Neden Baktığımız Her Yerde İnsan Yüzü Görüyoruz?

Bir prizde, bulutlarda, tren raylarında, bir kapıda ya da aklınıza gelebilecek herhangi bir nesnede insan yüzü görmek oldukça yaygın bir durum. Pareidolia ismi verilen bu durum daha genel bir tabir olsa da büyük oranda aslında öyle olmayan şeyleri insan yüzlerine benzetmek en yaygın gözlemlenen türü.

Bilim insanları, bu durumun neden yaşandığına daha kesin cevaplar bulabilmek ve beynimizin hareketlerini incelemek için yeni bir çalışma gerçekleştirdi. Amaçları ise beynin bir insan yüzünü tanımlama süreci ile 'insan yüzüne benzetilen nesneleri' tanımlama sürecinin tamamen aynı olup olmadığını keşfetmekti.

Beynin her iki durumda da aynı sinir ağlarını kullandığı tespit edildi:


Aslında bu nesneleri neden insan yüzüne benzettiğimiz konusunda verilmiş önemli bir cevap var. İnsan yüzlerini tanımlamak, sosyal ilişkilerimiz ve atacağımız adımları kestirebilmemiz için oldukça önemli. Bu sebeple beynimiz insan yüzlerini ve ifadeleri tanımlamak için oldukça hızlı, kestirme ve çok az bilgi gerektiren bir yol geliştirmiş durumda. Bu kestirme yol da belki de yalnızca bir çift göz ve bir burun ile bunun bir yüz olduğuna karar verip değerlendirmeye almamıza sebep oluyor.

Yürütülen yeni araştırma ise insan yüzüne benzeyen nesneler tanımlanırken beynin gerçek bir insan yüzünü değerlendirdiği sürecin birebir işlendiğini ortaya koyuyor. Ayrıca yine araştırma sonuçlarına göre beynimiz her iki durumda da aynı sinir ağlarını kullanıyor. Bu da beynimizin, gerçekte insan yüzü olmayan bir nesne gördüğümüzde bile onu bir insan yüzü olarak algıladığını ve o şekilde işlediğini ortaya koyuyor.

17 kişi üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada bilim insanları gönüllülere gerçek insan yüzlerinden ve insan yüzüne benzeyen nesnelerden oluşan görüntüler gösterdi. Arka arkaya mutlu yüzler görmek, gelecek sonraki yüzü de mutlu olarak algılamamıza sebep oluyordu. Beyin bu yanılgıya hem gerçek yüzlere hem de yüz benzeri nesnelere bakarken düştü. Bu önyargının hem gerçek hem de hayali yüzlerde gözlemlenmesi, beynin onları benzer şekilde işlediğini ve benzer sinir ağlarını kullandığını kanıtlamış oldu.