Muşun Yöresel Halk Oyunları

Muş Yöresi Insanlar Oyunlari,
Muşun Halk Oyunları,
Muşun Yöresel Ahali Oyunları

Muş Folkloru yöre insanının iç dünyasını, neşesini, yaşantısını, üzüntüsünü, geleneklerini, tabiat olayları karşısındaki tavırlarını geçmişten günümüze günümüzden geleceğe taşır Muş ve çevresindeki mahalli oyunlar geleneklerin yaşama tarzının bir parçasıdır Bu oyunlarda Doğu Anadolu Bölgesinin özellileri görülür

Muş ’un başlıca mahalli oyunları;

Aşırme, Ağırbar, Keçiki, Ayşoki, Koçeri, Zeyno, Botani, Dendikbade, Gerandi, Yalkuşta ve Mendo gibi oyunlardır

Aşırme

Amaç olarak ayırma'dan gelen bu oyun genelde oyunlara başlangıç özelliği taşır Kılına oyun türüne girer Oyuncular serçe parmaklarını birbirlerine bağlar, düz, yarım daireler oluşturarak oyunu sürdürürler İleriye dürüst çekilerek, sol but dizden kıvrılıp yukarıya kaldırılır Bu figür oyun boyunca tekrarlanır ve bitiş esnasında bütün oyuncular düz bir hatta öne dürüst seke sek yürüyüş şeklinde ilerler ve oyun hep bir ağızdan Teydenilerek bitirilir

Ağır Bar

Kılına oyunların diğeri ise ağır bar ’dır Genellikle kına gecelerinde damat oynatılırken oynanır Parmaklar tutularak oyuna sağ ayakla başlanır ve ileriye içten üç adım atılarak sol bacak ileri vurularak ilerlenir ve aynı şekilde geri dönülür Oyun bu figürlerle sürer Oyun, ileri çıkışlardan birinde sol ayağın öne vuruluşu sırasında biter

Keçiki:

Genel Olarak düğünlerde oynanan keçiki kılına oyun türüdür Merkez ilçe haricen daha yaygın oynanan bu oyun fazla hareketlidir Parmaklar tutuşturularak oyuna, sağ ayakla başlanır ve üç adım ilerlenir, sekerek üçgenin taban olmayan kenarı değiştirilir Sol üçgenin taban olmayan kenarı bir kez öne vurulur, baştan ayak değiştirilip sağ üçgenin taban olmayan kenarı kaldırılarak sabit kalan sol but çevresinde üç noktada ayak ucu ile yere vurularak sol ayağın yanına bitiştirilir

Ayşoki:

Kılına oyun türündedir Keçiki oyununa aynı Oyuna, sağ ayakla sağa yaylanılarak başlanır Aynı anda ellerle yaylanış istikametinde dairesel daireler çizilir, sağ ayak sol tarafa geçirilir, iki adım atılır ve sekerek üçgenin taban olmayan kenarı değiştirilir Aynı figür sol ayakla zıt tarafa içten yapılır Oyun sol etap öne vurularak bitirilir

Koçeri:

Omuzlar bitiştirilerek eller arkada kenetlenir Ayaklar hazırlanmış ol duruşunda dizlerden kırılarak yerli uygun üç defa hafif, bir defa de tam kırılır Bu figür belirtilmiş sayıda tekrarlandıktan sonra sağ ayakla bir adım öne çıkılır ve sol ayakla yere aynı noktaya üç kez vurulup sağ ayağın yanına getirildiği sırada sağ ayakla baştan öne bir adım çıkılır Bu figür üç kere baştan edilir Geri çıkış, sol ayağın geriye doğru bir adım atılışı ile başlar ve üç adım sürer Bu oyun, Merkez ilçe ve yakın çevresinde çoğunlukla düğünlerde oynanır

Zeyno:

El parmaklarının tümü geçmeli olarak birbirine kenetlenir Kollar, dirsekten doksan derece öne dürüst çıkarılır Ayaklar birleşik olarak diz kapağından kayıtlı sayıda kırılır, ayaklar ve kesilecek şekilde sıçranır Öne eğilip sağ üçgenin taban olmayan kenarı üzerinde sabit durularak sol ayağın ucu ile arkaya üç defa vurulur daha sonra doğrularak sol but tabanı ile üç kere de öne vurulur, sağ bacak üzerinde bir kez silkindikten sonra sol ve sağ elde etmek üzere ayaklar üstünde üç kere ileriye doğru çıkılır Üç adımın bittiği yerde sol etap ile her yerde üç kere öne vurulur Sol ayak ileriye dürüst sallanarak geriye doğru, aynı şekilde, bu kere sekmeden geri çıkılır Oyun bu şekilde sürer

Botani:

Kenetli oyunlardandır Oyuna başlarken, kollar düz olarak arkadan, parmaklardan kenetlenir Sol ayak önde, üç kez öne hafif olarak yaylanılır, jki ayak dizlerden bir defa bütün kırılır İki kez daha yaylanılır Vücudun ağırlığı sol ayak üstüne verilerek , öne doğru meyledilir Arkadaki sağ but öndeki sol ayağı geçecek değin sallanır ve her tarafta geri çekilirken dizden kırılarak yere değecek şekilde bükülür, gövde her yerde doğrultulur Bütün bu hareketler yapılırken sol etap önde atıl tutulur Bu oyun, Merkez ilçe ve yöresinde, düğünlerde oynanır

Dendikbade:

Kollar yanlamasına açılarak dirseği geçecek şekilde kenetlenir Sağ ayak öne sallanır, aynı ayakla yandan ve sağa doğru üç adım atılır Benzer figür, sol ayakla yapılır Bu figürler, bir kaç defa tekrarlandıktan sonra oyun hızlanır Sağ ve sol bacak üzerinde birer defa sağa ve sola ayak atılır, oyun bu şekilde sürdürülür

Gerandi:

Askeri dizilişte eller belde, sağ ayakla öne dürüst adımlanır Üç adım sonunda, sol but silkilerek öne vurulur, eller belden çözülerek but ve el benzer anda çırpılır Oyun bir süre böyle sürer Dizilişte tek ve çift sayılı oyuncular, komutla birbirlerinden ayrılarak aleyhinde karşıya gelirler Oyunun başındaki figürler bu konumda da tekrarlanır Her oyuncu karşısındaki oyuncunun eline çift elle aynı anda vurur Bu figür de birkaç defa tekrarlandıktan sonradan oyuncular bitmiş bir dizi şeklinde birleşir Bu oyun, daha fazla köylerde oynanır

Yalkuşta:

Genellikle dört kişi ile oynanır Oyun iki aile arasındaki kavgayı temsilcilik eder Bu oyunda, tek sıra halinde ileriye içten gidilirken sol ayağın ileri her atılışında eller çırpılır Oyuncular, birbirinden ayrılarak ikişerli, karşısında karşıya gelirler Gerardi oyununda olduğu gibi eller yerde çırpılır ve karşıdaki oyuncunun önüne dek gidilip dönülür Birbirlerini kovalarcasına süren bir gidiş dönüşlerde sıra ile, duran oyuncular gelenleri, tek ellerini havaya kaldırarak beklerler Karşısında sıradaki oyuncular, sol ayaklarını ileri atıp sağ ayaklarını yerden sürükleyerek sol ayaklarının yanında getirirler Bu figür üç defa tekrarlanır geriye yaylanmanın sağladığı güçle karşıdaki oyuncuların ellerine vurulur daha sonra roller değiştirilir ve oyun aynı figürler sürer

Mendo:

Muş ve çevresinde kadınlar genel olarak kol oyunları oynarlar Bunun yanı sıra erkeklerin oynadıktan oyunların nispeten kolay figürlü olanlarını da oynarlar Koçeri oyununa benzer Men dooyunu, kadınların düğünlerde çoğu kez oynadığı bir oyundur Bu oyunda kollar belden arkada bağlanır *