nemlilik ve yağış

Nemlilik ve Yağış nedir?, Nemlilik ve Yağış hakkında bilgi, Nemlilik ve Yağış tanımı nedir?, coğrafya nem ve yağış,türkiyede nemlilik ve yağiş

NEMLİLİK ve YAĞIŞ
Atmosfer içerisinde bulunan su buharına nem denir Nemölçer ile ölçülür, grm3 olarak ifade edilir
Fiilen her havada nem bulunur Dünyanın nemlilik ve yağışının asgari olduğu yerler Kutuplar ve Çöllerdir Havada nem oluşabilmesi için buharlaşma gereklidir Yani güneş ışınları dik ve dike yakın gelmeli Bundan dolayı dünyanın en nemli yerleri Ekvator civarı, en nemsiz yerleri ise Kutuplardır
Kutuplarda uçup gitme çok eksik olduğu için yağış oluşma olasılığı da öyle azdır Havadaki nemin yağışa dönüşebilmesi için havanın soğuması gerekir Kutuplar soğuma şartını yerine getiriyor ama uçup gitme fazla az olduğu için artı nem olmadığından yağışta olmuyor
Çöller ise çok sıcak olduğundan ve takvim sıcaklığı hepØ artı olduğundan yağış oluşması için gerekli olan soğuma şartını yerine getirmez

Buharlaşmayı etkileyen 5 faktör vardır:
Sıcaklık: SıcaklıkJ arttıkça uçup gitme artar
Hava Basıncı: Basıncın yükselmesi buharlaşmaJ oranını azaltır
Havadaki Nemlilik Miktarı: Havanın bağıl nem oranıJ düşükse buharlaşma artı olurken, bağıl nem oranı yüksek ise uçup gitme oranı azalır
Rüzgar Etkisi: Rüzgarın şiddetli estiği yer ve zamanlardaJ buharlaşma pozitif olur
Uçup Gitme Yüzeyi: Uçup Gitme yüzeyinin genişJ olması uçup gitme miktarını arttırır
• Havadaki nemlilik ile ilgili mükemmel bilinmesi gereken üç tanımlama var;

1 Mutlak (mevcut) Nem: Havada yer alan nem miktarıdır ve havadaki nemi bütünüyle bu açıklama eder, gerisi öykü “gr cinsinden ifade edilir Her havada mutlak nem vardır genel olarak mutlak nemin artması buharlaşmaya bağlıdır Havadaki mutlak nemin azalması ise sadece yağış ile olur

2 Azami Nem (doyuran nem): Bir hava kütlesinin belirlenmiş bir sıcaklıkta en fazla taşıyabileceği nem miktarıdır “gr cinsinden ifade edilir Sıcaklık arttıkça Max nem artar Yani hava ısındıkça havanın nem nakliye kapasitesi artar Misal: 15ºC sıcaklıktaki bir hava kütlesi 105 gr nem taşıyabilir Yani 106 gr mutlak nem olursa bu hava kütlesi yağışa geçer Bardağı taşıran son damla mutlak nemin max nemi geçmesidir

3 Bağıl (Nisbi, Oransal) Nem: Havadaki mutlak nemin tekrar o havanın taşıyabileceği nem miktarına (max nem) oranıdır “% olarak açıklama edilir Örneğin 20ºC lik bir hava kütlesi azami 144 gr nem taşıyabiliyor ama havada 72 gr nem var, bu durumda havanın Bağıl Nemi %50 dir Misal: Bir hava kütlesinde 5 gr nem var ve o hava kütlesi 20 gr nem taşıyabiliyor Bu durumda bağıl nem %25tir Benzer havanın nem açığı ise %75tir Eğer hava soğur ise bağıl nem artar, çünkü havanın nem nakliye kapasitesi (max nem) azalır ve aynı Mutlak Nem % olarak daha artı oranda bir nemmiş gibi açıklama edilir

* Sıcaklık arttıkça mutlak nem artarJ
* Sıcaklık arttıkçaJ bağıl nem azalır
* Sıcaklık arttıkça azami nem artarJ
* Mutlak nemJ arttıkça bağıl nem artar


Yükseklere çıkıldıkça, denizden uzaklaştıkça,J gündüzden geceye gidildiğinde, yazdan kışa geçildiğinde, ormanlık bir alandan açık bir alana geçildiğinde Mutlak Nem azalır

YOĞUNLAŞMA

Yoğunlaşama; yer ve sıcaklık özelliklerine kadar ikiye ayrılır:

1 Yer Durumuna Göre:

a Yükseklerde yoğunlaşanlar: Yağmur, kar, dolu
b Yeryüzünde yoğunlaşanlar: Çiğ, kırağı, kırç

2 Sıcaklık Durumuna Kadar:

a 0ºC aşağıda yoğunlaşanlar: Kar, kırağı, kırç, batmış
b 0ºC nin üzerinde yoğunlaşanlar: Yağmur, bulut, ham ve sis ’tir

Anekdot: Herhangi bir hava kütlesi sıcak bir yerden soğuk ve serin bir yere giderse yoğunlaşır ve birincil etapta sis oluşur Bu sis yağmura da dönüşebilir

YAĞIŞLAR
Oluşum nedenlerine kadar üç çeşittir

1 Konveksiyonel (Yükselim, siklonik) Yağış: Isınan havanın yükselmesi ve soğumaya uğramsı ile oluşur Çünkü yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı 200m de 1ºC düşer Soğuyan havanın bağıl nemi artar ve yoğunlaşarak yağış oluşturur
Dünya üstünde buharlaşmanın en fazla olduğu yerlerdenJ biri olan EKVATOR bölgesinde bu yağış çeşidi görülür Güneş ışınları daima tepede olan ve dike yakın açılar ile geldiği için kesintisiz yükselen hava kütleleri yağış yapar Bundan nedeniyle dört mevsim uyumlu yağış olur SAVAN, STEP, KARASAL ve TUNDRA ikliminde de bu yağış çeşidi görülür Türkiye ’de ise İç Anadolu ’daki Kırkikindi yağmurları (ilkbaharda) konveksiyoneldir Doğu Anadolu ’da oluşan yaz yağmurları da konveksiyoneldir

2 Orografik (Yamaç) Yağış: Denizden gelen nemli hava kütleleri kara üstünde bir dağ yamacı boyunca yükselir ve soğur ise yağışa sebep olur Muson Asyası (GDAsya)nda görülen MUSON iklimi bu yağışa en iyi örnektir Keza Ilıman Okyanus ikliminde de yer yer görülür Türkiye ’de Karadeniz İkliminde görülür Çünkü kuzeyden gelen rüzgarlar, denize paralel uzanan dağlar baştan başa yükselerek soğur ve yağış bırakır

3 Cephe (Frontal) Yağış: Ayrı nitelik ve sıcaklıktaki hava kütlelerinin tesadüf alanlarına cephe denir İki bambaşka basınç özelliği gösteren hava kütlesi karşılaştığında yüksek basınç alçalır, hain basınç ise yükselip yüksek basıncın üzerine çıkar ve soğuyarak yağış getirir Dünyada, 60º DAB alanlarında Sırık rüzgarları ile Batı rüzgarlarının tesadüf alanlarında cephe olur ve yağış görülür Burada görülen iklim ILIMAN OKYANUS (OKYANUSAL) iklimdir Türkiye ’de Kışın Akdeniz ikliminde görülür

Türkiye ’de Bölgelerin azami yağış aldığı mevsimler:
KARADENİZ bölgesi: Güz
AKDENİZ ve EGE bölgesi: Kış
DOĞU ANADOLU: Yaz
İÇ ANADOLU: İlkbahar

Dünyanın En Fazla Yağış Bölge Yerleri:
1 Ekvatoral Bölge
2 Muson Asya ’sı
3 Orta Kuşak Karalarının Batı kıyıları (Okyanusal iklim), 60ºEnlemleri ve çevresi

Dünyanın En Az Yağış Alan Yerleri:
1 Dinamik Yüksek Basınç alanlarındaki çöller (30º enlemleri)
2 Karaların iç kesimleri ve kutuplar

NOT: Her mevsim yağışlı olan bir yerde yağış rejimi düzenlidir Dere akıntı rejimi düzenlidir Tarımda sulamaya gereklilik duyulmaz ve sulamanın yetkisiz olduğu verimsiz bölgelerde uygulanan NADAS (toprağı bir sene dinlendirme) yöntemi bu bölgelerde uygulanmaz NADAS, yağışın yeterli olmadığı yerlerde uygulanan bir yöntemdir *