Musul Sorunu Nasıl Çözüldü

Musul Sorunu Nedeni


Musul Sorunu, Osmanlı Devleti'ne tabi Musul Vilayeti'nin toprak sorunudur

I Dünya Savaşı'ndan önce Osmanlı hakimiyetindeki Musul ve çevresi petrol varlığı nedeniyle, İngiltere, Fransa, Almanya aralarında rekabet konusu oldu Bölge, 1916 tarihli SykesPicot Antlaşması ile Fransa'ya bırakılmıştı Nisan 1920 San Remo Konferansında Fransa, kendisini Orta Doğu'daki menfaatlerini desteklemesi sebebiyle, Musul bölgesini İngiltere'ye terketti İngiltere bölgedeki Hristiyanların güvenliği, İngiliz savaş esirlerine fena muamele edilmesi gibi sebepler ile Mondros Mütarekesinin 7 maddesine tarafından Musul'un kendilerine terk edilmesini istediler Musul'da yerleşik Osmanlı 6 Ordusu Komutanı Ali İhsan Paşa şehri İngilizlere terk etmemek için istifa etti Yerine Gelen Binbaşı Halit Akmansü İstanbul'dan aldığı emri yerine getirerek Musul'u boşalttı 15 Kasım 1918 tarihinde İngiliz askerleri Musul'a asker çıkarıp işgal ettiler

Mondros Mütarekesi gereğince İtilaf devletleri'ne güvenlikleri gereği istedikleri yerleri işgal etme yetkisi tanınıyordu 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi imzalandığında Musul ve çevresi demin Ali İhsan Sabis Paşa komutasındaki Türk birliklerinin idaresindeydi Ateşkesten sonradan İngilizler, Musul ve Zaho'daki sivil Hıristiyanların topluca öldürüldüğünü bahis ederek Türk birliklerinin Musul'u terk etmesini istediler Ali İhsan Sabis Paşa, bu ricası reddetti fakat Suriye cephesinde Mustafa Kemal Paşa komutasındaki Şimşek Orduları grubunun Şam'dan daha sonra Halep'te de İngilizlere yenilip Adana'ya dek çekilmesi neticesinde demiryolu ikmal hatlarının kesilmesi üstüne ve İstanbul hükümetinin de bu yolda emir vermesinden sonra Musul'u bırakıp Nusaybin'e dek çekildi İngiliz askerleri hiçbir direnişle karşılaşmadan Musul'a girdiler İstanbul'dan aynı bir dikte Mustafa Kemal Paşa'ya da Çukurova bölgesini terketmesi için gelmişse de Mustafa Kemal Paşa Adana'yı boşaltmamış ve Harbiye Nezaretiyle yaptığı telgraflaşmalarda emrin yasadışı olduğunu söyleyerek emre direnmişti Harbiye nezareti, kendisini görevden alıp karargaha çağırdığında ordunun bir kısım silahlarını halka dağıtarak düşman eline geçmesine mani olmuştu Bir Takım silahlar ise, Anadolu'da bir düşman direnişinde kullanılmak üzere Teşkilatı Mahsusa elemanları tarafından daha tehlikesiz olan doğu cephesine taşınmıştı Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'a dönmesinden sonra Ali Fuat Paşa, yan 20 kolorduyu teçhizatıyla birlikte önce Konya'ya sonradan da Ankara'ya getirerek İstiklal Savaşı hazırlıklarına başladı *