Musa ve Cıkış

Musa ve Cıkış (1Bolum)



Zaman: İO 13 yuzyıl?
Mekan: MısırSina Yarımadası

İsrail'in Allahı Rab şoyle diyor: Kavmimi salıver ki, colde bana bayram etsinler

Tevrat'ın Cıkış Kitabı İsrailliler'in Mısır'da baskı altında bulunmalarının ve Musa tarafından kolelikten kurtarılmalarının hikayesiyle başlar Musa İsrailli bir ciftin oğlu olmasına rağmen Mısırlı bir prenses tarafından yetiştirilmişti

Yetişkinliğinde bir İsrailli koleyi doverken yakaladığı Mısırlı bir kahyayı oldurmuştur Yaptığı iş acığa cıkınca Musa cole kacmak zorunda kaldı Burada Yanan Calı onunde Tanrı'dan bir vahiy aldı Bunun sonucunda Mısır'a dondu ve kardeşi Harun ile İsrailliler'in salıverilmelerini talep etti Firavun bu isteği reddederek ulkesinin başına on felaket getirdi

Ailenin ilk doğan cocuğunun olmesi olan onuncu felaket butun Mısırlı aileleri de etkilediği icin Firavun İsraillilerden Mısır'ı terk etmelerini istedi Tanrı Mısır'ın doğusundaki colde İsrailliler'in gecebilmeleri icin Kızıldeniz'in acılmasını sağladı ama sonra sular yine kapandı ve Firavun fikir değiştirdiği icin onları kovalayan Mısırlılar boğuldular

Bilim adamlarının hepsi Musa'nın varolduğuna ya da Mısır'dan cıkışın yazıldığı gibi olduğuna inanmaz Coğu, on felaketin ve Kızıldeniz'i gecme mucizelerinin sunulduğu bicimiyle efsanevi olduğuna inanırlarsa da, ozellikle Cıkış, Sayılar ve Tesniye kitaplarında yeralan metinlerde tarihi bilgiler vardır

İki duşunce akımına genelde minimalistve maksimalistadları verilir ve Cıkış hikayesi uzerindeki tartışma İsrail tarihi icin Tevrat'ın bir kaynak olarak kullanılıp kullanılamayacağına ilişkin daha buyuk tartışmanın bir parcasıdır

imagesmusavecikis5b06a65e7a188

Sina Dağı ve cevresindeki dorukların havadan gorunuşu

Minimalistler, on felaket ve Kızıldeniz'in yarılması mucizeleri konusunda Mısır'da, Sina'da ya da başka bir yerde kesin kanıtlar olmaması uzerinde dururlar Onlar Tevrat'taki hikayelerin sozde anlattıkları olaydan cok sonra, İO 6 ve 2 yuzyıllar arasında ortaya cıktığına inanırlar Ayrıca o zaman tarih yazmak diye bir şey olmadığından Tevrat'taki hikayeler yalnızca efsane ve folklor olarak guvenilmez ve yanlıştır Arkeolojik ve tarihi araştırmalar bu nedenle Tevrat'a ışık tutamaz

Diğer yandan coğunluk goruşunu oluşturan maksimalistler, Tevrat'ın, anlattığı olaylardan cok sonra yazılmış olduğunu kabul etmelerine rağmen, metinler konusunda farklı goruşe sahiptirler Nabukadnezzar ve Babilliler İO 5876'da Birinci Tapınak'ı yıkıp halk liderlerini Kudus ve Yehuda'dan Babil'e surgune goturmuşlerdi İşte Tevrat'ın kitaplarından coğu surgunlerin ceşitli yazılı ve sozlu kaynaklarından toplanarak orada son şeklini almıştır Bu nedenle Tevrat hikayelerinde onemli miktarda tarihi bilgi vardır

Bu bilimadamları Sina Dağı'nda Yasa'yı (Torah) alan Musa'nın başında bulunduğu gruba ilişkin bir metin oluşuna işaret ederler Musa onderliğinde Cıkış'a ek olarak Tevrat metinlerinde Sina'da pek cok yolculuk hakkında izler bulunduğundan eski İsrailliler'in uzun bir donem icinde gidip gelmiş oldukları en azından mumkundur Cıkış yolu ve bugun Sina'da adları bilinmeyen mekanların yerleri konusunda emin olmak imkansızsa da bu bilimadamları arkeolojik ve tarihi araştırmaların kutsal kitap hikayeleri uzerine ışık tutabileceğine inanırlar

imagesmusavecikis5b06a65f8c048

İsrailliler Kızıldeniz'i gecerlerken kendilerini kovalayan Mısırlılar sularda boğuluyor Suriye'de DuraEuropos'taki sinagogdan bir fresk, 3 yuzyıl ortaları