Nasıl Bir Uyku?

Nasıl Bir Uyku? Nasıl Bir Uyku? Insanoğlu, hayatının yaklaşık üçte birlik dilimini uyuyarak geçirir Ama, uykunun insan hayatındaki yeri, yalnızca bu süreyle sınırlı kalmaz Pek ama, bir kimsenin uyku kalitesi, kurnaz olduğu saatlere de etki eder Hem uyku esnasında salgılanan yükselme hormonu çocukların gelişmesinde önemli bir rol oynarken, vazifeli öteki hormonlar da beden sarayının bakımında, tamirinde ve hücrelerin yenilenmesinde istihdam edilir Bir insan uyumadan yaşayabilir mi? Uyku, insanoğlunun hayatını sürdürebilmesi için zorunlu olan yeme, içme ve nefes alıpverme gibi temel ihtiyaçlardan biri olarak kabul edilegelmiştir İnsanoğlunun uykusuzluğa ne değin dayanabileceği konusunda çalışmalar üretilmiş, ortalama insanlar için bu sürenin genel olarak 34 gün olduğu tespit edilmiştir Bu zaman sonunda kişilerde dalgınlık, çabuk sinirlenme, zamanı bilememe, hayal görme, kekeleme, konuşulanları anlayamama, ellerde titreşim, vücutta yanma, ağrı ve görme bozuklukları gibi problemler ortaya çıkmıştır Bu denemelerin en uzun sürelisi, Amerikalı bir üniversite öğrencisi üstünde gerçekleştirilmiştir 11 günlük uykusuzluğun sonunda öğrenci psikoza benzer bir klinik tabloya girerken deney sonlandırılmıştır Dinç bir insan günde kaç saat uykuya gereksinim duyar? Uyku üzerindeki çeşitli incelemeler, sağlıklı ve dengeli bir yaşam için ihtiyaç duyulan uyku süresinin, kişinin genetik faktörlerine de yan olarak sıradan bir insan için 410 saat aralarında değiştiğini, yetişkinler için günde ortalama 68 saat olması gerektiğini ortaya koymuştur bundan başka, doğrusu sekiz saat uyumak zorunda olmadığımızı, günde sadece altı, beş, hatta dört saat uykunun bile tatmin edici olabileceğini gösteren çalışmalar da vardır Ihtiyaç duyulan süreden az ya da fazla uyuklamak ne gibi neticeler doğurur? Gereklilik duyduğu süreden az ya da çok uyuyan kimseler, ölçülü uyuyanlara tarafından daha artı afiyet problemleriyle karşılaşmaya eğilimlidirler Bu konuda yapılan bir çalışmada, 71000 kadın, 10 sene her tarafında izlenmiş, neticede iki önemli husus tespit edilmiştir Bunlardan biri, uzun süren uykusuzluğun kalb hastalığı riskini artırması, diğeri ise, fazla uyuyanların da, tıpkı beceriksiz uyuyanlar gibi, daha pozitif afiyet problemleriyle aleyhinde karşıya kalması olmuştur Uyku düşkünlüğü şişmanlık, diyabet, yüksek tansiyon, kas kitlesinde azalma, bağışıklık sistemi fonksiyonunda azalma ve bunalım gibi rahatsızlıklara da yol açabilmektedir Uyku süresiyle dinlenme aralarında nasıl bir münasebet vardır? Kendi tecrübelerimizden ve çevremizdekilerden de görürüz fakat, uyku süresiyle dinlenme aralarında tekrar tekrar doğru bir orantı yoktur Az uyuyan bir kişinin, çok daha fazla uyuyana göre kendini daha dinlenmiş hissetmesinin sebepleri arasında, dinlendirici ve yeterli uyumasının büyük rolü vardır Nitelikli bir uyku için nelere dikkatli olmak gerekir? Kişinin jurnal hayatında ve uyku öncesinde uyarı etmesi gereken bir takım hususlar vardır: § Akşam saatlerinde yatmadan minimum iki saat önce hafif şeyler yenmelidir Ağır yemekler bilhassa horlama ve solunum rahatsızlığı olanlar için daha büyük riskler taşımaktadır Ayrıca, akarsu, kahve, kola gibi uyarıcı tesire sahip içecekler, uykuyu geciktirmektedir § Uyku ortamının rahatlığı önemlidir Kaliteli bir uyku için ideal etraf; genel olarak hafif ışıklı, sessiz, çok soğuk ya da fazla sıcak olmayan bir oda ile, çok sert ya da çok yumuşak olmayan bir yataktır § Düzenli bir uyku alışkanlığına sahip olunmalıdır Nitelikli bir uykunun şartlarından biri, her gün olabildiğince benzer saatlerde uyumak ve uyanmaktır Özellikle, hafta içinde ahenkli bir uyku programına sahip olup, hafta sonlarında bu programın bozulması da, kaliteli uykuya engel teşkil eden faktörlerdendir § Sağ ya da sol taraf üstüne yatılmalıdır Uykuya dalma veya uyuma esnasında, yüzüstü ya da yüzükoyun yatılması bir takım rahatsızlıkları da beraberinde getirmektedir Bir Takım hastalarda horlama ve solunum durması, yalnızca sırtüstü yatarken ortaya çıkmaktadır Kişi için en yerinde uyuma pozisyonu, sağ veya sol taraf üstüne yatılmasıdır Gece baştan başa sıradan bir insan, uykusunda genel olarak iradesi dıştan ve bir rahmet eseri olarak 1015 kere hareket eder ve pozisyon değiştirir Burada akla, Kur’anı Kerim’in Kehf Sûresi’nde, Ashabı Kehf’in mağaradaki uyku hâlleri anlatılırken, “Yanları ezilmesin diye Biz onları gâh sağa, gâh sola çevirirdik (Kehf18) buyrulması gelebilir Âyeti kerimede sırtüstü veya yüzüstü ifadelerinin geçmemesi, uyarı çekicidir Ayrıca, kişinin sağ tarafı üzerine yatması da sünnettir Uyku ihtiyacı hangi saatlerde karşılanmalıdır? İdeal uyku saatlerinin hangileri olduğunu belirleyebilmek için, günün öbür zaman dilimlerinde ve uyku esnasında, insan bedeninde büyüyen olayların iyi bilinmesi gerekir Burada akla başlangıçta, insan vücuduna yerleştirilmiş bir sistem olan epifiz bezi gelmektedir Beynin orta alt kısmına yerleştirilmiş olan bu bezin salgılamakla görevli olduğu hormonlardan biri de, melatonindir Bu hormon vesilesiyle, uyku kolaylaştırılmakta ve uykukurnazlık çevrimi ayarlanmaktadır Melatonin salgılanması, karanlığın tesiriyle akşam saatlerinde başlamakta ve zirveye çıktığı gece 02000300 saatlerine dek da artarak devam etmektedir Yani insanoğlunun bedenine fıtrî olarak, akşam saatlerinde uyumayı kolaylaştıracak bir sistem yerleştirilmiştir dahası, aşırı sun’î ışığa maruz kalma, gece yarısı televizyon seyretme ve elektromanyetik alanlar gibi dış tesirler, melatonin üretimini azaltmakta ve bu sistemin işleyişine hasar vermektedir Yapılan çalışmalar neticesinde, uykunun, bolizmamızı ve dolaylı olarak enerji seviyemizi denetim etmemize asistan olan TSH hormonunu dizginlenmesinde rol oynadığı ortaya çıkmıştır Bu sebeple, günümüzde Avrupa ülkelerinde, % 2535 oranında düşük TSH seviyesine sahip kişilere, gecenin bir bölümünde kurnaz kalmaları öğüt edilmektedir Gündüz uykusu hakkında önemli tespitler de vardır Konunun mütehassıslarına kadar, gündüz uykusu için en uygun süre, öğle saatleridir Daha ziyade derin ve yavaş uyku döneminden oluşan yarım saatlik bir öğle uykusu, gece uykusunun iki saatine eşittir bu arada gece daha eksik uykuya gereksinim hissedilecektir Ayrıca günün diğer saatlerine tarafından nispeten daha atıl olduğu bilinen ve uykuya daha eğilimli olunan öğle saatlerinin uykuda geçirilmesiyle, günün öteki saatlerinin daha verimli ve enerjik geçirilmesi de sağlanmış olacaktır Bu uyku, sıcak iklim kuşaklarında çoğu kez uygulanmaktadır üstelik Japonya’da bir takım işyerlerinde, öğle uykusunun özendirilmesi için, bu saatlerde uyuyanlara mekan atama edilmekte ve ek vergi ödenmektedir