Mustafa Kemal Ataturk'un ilk dersi

Mustafa Kemal Ataturk'un ilk dersi
Ataturk ilk oğretmenliğini ne zaman yapmıştr
Ataturk'un ilk alfabe dersi

Yeni harflerin kabulu gunlerinde, yani 1928 de Turk milletinin başoğretmeni Ataturk'tu Yurt gezilerinde memleket halkına yeni Turk harflerini oğretiyor, yazdırıyor, soyletiyor ve milleti imtihana cekiyordu


Ataturk'un bu candan ve yakın ilgisi ile pek kısa bir zamanda herkes okuyup yazmaya calışıyordu O gunlere ait bir hatırayı aktarıyorum :

Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak oğretmenlerdir Onlar ki ictimai heyetleri hakiki milletler haline koyarlardiyen ATATURK, yeni Turk harflerinin başoğretmenliğini ilk defa bundan 45 yıl once Tekirdağ'ında yapmışlardı Bu suretle, siyasi ve idari inkılaplarımızın en muhimmini teşkil eden Harf İnkılabının, tatbikatına ilk defa sahne olan Tekirdağ, inkılap tarihimizde daima şerefli bir mevki taşıyacaktır

Yeni Turk harfleri seferberliği butun memleketi saran, milli bir teşebbus ve kultur hareketi halinde devam ederken; Ataturk, 23 Ağustos 1928 Perşembe sabahı saat 6,00 da Ertuğrul yatiyle Tekirdağ'ına gelmişlerdi Bunu haber alan Tekirdağ'lılar, Gazi'yi gormek icin buyuk ve coşkun bir sevincle iskeleye akın etmeğe başlamışlardı Bayraklarla suslenen şehri bir fevkaladelik havası sarmış, iskele halılarla doşenmişti Saat 1130 da ATATURK ve refakatlerindeki zevat, Ertuğrul'dan ayrılarak istimbotla iskeleye yanaşmışlar, halkın alkışları ve sevinc gozyaşlarıyle karşılanmışlardı

Mızıka ve otomobillerin klaksonu ortalığı cınlatırken, (Yaşa, safa geldin Paşa, varol!) nidaları goklere yukseliyordu İskeleden yuruyerek ve halkı neşeli bir cehre ile selamlıyarak gecen GAZİ, Tekirdağlıların şukran dolu hayranlık hisleri arasında otomobile binerek hukumet konağına geldiler

Vilayet makamında on dakika istirahatten sonra, butun memurların toplandığı Umumi Meclis salonuna gecen GAZİ, hazır bulunanların tazimlerini kabul buyurdular Mutaakıben buyuk oğretmen, hazırlattıkları kara tahta onune gelerek birkac sozden sonra yeni harflere karşı beslenen alakayı yokladılar Burada iki saat fasılasız meşgul olan GAZİ, ilk once Turkce'deki (A, E, İ, I, O, O, U, U) vokallerimin fonetik bakımından rollerini anlattılar ve salonda bulunanların bir coğunu imtihandan gecirdiler Fransızca bilenler muvaffakiyet gosterirken bilmiyenler şaşırıyor, duraklıyordu

GAZİ yazıyor, yazdırıyor, acıklamalarda ve teşviklerde bulunuyordu Bu arada bir odacının yeni harfleri guzelce okuyup yazması, GAZİ'yi cok memnun etti Sonra GAZİ, hazır bulunanlara hitaben imdiye kadar hazırlanmalıydınız, diyerek serzenişte bulundular

Bu hitab, salonda bir durgunluk hasıl etti Bunun uzerine o zaman Tekirdağ ortaokul oğretmeni ve Muallimler Birliği Reisi bulunan Mustafa Raşit Bey, GAZİ'nin huzuruna doğru ilerleyerek kendilerini tazimle selamladıktan sonra:

— Paşa hazretleri, dedi; evet buyurduğunuz gibi, bizleri bu işte hazırlanmış gormediniz Musaadenizle sebebini arzedeyim Bundan beş on gun evvel latin hurufatını yayımlamağa memur bir komisyon tarafından gazetelere verilen ilanda (onune gelen rastgele latin harflerini oğrenmeğe kalkmasın Yakında komisyonumuz tarafından resmimuhurlu bir alfabe yayınlanacaktır O cıktıktan sonra oğrenmeğe gayret edilsin) deniliyordu İşte bunun icindir ki hepimiz o alfabenin intişarına değin bekledik Emir buyurun o alfabe bir an evvel cıksın Goreceksiniz ki milletin ilmi, selameti ve terakkisi namına yapacağınız bu yuksek devrim hemen kabul edilecek ve yerine getirilecektir

Bunun uzerine GAZİ, kendine has bir vakar ve samimiyetle bu izahatı kabul buyurarak ileride konuşmakta bulunan İcişleri Bakanına seslendi :

—Şukru Kaya, Şukru Kaya, Beyefendinin sozlerini not edin ve acele ediniz

Bundan sonra halkın tezahuratı arasında yaya olarak Belediyeye ve sonra da Zabitan Yurduna giden GAZİ, subaylarla yeni harfler hakkında konuştuktan sonra orada Liva Kumandanına yeni Turk harfleriyle şunları yazdırdı :

Zabitan Yurdunda Liva Kumandanı Beyefendiye yazdırılmıştır: Bugun Tekirdağında bulunan zabit arkadaşlarımı ziyaretten cok memnun oldum Bu memnuniyetimi burada hazır bulunmayanlara da lutfen soylersiniz Yeni Turk harflerini butun muhitlerine serian oğretmelerini kendilerniden hassaten rica ve taleb ederim

Zabitan Yurdundan cıkınca gittikce kesafeti artan halk arasında guclukle acılan dar yoldan yuruyen GAZİ, Merkez Eczahnesi onunde durdular; kalabalık arasında gozlerini gezdirirken Halkevinin basamağında duran sarıklı ve cubbeli Eskicami İmamı Mevlana Mustafa Ozeren'i:

—Hoca efendi, hoca efendi Diye cağırdılar Hep birlikte eczahaneye girdiler Ortada bir masa vardı Derin bir hurmetle GAZİ'yi selamlayan hoca :

—Buyurunuz Paşa hazretleri!, dedi GAZİ, hocayı masa başına oturtarak eline bir kalemle iki yapraklı bir kağıt uzattı
—Yaz bakalım hocam! dedi Ve Arab harfleriyle şu sUreyi yazdırdı :

'Vettinl vezzeytUni ve tUri sinine ve hazel beledil emin lekat haleknel insane fi ahseni takvim summe'
Geniş bir nefes alan Mustafa hoca, dikkatle ve tabii eski harflerle bu sUreyi yazdı Ataturk, bu yazıyı bir kac turlu okuduktan sonra dedi ki :
—Hocam, ben bu yazdıklarını (Valtin valziton) diye de okuyabilirim, buna ne dersin ?
Mustafa hoca şu cevabı verdi :
—Efendim, bunun ustunu var, esresi var, şeddesi var, meddi var Bakınız bunları koyduğumuz zaman aslı gibi okunur

Ataturk, bu ibareyi bir kac kişiye daha okuttu, her kes, her kelimeyi başka turlu okudu Sonra, Mustafa Ozeren'e aynı yazıyı yeni Turk harfleriyle yazmasını soyledi

Hocaefendi bilemediğinden ozur diledi Bunun uzerine Ataturk, kalemi eline alarak, aynı satırları yeni Turk yazısiyle yazdılar; Arapca bilen bilmeyen herkes bu yazıyı doğru olarak okudu Bu suretle Arapca ile Turkce arasındaki farkı cok canli bir surette beliren buyuk oğretmen ATATURK
latin harfleriyle yazdığı yazıyı Mustafa hocaya gostererek:

—Goruyorsun ya hocam, bu harflerin şeddesi meddesi yoktur, dedi Hem bak bu harflerle ne kadar kolay ve yanlışsız okunuyor işte biz bunu duşunerek ve Garb asarını da kolaylıkla oğrenmek, butun cihana lisanımızı kolaylıkla oğretebilmek icin latin harflerini kabul ediyoruz Buna ne dersiniz ? dedi

Mustafa hoca derhal:
—Cok guzel efendim, cok guzel, diyecek bir şey yokAllah muvaffak etsin, cevabını verdi

Bundan sonra ATATURK, kendi el yazılariyle olan kağıdı Mustafa hocaya vererek :
— Sizden Turk yazısını oğrenmenizi isterimdedi Bu kıymetli yadigarı sevincle alan hoca cekildi

Ataturk, bundan sonra 1520 dakika şehirde bir gezinti yapmışlar, halkın coşkun sevgi tezahurleri arasında (Yaşa, varol!) nidalarıyle uğurlanarak saat 15'te Ertuğrul yatiyle İstanbul'a donmuşlerdir

Ertesi gunu ATATURK, Tekirdağ'ındaki intibalarıni gazetecilere şoyle anlatmışlardır:

İlk fırka kumandanı olduğum Tekirdağ'ını (14) sene sonra ziyaret edebildim

Bundan cok memnun ve munşerih olduğum nokta şudur: Tekirdağlı vatandaşlarım daha şimdiden yeni Turk harflerini yazıp okumayı hemen oğrenmişlerdir; diyebilirim Memurların kaffesini bizzat imtihan ettim Sokaklarda ve dukkanlarda halk ile temaslar yaptık Arab harfleriyle hic yazmak, okumak bilmeyenlerin Turk harfleriyle unsiyet etmiş olduklarını gordum

Henuz ortada saiahiyettar makamatın tasdikinden gecmiş bir rehber olmadan, henuz mektep muallimleri delalet faaliyetine gecmeden yuce Turk milletinin hayırlı olduğuna kanaat getirdiği bu yazı meselesinde bu kadar yuksek ve intikal bilhassa istical gostermekte olduğunu gormek benim icin cidden buyuk, cok buyuk saadettir Bu husus elbette ağyar icin mucibi hayret olacaktır

Az zaman sonra yeni Turk harfleriyle gozler kamaştırıcı Turk manevi inkişafının vasıl olabileceği kudret ve itibarın beynelmilel seviyesini gozlerimi kapayarak şimdiden o kadar parlak goruyorum ki bu manzara beni gaşyediyor

Ben yalnız bugun Tekirdağlılarda sezdiğim ruhi ve hissi halete yalnız buna dahi istinaden kat'i olarak beyan edebilirim ki butun Turk milleti bu meselede benim guttuğumu, benim hissettiğimi aynen gormekte ve hissetmektedirBu kadar hassas ve şuurlu olan Turk milleti kendisinin refahına, itilasına binlerce seneden beri hiUlet edegelmekte olduğunu artık temyiz eylediği butun maddi ve manevi manileri yıkacak, parca parca ortadan kaldıracaktır Bunda artık şupheye mahal yoktur Dimağını, vicdanını bu kadar azim ve katiyetle temizlemeğe karar vermiş olan buyuk milletimizin istikbalini tasvir etmek hic te guc değildir

Harf inkılabiyle, Turk cocuklarına yeni ve bereketli duşunce ufukları acan buyuk oğretmen Ataturk'un, ilk alfabe dersine ait hatıraları, inkılap tarihimizi yazacaklara kucuk bir vesika olarak sunarken, rahmetli Atamızın manevi huzurunda minnet ve şukranla eğiliyorum

Hilmi YUCEBAŞ