Mutfağımızdaki Porselenlerin Yapım Süreci ve Tarihçesi

Porselen; genellikle beyaz, aşırı camlaştırılmış, inceltilince yarı saydamlaşan, çoğunlukla renksiz ve saydam bir sırla kaplı, su sızdırmayan, kuvvetli bazlar ve hidroflorik asit dışındaki maddelerden fazla etkilenmeyen, bir çeşit toprak hamurundan yapılan eşyalar olarak bilinirler Porselen, 23 mm’e kadar yarı saydamdır Yoğunluğu 220’nin üstünde, suyu emme özelliğiyse 05’in altındadır Özlü bir madde olan porselen hamurunda, pekiştirici olarak kuvars ya da çakmaktaşı eritici olarak da feldispat, kalsiyum fosfat ya da yapay bir frit kullanılır
Porselen seramikçilikte, pişirilmesi için gerekli olan ısı derecesine göre iki çeşide ayrılmaktadır Buna göre pişirilmesi için 1400°C ısı gerektiren porselene sert porselen, pişirilmesi için 1200°C ısı gerektiren porselene sert porselen, pişirilmesi için 1200°C ısı gerektiren porselense yumuşak porselen olarak adlandırılmaktadır
Geriye dönüp, Porselenin Tarihine bakacak olursak;
Porselen İlk kez yeşim taşını taklit etmek isteyen Çinlilerce yapıldı Uzun süre yapım tekniği Çinlilerce saklı tutulan Avrupaya Marko Poloca götürüldü Çin porselenleri, bu dönemde Avrupalı için paha biçilmez bir değere sahip oldu Avrupada porselen yapımına ilişkin ilk denemeler 15yy başlarına rastlamaktadır İlk kez 1470te Venedikte Camillo da Urbinoca yumuşak porselen yapımı gerçekleştirildi Hamurunda, hamura yağlımsı özelliği kazandıran kaolin maddesinin yerine kil kullanılması nedeniyle değeri sert porselene oranla daha düşük olan bu porselen türü 18yy başına kadar Avrupada üretilen tek porselen çeşididir Sert porselenin Avrupadaki üretimiyse ilk kez 18yy başlarında kaolin kullanılarak porselen işleyen litofani tekniği bulundu Avrupada çeşitli ülkelerin bazı kentleri, porselen üretiminin önemli merkezleri durumuna geldi Bunlardan Fransız atölyesi porselenleriyle Almanyada yapılan Saksonya Porselenlerinin ünü günümüzde de sürmektedir 19yy’dan başlayarak atölye sınırlarını aşan ve önemli bir sanayi kolu durumuna gelen porselen yapımı, teknolojideki ilerlemelere koşut olarak hem hız hemde kalite açısından önemli bir gelişme gösterdi

Yapım aşamasında;

Porselenin hammaddesini oluşturan kaolin, kil, feldispat, kuarst önce yıkanıp temizlenerek öğütülür Bundan sonra elde edilen bu homojen karışıma su emdirilerek yumuşak bir bulamaç hazırlanırÖzel işlemlerden geçirilerek camcı macunu kıvamına getirilen bu bulamaç, yapılacak eşyanın cinsine göre kesilip kalıplarda biçimlendirildikten sonra yavaş yavaş kurutularak fırınlanır Fırınlamada ısı derecesi porselenin türüne göre, değişmektedir İlk fırınlamadan sonra, kalıplardan çıkarılan ve henüz gözenekli bir yapıya sahip olan porselen kalıp hataları düzeltildikten sonra parlaklık kazanması ve su geçirmemesi için sırlanarak yeniden fırınlanır Süsleme işlemi yumuşak porselenlerde birinci, sert porselenlerde ikinci fırınlama işleminden sonra yapılır Bu nedenle sert porselenler üçüncü bir fırınlamayı gerektirir
Çağlarboyu değerini koruyan porselenin Türkiyedeki geçmişi oldukça eskidir 16 ve 19yy arasında Ortadoğunun en iyi porselenlerinin İznikte yapıldığı bilinmektedir Porselen sanayinin Türkiyedeki gelişimi ise 1892de Yıldız Porselen Sanayi’nin kurulmasıyla başladı, 1962’de Sümerbank Yıldız Porselen adını alan bu kuruluş, çalışmalarını günümüzde de sürdürmektedir Bundan başka Tuzlada kurulan İstanbul Porselen Sanayi 1963’te, Sümerbank Yarımca Porselen Seramik ve Çini Sanayi 1968de üretime geçti Bu fabrikaların üretime başlamasından sonra ülkenin porselen gereksinmesi büyük ölçüde yurt içi üretimle karşılanabilmekte hatta son yıllarda dış satıma da gidilmektedir En alttaki çizelgeden de bir parça porselen ihracat durumunu inceleyebiliriz
Kaynakça:
http:kimyabilimcomseramikveporselennedirhammaddesinerelerdekullanirhtml