bu problem parafinin stearik ve palmitik asitlerle birlikte kullanılmasıyla
ortadan kaldırılınca, mum endustrisinin en onemli hammaddesi parafin oldu Bundan sonra mum yapımındaki gelişmeler, fitilin niteliği ile ilgili olup, mumun hammaddesinde cok az değişiklikler oldu İlk onceleri basit sicimlerden yapılan fitiller daha sonra W Camba Ceréssin 1825te bulduğu bir usul ile boraks, potasyum nitrat, amonyum nitrat cozeltilerine batırılarak imal ediliyor ve bu sayede fitilin daha uzun sure dayanması ve alevin daha parlak olması sağlanıyordu Gunumuzde yapı olarak bunlardan fark gostermeyen mumlar, ileri teknoloji sayesinde daha hızlı olarak imal edilebilmektedir
Gunumuzde kullanılan otomatik mum imal makinaları, Joseph Morganın 1834te icat ettiği kalıp makinalarının gelişmiş şekilleridir Bunlar, seri halde, standart mum uretmeyi temin ederler
Mum, Hıristiyanlık ve Yahudilikte ve diğer bazı batıl inanclarda ibadet vasıtası olarak da kullanılmaktadır Mesela Hıristiyanlar, noel yortularında (yılbaşında) adetleri olarak cam ağaclarını mum ile suslemektedirler
alıntı