Eylemsizlik Yasası Newton
Newtonın birinci yasası Eylemsizlik yasası
Eylemsizlik cisimlerin hareket durumlarını koruma eğilimleridir Burada hareket durumu ile anlatılmak istenen, cismin diğer bir cisme gore sabit hızla hareket etmesi veya durağan halde bulunmasıdır Newton tarafından 1 hareket yasası olarak ifade edilmiştir Bu yasa, bir cisim uzerine etkiyen dış kuvvetlerin bileşkesi (net kuvvet) sıfır olduğu zaman cismin hareket durumunun değişmeyeceğini soyler
Tum cisimler bir kuvvet etkisi tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmadıkca duzgun doğrusal hareketini veya durağanlığını korur
Basitleştirilmiş bir şekilde, bir cisim uzerindeki net kuvvet, o cisim uzerine etki eden tum kuvvetlerin vektorel toplamıdır Bu toplam sıfır ise, Newtonın birinci yasası cismin hareket durumunun değişmeyeceğini soyler Aslında burada iki durum oluşur:
Hareket etmeyen bir cisim, uzerine bir net kuvvet etki edinceye dek hareket etmeyecektir
Hareketli bir cisim, uzerine net bir kuvvet etki etmedikce hızını değiştirmeyecektir (ivmelenmeyecektir)
Birinci durum coğu kişi tarafından acıkca anlaşılabilir olmasına rağmen, ikinci durumu anlamak icin uzerinde biraz duşunmek gereklidir cunku gundelik yaşantımızda hareketini surekli olarak surduren cisimleri pek gormeyiz (goksel hareketler haric) Bir kalemi masa uzerinde kaydırırsak, hareketini sonsuza dek surdurmeyecek, yavaşlayıp en sonunda duracaktır Kalemin hızı değişmiştir ve Newtonın yasalarına gore boyle bir hız değişikliği ancak cisim uzerine bir net kuvvet etki etmesi sonucunda oluşabilir Bu kuvvet kalem ve masa arasında, kalemin hareketinin tersi yondeki surtunme kuvvetidir ve cismin yavaşlamasına neden olmaktadır Boyle bir kuvvetin yokluğunda kalemin hızı azalmayacak, hareketini surdurmeye devam edecektir Surtunme kuvvetinin az olduğu durumlara bir ornek olarak bir hava hokeyi masası veya buz pateni pisti verilebilir
Yasanın doğruluğunu mukemmel bir şekilde gosteren deneyler surtunmenin her deneyde kacınılmaz olarak ortaya cıktığı icin yapılamamaktadır Oyle ki dış uzayda bile engellenemeyen kutlecekimsel kuvvetler boylesi mukemmel bir deneyin yapılmasını engellemektedir Ancak yine de yasa, bir nesnenin hareket durumundaki değişikliğin temel nedelerini vurgulamakta işe yaramaktadır
Newtonın birinci yasası eylemsizlik yasası olarak ta bilinmektedir ve sıklıkla sıfır net kuvvet, sıfır ivmelenmeye karşılık gelir şeklinde acıklanır
Ancak bu acıklama fazla basitleştirilmiştir Newton tarafından formule edildiği uzere, birinci yasa ikinci yasanın ozel bir hali olmaktan daha fazla şey icerir
Eylemsiz referans sistemleri olarak adlandırılan oyle referans sistemleri vardır ki bu sistemlerde bulunan gozlemciler icin uzerine herhangi bir kuvvet etki etmeyen tum cisimler hareket durumunu korur
Eylemsizlik yasasının tarihi
Newtonın birinci yasası Galileo tarafından daha once acıklanan eylemsizlik yasasının bir yeniden ifadesidir Bu goruş, tum cisimlerin evrende doğal bir yerinin olduğunu soyleyen Aristocu goruşten farklıdır
Gorunuşe gore eylemsizlik yasası birbirinden bağımsız olarak birkac doğa filozofu tarafından keşfedilmiştir Hareketin eylemsizliği MO 3 yuzyılda Cin filozofu Mo Tzu tarafından, MS 11 yuzyılda İslam bilginleri İbni Heysem ve İbni Sina tarafından acıklanmıştır 17 yuzyılda yaşamış olan filozof Rene Descartes yasayı formule etmiştir ancak onu doğrulamak icin hic bir deney yapmamıştır
Newtonın birinci yasası Eylemsizlik yasası
Eylemsizlik cisimlerin hareket durumlarını koruma eğilimleridir Burada hareket durumu ile anlatılmak istenen, cismin diğer bir cisme gore sabit hızla hareket etmesi veya durağan halde bulunmasıdır Newton tarafından 1 hareket yasası olarak ifade edilmiştir Bu yasa, bir cisim uzerine etkiyen dış kuvvetlerin bileşkesi (net kuvvet) sıfır olduğu zaman cismin hareket durumunun değişmeyeceğini soyler
Tum cisimler bir kuvvet etkisi tarafından durumunu değiştirmeye zorlanmadıkca duzgun doğrusal hareketini veya durağanlığını korur
Basitleştirilmiş bir şekilde, bir cisim uzerindeki net kuvvet, o cisim uzerine etki eden tum kuvvetlerin vektorel toplamıdır Bu toplam sıfır ise, Newtonın birinci yasası cismin hareket durumunun değişmeyeceğini soyler Aslında burada iki durum oluşur:
Hareket etmeyen bir cisim, uzerine bir net kuvvet etki edinceye dek hareket etmeyecektir
Hareketli bir cisim, uzerine net bir kuvvet etki etmedikce hızını değiştirmeyecektir (ivmelenmeyecektir)
Birinci durum coğu kişi tarafından acıkca anlaşılabilir olmasına rağmen, ikinci durumu anlamak icin uzerinde biraz duşunmek gereklidir cunku gundelik yaşantımızda hareketini surekli olarak surduren cisimleri pek gormeyiz (goksel hareketler haric) Bir kalemi masa uzerinde kaydırırsak, hareketini sonsuza dek surdurmeyecek, yavaşlayıp en sonunda duracaktır Kalemin hızı değişmiştir ve Newtonın yasalarına gore boyle bir hız değişikliği ancak cisim uzerine bir net kuvvet etki etmesi sonucunda oluşabilir Bu kuvvet kalem ve masa arasında, kalemin hareketinin tersi yondeki surtunme kuvvetidir ve cismin yavaşlamasına neden olmaktadır Boyle bir kuvvetin yokluğunda kalemin hızı azalmayacak, hareketini surdurmeye devam edecektir Surtunme kuvvetinin az olduğu durumlara bir ornek olarak bir hava hokeyi masası veya buz pateni pisti verilebilir
Yasanın doğruluğunu mukemmel bir şekilde gosteren deneyler surtunmenin her deneyde kacınılmaz olarak ortaya cıktığı icin yapılamamaktadır Oyle ki dış uzayda bile engellenemeyen kutlecekimsel kuvvetler boylesi mukemmel bir deneyin yapılmasını engellemektedir Ancak yine de yasa, bir nesnenin hareket durumundaki değişikliğin temel nedelerini vurgulamakta işe yaramaktadır
Newtonın birinci yasası eylemsizlik yasası olarak ta bilinmektedir ve sıklıkla sıfır net kuvvet, sıfır ivmelenmeye karşılık gelir şeklinde acıklanır
Ancak bu acıklama fazla basitleştirilmiştir Newton tarafından formule edildiği uzere, birinci yasa ikinci yasanın ozel bir hali olmaktan daha fazla şey icerir
Eylemsiz referans sistemleri olarak adlandırılan oyle referans sistemleri vardır ki bu sistemlerde bulunan gozlemciler icin uzerine herhangi bir kuvvet etki etmeyen tum cisimler hareket durumunu korur
Eylemsizlik yasasının tarihi
Newtonın birinci yasası Galileo tarafından daha once acıklanan eylemsizlik yasasının bir yeniden ifadesidir Bu goruş, tum cisimlerin evrende doğal bir yerinin olduğunu soyleyen Aristocu goruşten farklıdır
Gorunuşe gore eylemsizlik yasası birbirinden bağımsız olarak birkac doğa filozofu tarafından keşfedilmiştir Hareketin eylemsizliği MO 3 yuzyılda Cin filozofu Mo Tzu tarafından, MS 11 yuzyılda İslam bilginleri İbni Heysem ve İbni Sina tarafından acıklanmıştır 17 yuzyılda yaşamış olan filozof Rene Descartes yasayı formule etmiştir ancak onu doğrulamak icin hic bir deney yapmamıştır