Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Ekonomide hareketli periyotlardan geçiyoruz. Dolar, enflasyon, konut fiyatları, KKM derken herkes bir biçimde etkileniyor. Varlıkları paha kaybeden de kaygılı, borçlu da, maaşlı da.
Alım gücü erirken, ekonomiyi ünlü Prof. Osman Altuğ yorumladı. Gazeteci Erdal Sağlam da dövizdeki yükselişi, nedenlerini, beklentileri aktardı. Ekonomist Haluk Bürümcekçi de 'Döviz satışları yapılmasaydı, döviz bu kadar yükselmezdi' derken, Uğur Gürses de satılan rezervlerin izini sürüyor.
“Mevcut sistemi değiştirmedikçe sahnedeki artist değişir, oyun değişmez"
Prof. Dr. Osman Altuğ, mevcut iktisat idaresini, “Anarşiyle yönetilen ülkelerde enflasyon kaçınılmazdır, senin de ekonomin anarşiyle yönetiliyor” diye yorumladı. Sözcü'den Ruhat Mengi'nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Altuğ, “AKP'nin daha bir yılı var, bu bir senede ekonomiyi kayıt altına alamaz mı?” sorusuna, “Mevcut tertibi değiştirmedikçe sahnedeki artist değişir, oyun değişmez' yanıtını verdi.
Doların yükselişi durur mu?
Durmaz, doların artmasını önleyemeyeceklerini yıllar öncesinden söyledim, söylediklerimin birinin bile aksi çıktı mı? Devayı halk kendisi bulacak, daha çok üretip daha az tüketeceğiz. Daha çok tüketen ülke sıkıntısına deva bulamaz. Dolaylı vergilerin hepsi kaldırılacak, böylelikle vergi oranları aşağı çekilecek, toplumsal sigorta primi oranları aşağı çekilecek, müteşebbisin önündeki manilerin en değerlisi vergi ve sigortadır, bunları aşağı çekeceğiz, döviz cinsinden borçlanma talebi düşürülecek. Borcumuzu, alacağımızı bileceğiz, borç idaresine geçeceğiz.
"Merkez Bankası matbaası 24 saat çalışıyor"
Borçları ödeyecek durumda değilseniz daha cazip ‘yeni borçlanma araçlarına’ başvurursunuz. Bunlardan biri de tahvildir. Siz borcu aldınız, ne yaptınız, yediniz, tüketim harcamalarında kullandınız, demek ki borcun oluşması yanlış, oluşması yanlış bir borcun ödenmesi de zordur. Cetlerimiz ‘Ayağını yorganına nazaran uzat' demiş. Bizim yorgan o denli bir yorgan ki ayak hiç yorganın içinde kalmıyor. Borçlanma iktidarlar için değerlidir, borçlanırsınız millete dağıtırsınız bir biçimde. Bu dağıtımı adil yaparsınız yahut adil olmayan biçimde yaparsınız. Merkez Bankası'nın bastığı para da halktan alınan borçtur, tahvil de borçtur. Merkez Bankası matbaası aslında 24 saat çalışıyor. Emisyon hacmi rekor kırıyor.
"Tüm eforlara karşın Mayıs ayının birinci haftasında TL'nin kıymet kaybı yüzde 4'ü aştı"
Gazeteci Erdal Sağlam da 'Dövizdeki yükseliş durdurulabilir mi?' başlıklı yazısında dolardaki yükselişin nedenlerini anlatırken, bu soruya da karşılık arıyor. Sağlam şunları söylüyor:
Ekonomi idaresi bir yandan kamu bankaları kanalıyla döviz satarak kuru durdurmaya çalışırken, öte yandan da dövize erişimi kısıtlamak için, neredeyse her gün yeni bir karar çıkartıyor. Tüm bu eforlara karşın Mayıs ayının ilk haftasında TL'nin kıymet kaybı yüzde 4'ü aştı. Swap hariç net döviz rezervleri eksi 47 milyar dolara inmesine karşın müdahale için çok ağır döviz satışları devam ediyor. Buna karşılık Nisan'da bir ayda toplam 0,9'luk artışa karşılık, son üç gündeki TL'nin paha kaybı yüzde 4'ü aştı. Bu kayıp 'artık kurları durdurmaya güçleri yetmediği' gerekçesiyle, önümüzdeki günlere ait tedirginliği artırıyor.
"Özet olarak geçtiğimiz haftadan bu yana kura müdahale için satılan döviz ölçüsünün 8-9 milyar dolar civarında olduğu varsayım ediliyor"
Buna karşılık bu döviz satışlarının rezervlere tesiri ise şimdi tam olarak netleşmedi. Geçtiğimiz hafta sonunda rezervde önemli gerileme görüldüğü, bu haftaki satışların, yüzde 40'a çıkan ihracat döviz zamanlarına bağlı olarak belirlenecek rezerv tesirinin ise hafta sonunda aşikâr olması bekleniyor.
Türkiye iktisadının kurların yükselmesine -Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarının çıkaracağı büyük fatura nedeniyle- tahammülü yok. Bu nedenle kamu bankaları aracılığıyla müdahaleye devam ediliyor lakin artık kurlar istendiği ölçüde frenlenemiyor.
"Aslında uzun müddettir dövize talebi frenlemek için, bankalar ve büyük ithalatçılar bazında tek tek temasa geçilerek, döviz talebinin denetim edilmeye çalışıldığını biliyorduk"
Bankalardan, bilhassa verdikleri kredileri döviz alımı yapılmasını engellemek için çok sıkı denetim etmeleri isteniyor. Bu ortada son günlerde iş etraflarından ağır olarak 'alacağımız dövize giderek daha fazla müdahale geliyor, üretim ve ticareti engellemeye başladı' şikayetleri gelmeye başladı.
Peki, iktisat idaresi, açıkça bir hukuksal kısıtlama getirmeden, dövize erişimi kısıtlayan kararlarıyla bir sonuç alabiliyor mu?
Bankacılar dövize talepte bulunanların bunu 'öyle ya da böyle' temin edeceklerini, esasen bu durumun yaşandığını belirtiyorlar. Buna karşılık birtakım bankacılar, bu yolla kurları tutmak mümkün olmadığı üzere, tersine bir tesir yaratıldığı görüşündeler. Bu kararlar nedeniyle yayılan telaş havası nedeniyle, işletmelerin bir an evvel döviz almak istediği, döviz talebinin öne çekilmesine bile neden olduğunu söylüyorlar.
"Ekonomi siyasetlerindeki yanlışlığın hâlâ kabul edilmediğini hatırlatan bankacılar; artan kur baskısına, faiz oranlarında yüklü artırımlar yapmadan karşı koymanın giderek imkansızlaştığı görüşünde"
Faiz artışından artık umutlarını kestiklerini kaydeden bir bankacı, 'Belli ki yanlışa devam edilecek; her geçen gün yeni dövize erişimi kısıtlama kararı bekler olduk' dedi.
Aslında hür piyasa iktisadının işleyişine karşıt olarak nitelendirilen bu kararların, Türkiye'ye borç verenleri olumsuz etkilediği üzere, içerideki döviz paniğini artırdığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Özetle; yeni döviz kaynağı yaratılamadığı ya da TL'nin kıymetini, yani faizleri artırıp dövize talep kısılmadığı sürece, önümüzdeki günlerde kurları tutmak mümkün olmayabilir.
"Döviz satışı Naci Ağbal periyodunda kesildi, Şahap Kavcıoğlu periyodunda de faiz indirimlerine kadar yapılmadı"
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, Dünya'dan Şebnem Turhan haberine nazaran, “Döviz satma siyasetinin sürmesi için gelenin güzel olması gidenin de onu aşmaması lazım. Yani kolay bir matematik” diye konuştu.
Merkez Bankası’nın çok daha güçlü rezervleri olduğunu ve geçen yıllarda çok harcandığını hatırlatan Bürümcekçi, “Çok harcandı kötü da patladı sonunda. Hiç yapmasanız bunları dolar/TL 18’e gelmezdi tahminen lakin 18’e vurdurdunuz. Hiç olmayacak bir yere geldi. Artık de olağanda gerçek kur olarak yetiyor olması lazım lakin enflasyon çok yüksek olduğu için zorluyor. Enflasyonu düzeltmeden kuru tutmak çok daha güç olur” diye konuştu.
"Negatif dediğimizde kendisinin sahip olmadığı borçla alınmış dövizi kastediyoruz"
Merkez Bankası’ndan 2019’da başlayan satışlarla birlikte rezervlerin de negatife dönmüş olduğunu söyleyen Ekonomist Haluk Bürümcekçi, şöyle devam etti:
Negatif dediğimizde kendisinin sahip olmadığı borçla alınmış dövizi kastediyoruz. Doğal ki eksi görünmüyor. Toplam rezervler altın ve döviz rezervlerinden oluşuyor. Bankanın kendine ilişkin döviz rezervinin olmadığı Hazine'nin döviz mevduatını düşmesek bile eksi 57.3 milyar dolar olduğunu ve altın rezervleri eklendiğinde bile TCMB sahipliğinin eksi 27.2 milyar dolar ile negatif bölgede kaldığını görüyoruz.
"Özgüvenimizin altı boş değil"
Gazeteci Uğur Gürses, '4 ayda 30 milyar dolara ne oldu?' başlıklı yazısında arka kapıdan rezerv satışının izini sürüyor. Gürses şunları söylüyor:
Finansal okur müellifliği olmayanı, olup da bilgilerle uğraşmayan vatandaşı 'Bakın kur muhafazalı mevduat icat ettik, kuru nasıl da alaşağı ettik' diye kandıran Ankara siyaseti, Merkez Bankası'nın art kapısından döviz satmaya devam edip kuru denetim ederken, 'özgüvenimizin altı boş değil' açıklamaları yapıyordu.
"Vatandaş bunu nereden bilsin, o denli değil mi?"
Gece-gündüz 'nöbetçi dealer' ile kuru abluka altına alıp, hangi makro perspektifle kimin belirlediği aşikâr olmayan kur düzeyleri döviz satışı ile savunuluyor, kur sabit tutulmaya çalışılıyordu. 'Sabit kur rejimine geçtik' de denilmiyordu.
Her açıklamada, 'aldığımız tedbirlerle kur istikrarı…' denilirken, gümbür gümbür döviz satılıyordu. Fakat vatandaş bunu nereden bilsin, o denli değil mi?
"4 ayda 30 milyar doları ne yaptınız?"
Gürses, rezerv hesabında yılbaşından bu yana brüt rezervlerin 8.2 milyar dolar eksildiğini, ihracatçılardan gelmesi gereken 19,1 milyar doları, KKM'den ve reeskont kredilerinden gelen döviz ölçüsünü ve son olarak eksi olarak BOTAŞ satışını ekliyor ve sonuç 34 milyar dolar çıkıyor. Sonra döviz açığındaki kapanmaya bakıyor, dönüyor şunu soruyor:
Bankanın brüt rezervlerinin tekrar de en az 25 milyar dolar artması gerekirdi; aksine 5 milyar dolarlık brüt rezerv azalışı var. Tablo net 4 ayda 30 milyar dolar eritilmiş. Soru şu: 4 ayda 30 milyar doları ne yaptınız? Uzmanları piyasaya satıldığını ve vatandaşın kandırıldığının farkında.
Uzmanlar ve muharrirler bir de bu açıdan bakıyor duruma????
twitter.com
twitter.com
twitter.com
twitter.com
twitter.com
Siz ne dersiniz? Bitecek mi bu yükseliş? Yorumlarınız bekliyoruz????
