Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı

MUSTAFA KEMAL ’İN SAMSUN ’A ÇIKIŞI

1919 yılı başlarında İngilizler, Türklerin Pontusçulara karşısında geliştirmiş oldukları direnişlerden rahatsız olmaya başlamışlardı Güvey Ferit Paşa, Sadrazam olduktan sonra sorunun çözümü için yollar aramaya başlamıştı 30 Nisan 1919'da 9 Ordu Müfettişliğine atanan Mustafa Kemal, Samsun'a, tahsis bölgesindeki iç huzuru temin etmek, tabanca ve cephaneleri toplamak, vatandaşlara silah dağıtılmasını engellemek ve bunu yapan kuruluşları ortadan kaldırmak üzere gönderildi 16 Mayıs 1919'da Samsun'a hareket eden Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı İngilizlerin denetiminde olan Samsun'da ulusal uğraş hareketi için istediklerini gerçekleştiremeyeceğini anlayan Mustafa Kemal, 25 Mayısta Havza'ya geçti Samsun'a çıkışını Mustafa Kemal, Nutuk'ta şu şekilde anlatmıştır:

1919 yılı Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım Genel durum ve görünüm: Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu koşul, Dünya Savaşı'nda köşeye kıstırılmış, Osmanlı ordusu bitmiş zedelenmiş, Şartları ağır bir mütareke Antlaşması imzalamış, Büyük Harbin uzun yılları boyunca, halk yorgun ve fakir bir halde Milleti ve memleketi Dünya Savaşı'na sokanlar, kendi hayatları endişesine düşerek memleketten kaçmışlar Saltanat ve hilafet makamında yer alan Vahdettin, soysuzlaşmış, şahsını ve yalnız tahtını emniyete alabileceğini düş ettiği haince tedbirler araştırmakta Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet aciz, haysiyetsiz, korkak, yalnız Padişahın iradesine ast ve onunla beraber şahıslarını koruyabilecek herhangi bir duruma razı, Ordunun elinde silahları ve cephanesi küskün ve alınmakta İtilaf Devletleri, ateşkes Antlaşmasının hükümlerine uymağa ihtiyaç görmüyorlar Birer vesileyle itilaf donanmaları ve askerleri İstanbul'da Adana vilayeti Fransızlar, Urfa, Maraş, Gaziantep İngilizler göre işgal edilmiş Antalya ve Konya'da İtalya askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor tekrar yabancı subay ve memurlar ve ajanlar faaliyette Nihayet başlangıç kabul ettiğimiz tarihten dört gün önce 15 Mayıs 1919'da itilaf Devletleri'nin yerinde görmesiyle Yunan ordusu İzmir'e çıkartılıyor diğer taraftan, memleketin her tarafından Hıristiyan azınlıklar rahat, açık milli emel ve maksatlarını gerçekleştirmeğe, devletin bir an evvel çökmesine, çalışıyorlardı

Mustafa Kemal Paşa İle Samsun'a Çıkanlar

1 Kurmay Albay Kazım Dirik Müfettişlik Kurmay Başkanı
2 Kurmay Albay Mehmet Arif Ayıcı Kurmay Başkanı Yardımcısı
3 Kurmay Binbaşı Hüsrev Gerede Birinci şube müdürü
4 Binbaşı Kemal Doğan Müfettişlik Topçu Kumandanı
5 Dr Albay İbrahim Tali Öngören Ordu Sıhhiye Başkanı
6 Dr Binbaşı Refik Saydam Sıhhiye Başkan Yardımcısı
7 Yüzbaşı Cevat Abbas Gürer Müfettişlik Başyaveri
8 Üsteğmen Muzaffer Kılıç Müfettişlik ikinci Yaveri
9 Yüzbaşı Ali Şevket Öndersev Müfettişlik Emir Subayı
10 Üsteğmen Yaşamsal, Kurmay Başkanı Dikte Subayı
11 Yüzbaşı Mümtaz Tünay
12 Yüzbaşı İsmail Hakkı
13 Yüzbaşı Mustafa Süsoy Karargâh komutanı
14 Üsteğmen Abdullah, İaşe Subayı
15 Birinci Sınıf Kâtip Faik Aybars Parola Kâtibi
16 Dördüncü Sınıf Kâtip Memduh Parola Kâtibi Yardımcısı
17 3Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bele
18 Üsteğmen Hikmet Gerçekçi Alb Rafet Bey'in yaveri *