Nefes Kesici Detaylarıyla Görenlerin Ağzını Açık Bırakacak Muhteşem Bir Bosch Tablosu: Dünyevi Zevkler Bahçesi

Yüzyıllardır tartışmalara konu olan, gizemleri hala çözülemeyen binlerce sanat eseri artık internet sayesinde tek tıkla karşımıza geliyor. Biz de bizzat gezemediğimiz müzelerden değerli bir tabloyu incelemeye aldık: Hieronymus Bosch'un 'Dünyevi Zevkler Bahçesi' eseri. Dünyanın yaratılış hikayesini konu alan tablonun ilk bakışta fark edilmeyen en ince detaylarını sizin için derledik. Buyrun içeriğe! ????

Kaynak 1, 2, 3


Eski çağlar boyunca insanların uğruna uzun yollar kat edip servetler harcadığı sanat eserlerine teknoloji çağı sayesinde artık tek tıkla ulaşabiliyor, en ince detaylarına kadar görebiliyoruz.



O yüzden sizinle beraber yine değerli bir tabloyu incelemeye alalım dedik!

Görmüş olduğunuz tablonun adı 'Dünyevi Zevkler Bahçesi'. 1503-1504 tarihleri arasında Hollandalı ressam Hieronymus Bosch tarafından yapılan tablo sanat tarihinin en gizemli eserlerinden biri..


upload.wikimedia.org
Ancak bu gördüğünüz resim asıl eserin sadece orta kısmı...

Eser aslında birbiriyle ilişkili 3 farklı panelden oluşan bir triptik! Tablonun sol panelinde 'cennet', orta panelinde 'dünyevi zevkler', sağ panelinde ise 'cehennem' resmedilmiş.



Panel üzerine yağlı boya ile yapılan tablo 1939 yılından beri Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergileniyor ve tam ebatları 220 x 389 cm.

Genişliği neredeyse 4 metreye varan eserin iki yanındaki paneller pencere gibi kapatıldığına ise ortaya bir başka tablo daha çıkıyor! ????



Karşımıza çıkan bu karanlık görüntü aslında tablonun geri kalanı gibi dünyanın yaratılış hikayesi! İncil'e göre yaratılışın üçüncü gününde tüm su dünyadan ayrılmış, bu arada Cennet ortaya çıkmıştı.

Arka panelin sol üst kısmında ressamın tasviriyle oturan bir Tanrı figürü bulunuyor. Ayrıca arka panellerde Zebur'dan iki farklı Latince alıntı var.



'Çünkü O söyleyince, her şey var oldu; O buyurunca, her şey belirdi.' 

Mez. 33:9

Tablonun kendisinin ise soldan sağa bir kitap gibi okunması gerekiyor. Soldan ilk panelin tam ortasında Adem ile Havva'yı tanıştırmakta olan bir Tanrı figürü karşımıza çıkıyor.



Ressam Bosch'un bütün eserlerinde ana konuyu insanların ilk bakışta dikkatini çekmek üzere tam ortaya yerleştirdiğini belirtmekte fayda var.

İlk panelin üst kısımlarında göç eden kuşların ortasından geçtiği gök kubbeye benzer bir yapı,



Adem ve Havva'nın önündeki su çukurunda tek boynuzlu bir at, çeşitli kuş türleriyle beraber türü ayırt edilemeyen deniz canlıları,



Baykuş, ördekler, kuğular ve birtakım hibrit canlılar bulunuyor.



Ayrıca Tanrı'nın sadece bu panelde bulunduğunu çünkü Adem ve Havva'nın tanıştırılmasının ressama göre aslında bir 'hata' olduğunu, Tanrı'nın da bu pişmanlığı yaşadığını düşündüğünü belirtelim.

Tanrı figürü olmayan orta panelde bizi tahminlerimizin ötesinde bir karmaşa bekliyor! Tabloya adını veren 'dünyevi zevkler bahçesi' bütün detaylarıyla bu panelde tasvir ediliyor çünkü.



Ancak ressamın bahsettiği dünyevi zevkler kulağa geldiği kadar keyifli değil. Ressam, şehvet gibi dünyevi zevklere kapılan insanları gerçekliği yıkan tasvirleriyle eleştiriyor.



Hibrit hayvanların üzerine binmiş uçan insanlar, ağaçları tırmananlar, yumurtadan doğanlar...

Tabloda Tanrı dışında tüm figürler şehvet günahına kapıldıkları için çıplak halde karşımıza çıkıyorlar. Cilt tonlarına baktığımızda farklı ırklardan olduğunu gördüğümüz insanlara ek olarak bolca hayvan figürü de yer alıyor.



Suda yüzen kuşlar, uçan balıklardan anlayabileceğiniz üzere hayvanlar da normalde sahip olmadıkları özellikleriyle adeta rahatsız ediyor tabloya bakanları.

Yine bu karedeki detaylara baktığımızda insanların yumurtaya benzer oval şekiller içinden çıktığını, sürekli dut ve çilek gibi meyvelerle beslendiğini görüyoruz.



Sanat tarihçileri insanların etrafını sardığı bu meyvelerin de halüsinasyon etkisine sahip sihirli meyveler olduğunu düşüyor.

Fark etmişsinizdir, tabloda o kadar çok çilek kullanılmış ki 17. yüzyılda eser halk arasında 'Çilekli Resim' olarak biliniyormuş...



Yumurta demişken tüm tabloda henüz çatlamamış olan tek beyaz yumurta, resmin tam ortasında yer alıyor.



Eserin dört bir yanında dikkatimizi çeken kuşlar ise ressamın zekasını ve mizahını konuşturduğu detaylardan bir diğeri.



Ressamın anadili Felemenkçede kuş anlamına gelen 'vogelen' kelimesi aynı zamanda cinsel birliktelik kelimesine benziyor.

Üçüncü ve son panelimiz 'Cehennem' bizlere kaosu, karanlığı, korkunçluğun ulaştığı son noktayı, dünyevi zevklerin cezasını çeken insanların acısını gösteriyor.



Orta panelde bizi rahatsız eden görüntülerin onlarca kat ağır halleriyle, gerçek bir vahşetle karşılaşıyoruz bu panelde.



Saldırgan hayvanlar, kopmuş insan uzuvlarının yarattığı korku ve tiksinti gibi duygulara ek olarak ressama göre ahlaksızlık ve yozlaşmışlığın tasvirleri yer alıyor.



Gözümüze takılan en garip varlıklardan biri de gözlerini tam seyircinin üzerine dikmiş, kabukları kırık vücudunun içinde oturan insanlar görünen bu figür.



Sanat tarihçisi Hans Belting'e göre son panelin tam ortasındaki bu garip figür, ressam Bosch'un ta kendisi!



????



Sanat dünyasında hala bir kesinliğe varmış olmasa da epey benziyor gibi, siz ne diyorsunuz?

Cehennem panelindeki en önemli son detayımız ise günahkar bir insanın poposuna yazılmış müzik notaları!



Amerikalı bir üniversite öğrencisi yıllar sonra bu notaları keşfetmiş, hemen ardından da besteyi piyanoyla çalmış.

600 yıllık besteyi dinlemek isteyenler için de buraya bırakalım;



Bosch'un üstün dehasını gözler önüne seren, her köşesine işlenmiş detayları saatlerce irdelenmeye ve izlenmeye değer 'Dünyevi Zevkler Bahçesi' tablosunun önemli detayları bu şekildeydi...



Siz nasıl buldunuz bu tabloyu? Yorumlarda buluşalım!